Το αιματηρό δεκάημερο στη Γάζα αποδεικνύει, και πάλιν, ότι η διαιώνιση ενός προβλήματος, όπως είναι το παλαιστινιακό, παραμένει μια διαρκής απειλή για τους ίδιους τους πολίτες αλλά και για τη σταθερότητα και την ειρήνη. Η αποτυχία εξεύρεσης συνολικής, αμοιβαία αποδεκτής, λύσης έχει δημιουργήσει το περιβάλλον μέσα στο οποίο συνεχίζεται ο φαύλος κύκλος της βίας. Η εγκληματική επιθετικότητα του Ισραήλ και η τρομοκρατική συμπεριφορά της Χαμάς προφανώς δεν εξυπηρετούν το στόχο για λύση. Αντιθέτως, προσφέρουν επιχειρήματα σε εκείνες τις δυνάμεις που βολεύονται από την παράταση της σύγκρουσης.
Η χρονική στιγμή των επιθέσεων δεν είναι ασφαλώς τυχαία. Είναι άμεσα συνδεδεμένη με τα όσα συμβαίνουν στην ευρύτερη περιοχή. Οι αιματηρές επιθέσεις του Ισραηλινού στρατού εναντίον της Χαμάς αλλά, δυστυχώς, και αμάχων έγιναν λίγες μέρες πριν από την προγραμματισμένη συζήτηση και ψήφιση από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών στις 29 Νοεμβρίου της αίτησης της Παλαιστινιακής Αρχής για αναγνώρισής της ως κράτος-μη-μέλος, παρατηρητή στα Η.Ε. Στόχος των Ισραηλινών είναι η καθυστέρηση και το μπλοκάρισμα αυτής της διαδικασίας.
Ταυτόχρονα, οι επιλογές της κυβέρνησης Νετανιάχου έχουν άμεση σχέση με τις εθνικές εκλογές που θα γίνουν στο Ισραήλ στις 22 Ιανουαρίου 2013. Ο Νετανυάχου και το Λικούτ θέλουν να ενισχύσουν τη δημοτικότητά τους καλλιεργώντας το φόβο, την ανασφάλεια και τον εθνικισμό και προτάσσοντας ένα σκληροπυρηνικό προσωπείο. Πέραν τούτων, η Ισραηλινή κυβέρνηση «τεστάρει» τα νερά σε σχέση με τις προθέσεις των νέων κυβερνήσεων στον αραβικό κόσμο, ειδικά της Αιγύπτου, καθώς και τις αντοχές (πολιτικές και στρατιωτικές) της Χαμάς.
Κατά ειρωνικό τρόπο, όμως, η Ισραηλινή επιθετική πολιτική ενισχύει τις πιο σκληροπυρηνικές παλαιστινιακές δυνάμεις όπως η Χαμάς. Παράλληλα, την ισχυροποιεί πολιτικά και υποσκάπτει τις πιο ορθολογικές και μετριοπαθείς δυνάμεις των οποίων ηγείται ο Παλαιστίνιος Πρόεδρος Μαχμούντ Αμπάς. Έτσι, μεγεθύνει την πόλωση και αποδυναμώνει τις προοπτικές επανέναρξης των ειρηνευτικών συνομιλιών με την Παλαιστινιακή Αρχή. Με άλλα λόγια, η πολιτική Νετανιάχου βγάζει την Χαμάς από την απομόνωση, την νομιμοποιεί και την αναδεικνύει σε καθοριστικό παίχτη και συνομιλητή. Αναπόφευκτα προκύπτει το ερώτημα: μήπως είναι, τελικά, αυτή μια συνειδητή επιλογή για τον Νετανιάχου έτσι ώστε να αποτρέψει τη λύση των δύο κρατών;
Η Χαμάς, από την άλλη, εκμεταλλεύτηκε την ευκαιρία που της έδωσαν οι Ισραηλινές επιθέσεις για να δηλώσει δυναμικά και βίαια παρούσα. Να καταστήσει, δηλαδή, σαφές ότι είναι εδώ για να μείνει και να παίξει το ρόλο του πρωταγωνιστή. Είναι προφανές, λοιπόν, ότι η στρατιωτικοποίηση του προβλήματος ενισχύει την Χαμάς. Ενισχύει, γενικότερα, τα σκληροπυρηνικά μπλοκς και στις δύο πλευρές. Παράλληλα, η συμπεριφορά της Χαμάς περιπλέκει τις προσπάθειες της Παλαιστινιακής Αρχής ενόψει της 29ης Νοεμβρίου και πολώνει το κλίμα μεταξύ των ιδίων των παλαιστινίων κάνοντας δυσκολότερη την συμφιλίωση που χρειάζεται για να μπορέσει ο Μαχμούντ Αμπάς να διαπραγματευτεί με αξιώσεις.
Η βία της κυβέρνησης Νετανιάχου, από τη μια, και της Χαμάς, από την άλλη, καταστρέφουν καθημερινά ό,τι έχει απομείνει από το κίνημα ειρήνης Ισραηλινών και Παλαιστινίων που πρωταγωνίστησε τη δεκαετία του 1990 στις προσπάθειες συνολικής διευθέτησης του παλαιστινιακού. Στις κοινωνίες των δύο πλευρών κυριαρχεί σήμερα ο φόβος, η απογοήτευση, η απουσία προοπτικής, η ανασφάλεια και η παντελής έλλειψη εμπιστοσύνης στον «άλλο». Αυτό κάνει το μονοπάτι προς τη λύση και την ειρήνη ακόμα πιο δύσβατο.
Η λύση του προβλήματος είναι γνωστή και έχει τη στήριξη της διεθνούς κοινότητας: δημιουργία δύο κρατών στο πλαίσιο των συνόρων του 1967. Αν αυτός είναι ο στόχος, η στρατιωτική λύση δε μπορεί να είναι επιλογή. Για να επιτευχθεί ο στόχος, όμως, χρειάζεται να ενισχυθούν και να στηριχθούν οι μετριοπαθείς δυνάμεις των δύο πλευρών. Εάν ο κύκλος βίας ανοίξει και πάλι και αφεθεί να συνεχιστεί κερδισμένοι θα είναι όσοι από το 1990 στάθηκαν, βίαια, απέναντι στην προοπτική συνολικής πολιτικής διευθέτησης και τη δημιουργία ενός βιώσιμου παλαιστινιακού κράτους. Και το τίμημα θα το πληρώσουν και πάλιν κυρίως οι Παλαιστίνιοι.
*Ο Φιλιππος Σαββίδης είναι πολιτικός επιστήμονας-διεθνολόγος.