Από τις αρχές του 2012 γνωρίζαμε ότι το 2ο Μνημόνιο έληγε 31.12.2014. Υπό αυτήν την έννοια κανείς δεν θα μας έβγαζε από το Μνημόνιο στο τέλος αυτής της χρονιάς επειδή έτσι αυτός αποφάσισε πρόσφατα. Η κυβέρνηση είχε στη διάθεσή της τρία οικονομικά έτη κατά τη διάρκεια των οποίων διέθετε απαράμιλλες κοινωνικές συνθήκες, οι οποίες θα μπορούσαν να παρομοιαστούν με κοινωνική συνθηκολόγηση, απροϋπόθετη κοινοβουλευτική υπερψήφιση κάθε λογής πράξης νομοθετικού περιεχομένου ή ν.σ., απεριόριστη, έως προκλητική, μιντιακή υποστήριξη, πρωτοφανή προστασία από το πολιτικό και οικονομικό κατεστημένο της Ε.Ε. και της Γερμανίας, και, ίσως το κυριότερο, είχε χρόνο.
Πολιτικό χρόνο, σχεδόν αψεγάδιαστο, για να πράξει. Η τελική αξιολόγηση που είναι σε εξέλιξη, επρόκειτο να ολοκληρωθεί τον Σεπτέμβριο για να πιστοποιηθεί το τέλος του 2ου Μνημονίου και να επανέλθει έτσι η χώρα ομαλά στις διεθνείς αγορές, χωρίς καθεστώς ειδικής πιστοληπτικής προστασίας επομένως και ειδικής επιτήρησης.
Αντίθετα, η τελική αξιολόγηση του 2ου Μνημονίου διεξάγεται πλέον στο πλαίσιο της αγωνιώδους προσπάθειας της Ελλάδας να αποσπάσει παράταση της διεθνούς στήριξης χωρίς την οποία η Ελλάδα και τα ATM των τραπεζών θα κάνουν απλώς… στάση πληρωμών, όπως προεξόφλησαν τα spreads στο 9% του Οκτωβρίου καθώς και τα τρέχοντα.
Φεύγουμε λοιπόν από το Μνημόνιο και μπαίνουμε στη μεταμνημονιακή εποχή; Οχι.
Πρώτον, διότι θα εξακολουθήσουμε να αντλούμε και θεσμικό χρήμα τόσο για το ελληνικό Δημόσιο όσο και κυρίως για τη ρευστότητα των τραπεζών.Τη στιγμή που γράφονται αυτές οι λέξεις το ελληνικό τραπεζικό σύστημα αντλεί περίπου 45 δισ. ευρώ για λόγους ρευστότητας αποκλειστικά από την ΕΚΤ. Και αυτά, είναι άλλα από τα 27 δισ. χρηματοδοτικό κενό που παρουσίαζε η χώρα πριν από την σε εξέλιξη επιδείνωση των δημοσιονομικών δεδομένων. Βλέπετε, το ελληνικό τραπεζικό σύστημα ως παρακολούθημα του ελληνικού κράτους είναι κι αυτό εκτός αγορών παρά τα stress test. Ενα γεγονός, που στον εγχώριο δημόσιο λόγο συνήθως αποσιωπάται.
Δεύτερον, διότι η Ελλάδα μετά την αποτυχία της να εξέλθει του Μνημονίου, θα παραμείνει σε καθεστώς διεθνούς, τριμερούς οικονομικού ελέγχου, ειδικής τάξης, μεγέθους και κλίμακας.
Και το χειρότερο δυστυχώς δεν είναι πως κατέστησαν την Ελλάδα ξανά «διεθνώς αιτούσα». Είναι πως το 2015 η Ελλάδα, την ώρα που θα παραμένει υπό καθεστώς ειδικού διεθνούς οικονομικού ελέγχου, την ίδια ώρα θα πρέπει να δανείζεται από τις αγορές πολύ ακριβότερα για την κάλυψη μέρους των δανειακών αναγκών της. Αυτή είναι η προληπτική γραμμή στήριξης. Είναι ουσιαστικά ο ιμάντας μετάβασης της Ελλάδας στο ακριβό χρήμα των αγορών όπου στην καλή εκδοχή η Ελλάδα θα δανείζεται με διπλάσιο περίπου κόστος.
Με απλά λόγια: το αποτέλεσμα της τριετούς θητείας της παρούσας κυβέρνησης είναι η υποχρέωση της Ελλάδας να αγοράζει ακριβά ένα καθεστώς πιστοληπτικής προστασίας ώστε να μπορεί να αγοράζει ακριβό χρήμα. Επομένως, και υβριδικό Μνημόνιο και ακριβό χρήμα από τις αγορές. Και αν το δεύτερο είναι αναπόφευκτο, το υβριδικό Μνημόνιο μπορούσε κι έπρεπε να αποφευχθεί.
Και επειδή ο χρόνος στην πολιτική ποτέ δεν λειτουργεί ουδέτερα, η ιστορική αποτυχία της κυβέρνησης να οδηγήσει την Ελλάδα εκτός Μνημονίου συνεπάγεται έναν ήδη ορατό αλλά και έναν διαφαινόμενο μεγάλο κίνδυνο για τον τόπο: Ο πρώτος είναι η αναβίωση του πολιτικού ρίσκου, της πολιτικής αστάθειας που διατρέχει ξανά η χώρα ιδίως ενόψει της επέλασης της «λερναίας ύδρας» του λαϊκισμού συμπολίτευσης και αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Ο διαφαινόμενος και υπέρτερος κίνδυνος προβάλλει επειδή η σημερινή κυβέρνηση, αφού κατέστησε ξανά τη χώρα «διεθνώς αιτούσα», υποχρεώνει τώρα την Ελλάδα να επιδιώξει τις λύσεις και την εφαρμογή του διεθνούς δικαίου στα μείζονα εθνικά θέματα του χρέους, του Κυπριακού, της ΑΟΖ και του Σκοπιανού, ταυτόχρονα. Πρόκειται εθνικά για μια ιδιαίτερα επικίνδυνη εξέλιξη και ταυτόχρονα «βούτυρο στο ψωμί» για τα γεράκια του διεθνούς γεωστρατηγικού κυνικού «δούναι και λαβείν». Τελικά, οι πρωταγωνιστές της σκοτεινής πλευράς της μεταπολίτευσης, που μας οδήγησαν στη χρεοκοπία του 2009 και στο 1ο Μνημόνιο, αυτή η γενιά πολιτικών μαζί με τους «αριστερούς» και «κεντροαριστερούς» τους κλώνους, μας οδηγεί τελικά στο 3ο υβριδικό Μνημόνιο, που περιλαμβάνει και την ειδική διεθνή οικονομική επιτήρηση και το ακριβό χρήμα. Μας οδηγεί χεροπόδαρα δεμένους στην τελική φάση διαπραγμάτευσης κρίσιμων γεωστρατηγικών διευθετήσεων που συντελούνται στον περιβάλλοντα εθνικό μας χώρο. Ενώ, εάν η απερχόμενη κυβέρνηση είχε «κάνει τη δουλειά» και «είχε περάσει τη χώρα απέναντι», τώρα δεν θα μας προβλημάτιζε και πολύ που κι αυτοί φεύγουν παραδίδοντας τη χώρα στην πιο ανεύθυνη και δημαγωγική πολιτική ομάδα που γέννησε η κρίση.