Μια παράπλευρη απώλεια της κρίσης στην Ουκρανία (ασήμαντη βέβαια σε σχέση με το χάος που βιώνουν οι άνθρωποι εκεί) ήταν το ανασήκωμα του πέπλου ηθικής ανωτερότητας που κάλυπτε το πρόσωπο πολλών πολέμιων του ιμπεριαλισμού και του μιλιταρισμού. Από τις αντιδράσεις τους απέναντι στη στάση της Ρωσίας παρουσιάστηκε ανάγλυφη η υποκρισία τους, η υπό όρους αγωνιστικότητά τους. Επίσης, δεν έλειψαν και οι εξομολογήσεις απροϋπόθετης ρωσοφιλίας από τους συνήθεις ύποπτους κάθε ανορθολογισμού, από τους αεροψεκασμούς, στον Σώρρας και τις προφητείες του Παΐσιου. Πρόκειται όμως για δύο διακριτά φαινόμενα, που απαιτούν ξεχωριστή εξέταση, ή συνδέονται μέσα στην αριστεροδέξια ετερογένειά τους; Είμαι της άποψης ότι, δεδομένων των διαφορετικών ιδεολογικών παραδόσεων από τις οποίες πηγάζουν, οι δυο αυτές δοξολογήσεις της ρωσικής στάσης στην Ουκρανία συναντιόνται στον κοινό αντιδυτικισμό τους, στην κοινή τους αλλεργία στον φιλελευθερισμό και τη δημοκρατία.
Πριν προχωρήσω σε ένα πιο εκτεταμένο σχόλιο, θέλω να σημειώσω ότι τιμώ και σέβομαι τους Ρώσους και τον πολιτισμό τους σε πολύ μεγάλο βαθμό, ίσως μεγαλύτερο από αυτούς που φαντασιώνονται αντιαμερικανικά ή ορθόδοξα τόξα. Αμφιβάλλω αν διάβασαν τους Ρώσους κλασικούς της λογοτεχνίας, αν έκλαψαν για τις κακουχίες των μοντερνιστών καλλιτεχνών και των επιστημόνων που προδόθηκαν από την επανάσταση στην οποία πίστεψαν με τρομακτική ένταση, αν πέρασαν μαγικές νύχτες σε φεστιβάλ ρώσικου κινηματογράφου, αν δούλεψαν με ρωσόφωνα παιδιά ζητώντας τους να φέρουν οικογενειακό υλικό έτσι ώστε να γιορτάσουν την 28η Οκτώβρη στην Κύπρο με ιστορίες από την ηρωική ρωσική αντίσταση στη γερμανική προέλαση. Επίσης, έχω συναίσθηση ότι πάρα πολλοί συμπολίτες και συμπολίτισσές μας έχουν συνδέσει τη ζωή τους με ανθρώπους με Ρώσους, συνάπτοντας μικτούς γάμους, μια εξέλιξη που θεωρώ κέρδος και πλούτο για την κοινωνίας μας.
Οι παραπάνω όμως θετικές μου στάσεις απέναντι στους Ρώσους και τον πολιτισμό τους δεν με εμποδίζουν από το να αντιλαμβάνομαι το έλλειμμα δημοκρατίας που χαρακτηρίζει το καθεστώς Πούτιν, τη θλιβερή κατάσταση που επικρατεί στη μεγάλη αυτή χώρα σε σχέση με τα ατομικά δικαιώματα, αλλά και βέβαια το σκληρό γεωπολιτικό «παιχνίδι» που διαδραματίζεται στην Ουκρανία (στο παρόν άρθρο δεν ασχολούμαι με την ουσία του ζητήματος, αλλά με τους δικούς μας «λόγους» σε σχέση με αυτό).
Κι εδώ ακριβώς έγκειται το πρόβλημά μου με τις δύο ρητορικές που περιέγραψα στην αρχή: αντί να ερμηνεύουν την κρίση στην Ουκρανία αποστασιοποιημένα και κριτικά, εισάγουν στον δημόσιο διάλογο προκαταλήψεις, στερεότυπα και προπαγάνδα. Η Ρωσία δεν κινείται με βάση το συμφέρον της αλλά “προασπίζοντας αρχές και αξίες”, “η επέμβαση στην Κριμαία είναι νομιμοποιημένη γιατί τα γυναικόπαιδα επευφημούν τους κατακτητές”, “ο Πούτιν είναι ένας σοβαρός διεθνής ηγέτης και όχι ένας τυχάρπαστος όπως οι αμερικάνοι πρόεδροι”, και άλλα εξίσου τραγελαφικά . Οι ίδιοι άνθρωποι που εξεγείρονταν (δικαίως) με την εγκληματική εξωτερική πολιτική του παγκόσμιου σερίφη Τζορτζ Μπους, τώρα ειρωνεύονται τον Μπάρακ Ομπάκα για την αδυναμία του να προχωρήσει πέρα από τη διπλωματική οδό.
Από τη μια μεριά, η αντιαμερικανική πώρωση μεταμορφώνει και αναβαπτίζει τον σημερινό στυγνό ρώσικο καπιταλισμό σε ένα είδος φαντασιακού συνεχιστή της Σοβιετικής Ένωσης. Από την άλλη, το ομόδοξο «ξανθό γένος» των προφητειών είναι αυτό που κάποτε (και, για αδιευκρίνιστους λόγους, ποτέ ως τώρα) θα υπερασπίσει τα εθνικά μας δίκαια και θα στηρίξει τον Ελληνισμό σε έναν τελικό πόλεμο ενάντια στη Τουρκία (που σαφέστατα θα έχει ως συνέπεια την ανακατάληψη της Πόλης και τη συνέχιση της ιστορίας του Βυζαντίου από εκεί που σταμάτησε).
Δεν έχω να προτείνω κάτι ρηξικέλευθο επί του θέματος, κάτι πολύ έξω από αυτό που υπαγορεύει η κοινή λογική: Η κυβέρνησή μας οφείλει να προνοήσει για τα συμφέροντά μας (τουριστικά, τραπεζικά) που πιθανόν να πληγούν λόγω των κυρώσεων της Ε.Ε. προς τη Ρωσία. Η προτεραιότητά μας όμως δεν μπορεί να είναι άλλη από την τήρηση των δεσμεύσεών μας εντός της πολιτικής συμμαχίας μέσα στην οποία βρισκόμαστε.
Έχουμε δεινοπαθήσει αρκετές φορές στο παρελθόν λόγω της ανορθολογικής μας εξωτερικής πολιτικής, μιας πολιτικής που αντιλαμβανόταν ως πραγματικό αυτό που υπήρχε μόνο στις φαντασιώσεις και στη ρητορική μας. Ελπίζω ότι σήμερα, εντός της δεινής οικονομικής θέσης στην οποία βρισκόμαστε, έχουμε ξεπεράσει ανάλογες πελαγοδρομήσεις, και πως αυτές θα ακούγονται μόνο από τους ακραίους της Δεξιάς και της Αριστεράς.
.
(O τίτλος του κειμένου αποτελεί παράφραση του “Η αθεράπευτη νεκροφιλία του ριζοσπαστικού πατριωτισμού” του Άκη Γαβριηλίδη. Πρώτη δημοσίευση, εφημερίδα Πολίτης, 09/03/14)
.