Η αριστερά που ψάχνει το μέλλον, στο παρελθόν της

Σάκης Κουρουζίδης 07 Ιουν 2012

Ποιος ενέκρινε το εκλογικό πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ, αυτό που παρουσιάστηκε πριν από λίγες ημέρες; Ποιο «σώμα» του ΣΥΝ ή του ΣΥΡΙΖΑ συγκλήθηκε και κατέληξε στο κείμενο που δημοσιοποιήθηκε; Είναι εσωτερική του υπόθεση η δημοκρατία, ή η διαδικασία που επιλέχθηκε αφορά και στο τελικό αποτέλεσμα;

.

Θυμίζω ότι ο ΣΥΝ, το 2009, έκανε ένα προγραμματικό συνέδριο, μετά από μια μακρά προετοιμασία, για να καταλήξει σε εκείνο το μακροσκελές πρόγραμμα των κάποιων εκατοντάδων σελίδων. Αναφέρομαι στο κείμενο εκείνο που καταγράφονται οι 100.000 διορισμοί στο δημόσιο, τα 1.300 ευρώ μισθό (λίγο πιο …κάτω από τα 1.400 του ΚΚΕ, το οποίο το λέει ακόμα…) κ.λπ.

.

Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει κάνει διάφορες πανελλαδικές Συνδιασκέψεις για να πάρει αποφάσεις μικρότερης σημασίας, υποθέτω, από ένα πρόγραμμα διακυβέρνησης της χώρας στο παρά πέντε της καταστροφής.

.

Τι έγινε ακριβώς; Τέτοια ομοφωνία με συνοπτικές διαδικασίες είναι αδιανόητη για κόμμα (και μάλιστα για συνασπισμό 12 συνιστωσών) της αριστεράς. Αυτοί που ταλανίζανε συνεδριακά σώματα των 1000 και 1.500 συνέδρων, με πολύωρες «διαδικασίες» για μια τροπολογία, τι απέγιναν; Τέτοια ξαφνική «ωρίμανση», τέτοια «αυτοπειθαρχία» μπροστά στις κρίσιμες ώρες;

.

Μπα, κάποια άλλη εξήγηση θα υπάρχει.

.

Η δημιουργία του ΣΥΝ πριν από 23 χρόνια, συνέπεσε με την κατάρρευση του «υπαρκτού», που άρχισε λίγους μήνες αργότερα και ολοκληρώθηκε με τη διάλυση της ΕΣΣΔ στο τέλος του 1991, ενώ λίγους μήνες πριν είχε αποχωρήσει το ΚΚΕ από το ΣΥΝ.

.

Ένα κύμα «προγραμματικής άνοιξης» για την αριστερά συντελέστηκε στο πρώτο μισό του ’90. Άνοιξαν πολλά θέματα και, όποιος έχει την υπομονή να κοιτάξει τα πρώτα συνεδριακά κείμενα του ΣΥΝ εκείνης της περιόδου, θα δυσκολευτεί να κατανοήσει τη μετάλλαξή του στο σημερινό μόρφωμα. Θα δυσκολευτεί να πιστέψει ότι ο Π. Λαφαζάνης, π.χ., κατήγγειλε όσους ΔΕΝ ήθελαν τη συνεργασία με το ΠΑΣΟΚ (υπενθυμίζω, το ΠΑΣΟΚ του ’92) και έλεγε ότι παίζουν το παιχνίδι της …δεξιάς! Λίγα χρόνια αργότερα, όσοι ήθελαν τη συνεργασία αυτή, έγιναν ύποπτοι …προδοσίας της αριστεράς. Μικρά δείγματα της νοοτροπίας που ευδοκιμεί στην αριστερά, να μην αντιπαρατίθεται πολιτικά εντός της, αλλά να ενοχοποιεί ηθικά την αντίθετη άποψη.

.

 

.

Το σοβαρότερο σύμπτωμα, όμως, εκείνης της περιόδου, ήταν ότι η αριστερά μπήκε σε μια φάση παρατεταμένης διανοητικής οκνηρίας. Στην αμηχανία που γέννησε η μεταψυχροπολεμική φάση, οι μισοί έτρεξαν να βρουν απαντήσεις από το «καλό» κομμουνιστικό παρελθόν τους, και οι άλλοι μισοί στον ευρωκομμουνισμό, και οι δύο άρχισαν να τρώνε πάλι από τα έτοιμα δύο σχολών που είχαν κλείσει οριστικά πίσω τους την πόρτα της ιστορίας, για διαφορετικούς λόγους.

.

