Η απομάγευση του Τσίπρα

Γιώργος Πανταγιάς 03 Μαρ 2017

Στην πολιτική οι πρωταγωνιστές δεν αναδεικνύονται με manual. Ούτε ακολουθώντας στατικούς και προκαθορισμένους κανόνες. Δεν προκύπτουν από κομματικά παρασκήνια, εξωγενείς παράγοντες ή υπόγειες συνωμοσίες. Αντίθετα, επικρατούν όταν διαθέτουν την απαιτούμενη επάρκεια και γνώση, αποδεδειγμένη ικανότητα, και πρωτίστως μπορούν να εκφράσουν τις ανάγκες και τις απαιτήσεις μιας εποχής. Τα γνωρίσματα αυτά καθορίζουν, την ταυτότητα, την εμβέλεια της ηγεσίας, αλλά και την ανθεκτικότητά και αποτελεσματικότητά της

Μια σύντομη αναδρομή στα μεταπολιτευτικά χρόνια αποδεικνύει ποιοι ήταν οι πρωταγωνιστές: Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ταυτίστηκε με την αναίμακτη μετάβαση στη δημοκρατία και την ένταξή μας στην ΕΟΚ. Ο Ανδρέας Παπανδρέου ενσάρκωσε την αλλαγή και έβαλε τέλος στα υπολείμματα της μετεμφυλιακής Ελλάδας, ανατρέποντας τις ταξικές πολιτικές της. Ο Κώστας Σημίτης προέταξε τον εκσυγχρονισμό της χώρας,  προκειμένου να υπερβεί την υστέρησή της, επιτυγχάνοντας τη συμμετοχή της στην ΟΝΕ. Και οι τρεις διέθεταν πολιτικό βάθος, ηγετικότητα και στρατηγική σκέψη. Διακρίνονταν για τη διαχειριστική τους ικανότητα. Όποια κι αν είναι η αποτίμηση του έργου τους, δεν αναιρεί τα παραπάνω γνωρίσματα.

Η κρίση ανέδειξε πρωταγωνιστή τον Αλέξη Τσίπρα. Κι αυτό γιατί εξέφρασε με εύστοχο τρόπο τη δυσαρέσκεια και την αγανάκτηση σημαντικής μερίδας πολιτών. Πάνω στα συντρίμμια του χρεοκοπημένου συστήματος, δημιούργησε το πολιτικό του κεφάλαιο. Αφουγκραζόμενος ενστικτωδώς τις τεκτονικές αλλαγές που συντελέστηκαν στο κοινωνικό σώμα ενσάρκωσε μια αντισυστημική παρουσία. Η εναρμόνισή του με έναν ανορθολογισμό που στηριζόταν στις κραυγές, στην οργή, και στον φθόνο τού προσέδωσε πολιτική υπόσταση. Αξιοποιώντας τα έμφυτα πλεονεκτήματά του, την αμεσότητα, τη λαϊκότητα, το επικοινωνιακό του χάρισμα, σε συνδυασμό και με το ότι δεν προερχόταν από την παλιά κομματική τάξη, μάγευσε σημαντικό τμήμα των εκλογέων και έγινε κυρίαρχος του πολιτικού παιχνιδιού.

Ωστόσο, η επιτυχία του θεμελιώθηκε σε επισφαλή πολιτική βάση. Το κυριότερο, ενείχε τον σπόρο της αποτυχίας. Αναλαμβάνοντας το πηδάλιο της εξουσίας ήρθε αντιμέτωπος με τον παλιό εαυτό του. Έτσι το δίλημμα ήταν συγκεκριμένο: Ή θα επέμενε σε αδιέξοδες πολιτικές επωμιζόμενος το κόστος τους ή θα προχωρούσε σε ουσιαστικές αναθεωρήσεις, διασφαλίζοντας την αρμονία με τη ζώσα πραγματικότητα. Επέλεξε να πατάει σε δύο βάρκες υποτιμώντας τον κίνδυνο να βρεθεί στο κενό. Η επιλογή του κοστίζει. Μετά τη γοητεία που ασκούσε επέρχεται σταδιακά η απομάγευσή του.