Οι εξελίξεις στην Ευρώπη με το Προσφυγικό είναι απελπιστικές. Οι συντηρητικοί, ακραίοι δεξιοί και κληρικαλιστές πολιτικοί όπως ο Ούγγρος Ορμπάν, ο Πολωνός Κατσίνσκι, ο σλοβάκος φασίστας Κοτλέμπα, αλλά και οι σοσιαλδημοκράτες όπως ο πρωθυπουργός της Σλοβακίας Ρόμπερτ Φίτσο και ο τσέχος πρόεδρος Μίλος Ζέμαν (τρομάρα τους, μια γι’ αυτούς και χίλιες για όλους όσοι αυτοπροσδιοριζόμαστε ως σοσιαλδημοκράτες), η Εναλλακτική για τη Γερμανία, η Λεπέν, ο μετριοπαθής πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ, ο αριστερός πρωθυπουργός μας – που δεν κατάλαβε ή έκανε πως δεν κατάλαβε -, όλοι αυτοί και πολλοί άλλοι αποφάσισαν να κλείσουν τα σύνορα στους πρόσφυγες.
Τι γίνεται όμως και με την ευρωπαϊκή διανόηση; Είναι γνωστή η υπόθεση του αλγερινού αρθρογράφου Καμέλ Νταούντ, ο οποίος αναφέρθηκε στη «μη υγιή σχέση με το σεξ του ισλαμικού κόσμου» για να ερμηνεύσει τα γεγονότα της Κολονίας. Ο Πασκάλ Μπρυκνέρ χαρακτήρισε όσους επέκριναν τον Νταούντ για οριενταλισμό ως «μαντρόσκυλα του φετφά». Είναι διαφορετικό να υπερασπιζόμαστε το δικαίωμα στον λόγο του Ντακλιά, όπως ζήτησε ο γάλλος πρωθυπουργός Μανουέλ Βαλς, κι άλλο να θεωρούμε «μαντρόσκυλα του φετφά» όλους όσοι θεωρούν χρήσιμη ακόμη την κριτική στον οριενταλισμό που με ανεπανάληπτο τρόπο άσκησε ο Εντουάρντ Σαΐντ.
Στα καθ’ υμάς έχουμε τις συνεχείς επιθέσεις – ορθές σε μερικά σημεία – κατά του πολυπολιτισμού διανοουμένων και συγγραφέων. Ενας εκ των πιο σοβαρών από αυτούς, ο Δημοσθένης Κούρτοβικ, έγραφε στα «Νέα» (5.3.2016) πως οι πολεμοπαθείς πρόσφυγες «εγκαθιδρύουν κάτι σαν επαναστατικό δίκαιο στην Ευρώπη. Δεν σκοπεύουν να επιστρέψουν στις πατρίδες τους και βλέπουν την Ευρώπη ως Γη της Επαγγελίας χωρίς να τους ενδιαφέρουν οι γηγενείς, η πολιτειακή οργάνωσή τους, ο πολιτισμός τους και οι κανόνες ζωής τους. Απεναντίας, είναι ευχαριστημένοι με τη δική τους κουλτούρα». Ας αφήσουμε στην άκρη με βάση ποια στοιχεία γνωρίζουμε τι ακριβώς θέλουν οι «πολεμοπαθείς πρόσφυγες». Εδώ σημασία έχει πώς ακριβώς το συγκριτικό πλεονέκτημα της Ευρώπης ήταν ότι μπορούσε να δεχθεί ακόμη και αυτούς «που είναι ευχαριστημένοι με τη δική τους κουλτούρα» και να τους κάνει Ευρωπαίους. Η δύναμη της Ευρώπης βρισκόταν στην ικανότητά της να ενώνει διαφορετικά έργα, τεχνικές, πολιτισμούς κάτω από τη σημαία οικουμενικών αξιών. Αν δεν το μπορεί, τότε δεν είναι Ευρώπη. Εξάλλου πολυπολιτισμός δεν είναι, όπως λανθασμένα μερικοί θεωρούν, ο σεβασμός στη διαφορετικότητα αλλά η τοποθέτηση στεγανών στην επικοινωνία των πολιτισμών. Ο σεβασμός στη διαφορετικότητα είναι οι «Περσικές Επιστολές» του Μοντεσκιέ, είναι ο Διαφωτισμός και όχι ο πολυπολιτισμός. Τα υπόλοιπα είναι η αρπαγή της ηττημένης Ευρώπης από τον άξενο Δία και τους κάθε λογής «συντηρητικούς».