Αυτό οδήγησε σε μια σταδιακή αναδίπλωση, σε μια ιδιότυπη επανα-κομμουνιστικοποίηση, μέχρι και τα μέσα του 2000. Στη συνέχεια, με τη δημιουργία του ΣΥΡΙΖΑ και ειδικά με τα χαρακτηριστικά που του δόθηκαν μόλις έγινε πρόεδρος ο Α. Αλαβάνος, πήγαμε ακόμα πιο πίσω, στην εποχή του αριστερισμού. Μια ρητορική που βγήκε από το χρονοντούλαπο της παιδικής φάσης της αριστεράς, ξανάφερε στον αφρό έναν παλαιού τύπου αντι-ευρωπαϊσμό, έναν νεο-κρατισμό, μια «επαναστατική» ρητορική με κάθε μέσο, βίαιο ή μη, μέσα από την αποθέωση του καταγγελτισμού ως κυρίαρχου λόγου της αριστεράς.

.

 

.

Η θέση του ΣΥΝ (ψηφισμένη στο προγραμματικό του συνέδριο λίγο πριν τις ευρωεκλογές του 2009), «Κατάργηση του Συμφώνου Σταθερότητας… και αντικατάστασή του από ένα Σύμφωνο για την Αειφόρο Ανάπτυξη, την Κοινωνική Προστασία και την Απασχόληση», λίγο μετά …ενοποιείται στην εκλογική διακήρυξη του ΣΥΡΙΖΑ στη θέση «Να καταργηθούν αμέσως Σύμφωνα και Κανόνες, από το Μάαστριχτ ως τη Λισαβόνα…».

.

Στην εκλογική διακήρυξη του ΣΥΡΙΖΑ του 2009, αναφέρεται ότι «οι θεσμοί της λαϊκής κυριαρχίας, στα κράτη μέλη και στην Ένωση, θα ενισχύονται, αντί να αφυδατώνονται», θέση που βρίσκεται στον αντίποδα της πολιτικής ενοποίησης και της «Διεκδίκησης μιας νέας Συνταγματικής Συνθήκης», όπως αναφέρεται στη «Συμβολή του ΣΥΝ στο Πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ» (διατυπώσεις με λίγους μήνες διαφορά).

.

Η θέση του ΣΥΝ (ψηφισμένη στο ίδιο συνέδριό του) «…είναι αναγκαία η ενεργοποίηση όλων των μορφών οικονομικής δράσης, δημόσιων, συλλογικών και ιδιωτικών,… και η διαμόρφωση ενός νέου θεσμικού πλαισίου για την ανάπτυξη της ιδιωτικής επιχειρηματικότητας», …ενοποιείται στην εκλογική διακήρυξη του ΣΥΡΙΖΑ στη θέση «Καμία ιδιωτικοποίηση πια! Να ανακτηθούν από το Δημόσιο οι Οργανισμοί και επιχειρήσεις που έχουν εκχωρηθεί στο ιδιωτικό κεφάλαιο».

.

Αυτή συνιστά μια διολίσθηση του ΣΥΝ στην αριστερίστικη λογική του ΣΥΡΙΖΑ.

.

 

.

Την ίδια εποχή, οι βασικές συνιστώσες του ΣΥΡΙΖΑ εξακολουθούν να διαλαλούν την πραμάτεια τους, σαν να μην πέρασε μια μέρα (από την πρώτη εποχή της μεταπολίτευσης). Μικρό απάνθισμα από κείμενά τους στο διαδίκτυο:

.

ΚΟΕ: «Για μας είναι δυνατή μια άλλη Ευρώπη, παλεύουμε για την ύπαρξη μιας άλλης Ευρώπης, παλεύουμε για την ύπαρξη της Ευρώπης χωρίς ΕΕ, παλεύουμε για τη διάλυση της Ευρωπαϊκής Ένωσης». «Οι κοινωνικοί αγώνες πρέπει να μπολιαστούν με τη συνείδηση της επαναστατικής προοπτικής, οι πρωτοπορίες πρέπει να αναλογιστούν πόσο κοντά και πόσο μακριά από την επανάσταση βρίσκονται στην Ευρώπη και πρέπει να δουν πώς ο ρεφορμιστικός ευρωπαϊσμός εμποδίζει κάθε άλλη προοπτική (ενώ διευκολύνει την εμπέδωση των καπιταλιστικών σχέσεων)». «Η νίκη του λαού του Λιβάνου και της Χεζμπολάχ έδειξε ότι οι λαοί μπορούν να έχουν νίκες ακόμα και στο στρατιωτικό επίπεδο αν προετοιμάζονται κατάλληλα, αγωνίζονται αποφασισμένα, δεν συνθηκολογούν». «Ο χώρος δράσης τους (σσ. του μαοϊκού και του μαρξιστικού-λενινιστικού ρεύματος) δεν είναι ο ανεπτυγμένος καπιταλιστικά κόσμος, αλλά χώρες της περιφέρειας. Παρά τις όποιες αδυναμίες, εντούτοις είναι το μόνο οργανωμένο τμήμα του σύγχρονου κομμουνιστικού κινήματος που δεν βρίσκεται «εντός πλαισίου», έχει δηλαδή δεσμούς αίματος με διάφορα λαϊκά κινήματα και σε ορισμένες περιπτώσεις καθοδηγεί μεγάλα κινήματα (Νεπάλ, Φιλιππίνες, Παραγουάη, Εκουαδόρ κλπ).

.

ΔΕΑ: «Ο καπιταλισμός δεν παίρνει διορθώσεις. Πρέπει να ανατραπεί με την εργατική δράση. Δεν υπάρχει κοινοβουλευτικός δρόμος προς μια τέτοια αλλαγή. Το κοινοβούλιο, ο στρατός, η αστυνομία, η δικαιοσύνη, όλο το αστικό κράτος λειτουργεί για να προστατεύει τα συμφέροντα της άρχουσας τάξης. H εργατική τάξη θα χρειαστεί το δικό της κράτος, στηριγμένο στην άμεση δημοκρατία, στα συμβούλια αντιπροσώπων απ’ τους χώρους δουλειάς, καθώς και στην εργατική πολιτοφυλακή».

.

Ομάδα ΡΟΖΑ: «(Ο ΣΥΡΙΖΑ) …υπεράσπισε την εξέγερση (σσ. του Δεκέμβρη), συμμετείχε (συχνά πρωτοστατώντας) σε όλες τις κινητοποιήσεις πανελλαδικά και τα ηγετικά στελέχη του (εκτός από τις αναμενόμενες -και όχι ευχάριστες σε μας- καταγγελίες στην «τυφλή βία» και τους «κουκουλοφόρους») δεν παρασύρθηκαν σε καθεστωτικές δηλώσεις «πολιτικής υπευθυνότητας» και προσήλωσης στη «δημοκρατική ομαλότητα».

.

 

.

Μέσα σε αυτό κλίμα, ο ΣΥΡΙΖΑ ταλαντεύτηκε τα τελευταία 3-3,5 χρόνια ανάμεσα στη μετατροπή του σε ενιαίο κόμμα, με «μέλη», έως τη διάσπασή του με την κίνηση Αλαβάνου στις περιφερειακές εκλογές.

.

Ο υπαρξιακός κίνδυνος που διαγνώστηκε πριν από περίπου 1,5 χρόνο, σε συνδυασμό με την αποτυχία του εγχειρήματος Αλαβάνου, ξαναμάζεψε τις συνιστώσες και τις πήγε ακόμα πιο …αριστερίστικα.

.

 

.

Μέσα στις συνθήκες αυτές, το τελευταίο πράγμα που θα χάλαγε αυτήν την ιδιότυπη σύμπραξη, θα ήταν το …πρόγραμμα.

.

Έγινε μια πολιτική επιλογή για «καταγγελία» του μνημονίου, επιλογή που συνιστά άρνηση συμμαχιών και άρα αποποίηση κυβερνητικών ευθυνών μετά τις εκλογές –τώρα, αν «καταφέρει» να βγει …δεύτερο κόμμα, δεν ξέρω, μπορεί και να την πατήσει και να βγει πρώτος!

.

Το πρόγραμμα δεν μπορεί να κριθεί ως τέτοιο, αλλά ως μια «συρραφή τροπολογιών» από τις συνιστώσες, με την επίγνωση ότι δεν παράγει άμεσες πολιτικές υποχρεώσεις. Δεν είναι κάτι προς εφαρμογή. Και αν σπάσει ο διάολος το ποδάρι του και υποχρεωθεί να εμπλακεί σε κυβέρνηση, τότε αυτό το εγκαταλείπουμε, καθόσον το είχαμε μόνον για την περίπτωση αυτοδυναμίας και ξεκινάμε από την αρχή την επιλογή ενός συμμαχικού κυβερνητικού προγράμματος.

.

.

Φυσικά, αν θέλουμε να κρίνουμε το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ ως τέτοιο, σίγουρα δεν θα αναγνωρίσουμε σε αυτό μια αριστερά που επιλέγει να αντιπαρατεθεί με το παρακμασμένο παρελθόν της και όσους το εκπροσωπούν σήμερα, με τις συντηρητικές αγκυλώσεις της, το λαϊκισμό της, τον αδούλευτο αντιευρωπαϊσμό της, τον απλοϊκό αντι-διπολισμό της, τον ισοπεδωτισμό των αναλύσεών της, τον παραλυτικό βολονταρισμό της.

.

Δεν φαίνεται ως μια αριστερά που θα πάρει τις αποστάσεις και θα οριοθετηθεί απέναντι στον «επαναστατισμό», στην ιδεολογία της «φυγής της σε έναν ανύπαρκτο μελλοντικό παράδεισο» και πολύ περισσότερο απέναντι σε αυτήν την αριστερά που ψάχνει το μέλλον, στο παρελθόν της.

.

Δεν υπάρχουν ψήγματα υποψίας ότι αυτός ο σχηματισμός (ο ΣΥΡΙΖΑ) επιθυμεί να πολεμήσει το «θηρίο» της παρατεταμένης διανοητικής του οκνηρίας, στο παρά ένα της καταστροφής της χώρας.