Σήμερα η συντηρητική Ευρώπη «συντηρητικοποιεί» τους διανοουμένους και οι «συντηρητικοί» διανοούμενοι συντηρητικοποιούν την Ευρώπη. Για τους διάφορους Κατσίνσκι ο ευρωπαϊκός πολιτισμός είναι μόνο χριστιανικός, για τους άλλους, τους διανοουμένους μας, ένα είναι σίγουρο, πως αυτός ο πολιτισμός δεν είναι εκείνος των Περσικών Επιστολών ούτε αυτός του Φιλοσοφικού Λεξικού του Βολταίρου ούτε αυτός της ανοιχτής κοινωνίας. Τους διάφορους Κατσίνσκι αλλά και τους μιντιακούς διανοουμένους σαν τον Πασκάλ Μπρυκνέρ τους ενώνει η περιφρόνηση προς τους a priori «σεξουαλικά πεινασμένους μουσουλμάνους».
Ο Σεν-Πρε, ήρωας του επιστολικού μυθιστορήματος του Ρουσό «Νέα Ελοΐζα», παρατηρώντας τους διαλόγους που αναπτύσσονταν στα περίφημα αριστοκρατικά σαλόνια και στις θεατρικές σκηνές του Παρισιού, έλεγε: «Οσο κι αν παρακολουθείς αυτό που λέγεται, δεν μαθαίνεις τίποτα γι’ αυτό που γίνεται». Αυτό που σήμερα γίνεται στην Ευρώπη δεν έχει σχέση με τα λεγόμενα κάποιων διανοουμένων. Η Ευρώπη των «28» αποφάσισε όχι απλά να κλείσει τα σύνορα αλλά να κλείσει την ανοιχτή ευρωπαϊκή κοινωνία.
Σήμερα το ερώτημα δεν είναι το «αν πρέπει να γίνουν δεκτοί οι πρόσφυγες ή όχι» αλλά το «αν η Ευρώπη θα παραμείνει ανοιχτή κοινωνία». Αν απαντήσουμε ναι στο δεύτερο ερώτημα, η απάντηση στο πρώτο είναι αυτονόητη. Αρωγός σ’ αυτή την ανοιχτή και όχι πολυπολιτισμική Ευρώπη έρχεται ο νόμος. Πρόσφυγες και μετανάστες, όπως και όλοι οι πολίτες, υποχρεούνται να τηρούν τους ευρωπαϊκούς νόμους και να τιμωρούνται όταν τους παραβιάζουν. Ετσι λύνει η Ευρώπη το πρόβλημα με όσους θέλουν να ζουν μόνο «με τη δική τους κουλτούρα».
Διαφορετικά θα ξαναθυμηθούμε τον γερμανό λουθηρανό πάστορα Μάρτιν Νίμαλερ, ο οποίος αναφερόμενος στην αδράνεια των Γερμανών όταν το ναζιστικό καθεστώς εξόντωνε τους κομμουνιστές, τους σοσιαλδημοκράτες, τους συνδικαλιστές, τους Εβραίους και στο τέλος, όταν ήρθε η σειρά τους, δεν είχαν ποιος να τους στηρίξει. Αν σήμερα στόχος είναι οι πρόσφυγες, οι Ρομά, οι ομοφυλόφιλοι, το σύμφωνο συμβίωσης, αύριο ο στόχος θα είναι οι άθεοι, την επομένη οι διανοούμενοι και στο τέλος όλοι οι Ευρωπαίοι, που δεν συμμερίζονται τις απόψεις των Κατσίνσκι, Ορμπάν, Κοτλέμπα, Μιχαλολιάκου και λοιπών. Τότε κανείς δεν θα υπάρχει να υπερασπιστεί την Ευρώπη. Γιατί, όπως έγραψε στον «Monde» η Ζοσλίν Ντακλιά, «η ιδέα της σύγκρουσης των πολιτισμών μάς οδήγησε στον τοίχο». Αλλά, αν και η Ευρώπη ηττήθηκε στην Ειδομένη και στη γραφή ορισμένων, ας μην τρέξουν να τη θάψουν. Να μην είναι σίγουροι πως θα τους κάνει το χατίρι να πεθάνει.