Έρχεται κάποια στιγμή, που οι άνθρωποι σε εκπλήσσουν. Ή ακόμη καλλίτερα, σε απογοητεύουν για τις εύκολες και ανέξοδες απαντήσεις, που δίνουν σε αντίστοιχες ερωτήσεις, ή για την ευκολία με την οποία αιτιολογούν την πρότερη – αδικαιολόγητη και ανάρμοστη πολλές φορές – στάση τους, όταν βρέθηκαν σε θέση ευθύνης.
Διάβασα με εύλογη έκπληξη την συνέντευξη του φίλου Γιώργου Μπαμπινιώτη στην «Καθημερινή της Κυριακής», όπου ισχυρίστηκε ότι
- Ο όρος, που υπήρχε στον ν.4009/2011 και συνέδεε την περαιτέρω χρηματοδότηση των πανεπιστημίων με την εφαρμογή του νόμου (!!!) μετά από μία ορισμένη ημερομηνία, ήταν άδικος,
- Ο ν.4009/2011 προέκυψε χωρίς ουσιαστικό διάλογο με την πανεπιστημιακή κοινότητα, και
- Από τους 255 βουλευτές, που ψήφισαν το νόμο, ουδείς είχε διαβάσει και μελετήσει τις συνέπειες της εφαρμογής του στα ΑΕΙ.
Η απάντησή μου θα είναι τόσο σαφής όσο και σύντομη.
- Ένας νόμος, που καθορίζει τα της λειτουργίας των πανεπιστημίων, πρέπει να εφαρμόζεται υποχρεωτικώς από αυτά. Εάν είναι άδικος, αυτό πρέπει να τεκμηριωθεί, να έλθει πρόταση αλλαγής του και να ψηφισθεί και πάλι από τη Βουλή.
- Ο εκτενέστερος και πληρέστερος δημόσιος διάλογος, που θυμάμαι, εν όψει υποβολής νομοσχεδίου, είχε τα ακόλουθα στάδια: Στις 28/7/2010, η Υπουργός Παιδείας Άννα Διαμαντοπούλου παρουσίασε τις κατευθύνσεις των αλλαγών στο χώρο της ανώτατης εκπαίδευσης στην 64η Σύνοδο Πρυτάνεων στο Δίον. Στις 26/9/2010, παρουσία και του Πρωθυπουργού, στους Δελφούς ξεκίνησε ένας ευρύτατος δημόσιο διάλογος μεταξύ της Πολιτείας, της πανεπιστημιακής κοινότητας και των κοινωνικών εταίρων, με την συμμετοχή και υπουργών παιδείας άλλων χωρών. Στις 23/10/2010, στην 65η Σύνοδο Πρυτάνεων στο Ρέθυμνο παρουσιάστηκε το κείμενο διαβούλευσης και ζητήθηκαν προτάσεις. Η σύνοδος αποφάσισε και τη σύσταση επιτροπής για την κατάθεση αναλυτικών προτάσεων. Στις 29/11/2010 αναρτήθηκε στο opengov προς διαβούλευση το κείμενο της εθνικής στρατηγικής για τις αλλαγές στην ανώτατη εκπαίδευση. Η ηλεκτρονική διαβούλευση διήρκησε τρεις μήνες και κατετέθησαν 4.800 προτάσεις, οι οποίες μελετήθηκαν και ελήφθησαν υπ’ όψιν για την κατάρτιση του νομοσχεδίου. Στις 21/12011, η Υπουργός Παιδείας συναντήθηκε με τις Πρυτανικές Αρχές του ΑΠΘ, και της κατατέθηκε κείμενο προτάσεων. Στις 19/2/2011 η Υπουργός συμμετείχε στην 66η Σύνοδο Πρυτάνεων όπου και συζητήθηκαν οι προτεινόμενες αλλαγές. Από τον Ιανουάριο 2011 μέχρι τέλους Απριλίου ολοκληρώθηκαν 4 συνεδριάσεις διακομματικής επιτροπής και το θέμα συζητήθηκε στο Εθνικό Συμβούλιο Παιδείας στο οποίο συμμετέχουν όλοι οι φορείς της εκπαίδευσης αλλά και κοινωνικοί εταίροι. Το Εθνικό Συμβούλιο κατέθεσε μετά από 4 συνεδριάσεις το κείμενό του στην Υπουργό. Σημειωτέον, ότι το νομοσχέδιο τροποποιήθηκε σε συγκεκριμένα σημεία αρκετές φορές, ακόμη και κατά τη διάρκεια της συζήτησης στην Ολομέλεια της Βουλής.
- Η πρόταση της υπουργού παιδείας συζητήθηκε ευρέως από τους βουλευτές τόσο του ΠΑΣΟΚ όσο και της ΝΔ και του ΛΑΟΣ καθ’ όλη τη διάρκεια της διαβούλευσης, δεδομένου ότι είχε συγκροτηθεί διακομματική επιτροπή (απείχαν ΚΚΕ και ΣΥΡΙΖΑ), η οποία συνεδρίαζε σε τακτικά χρονικά διαστήματα. Θεωρώ πολύ υποτιμητική για τους βουλευτές τη δήλωση ότι ουδείς διάβασε και μελέτησε τις επιπτώσεις από την εφαρμογή ενός νόμου, που δίνει αυτοδιοίκηση και ευελιξία στη διοίκηση και απαλλάσσει τα πανεπιστήμια από την γραφειοκρατία της κεντρικής διοίκησης.
Από τα αναφερόμενα, γίνεται σαφές ότι το νομοσχέδιο, που έγινε νόμος του Κράτους με την ψήφο 255/300 βουλευτών, έτυχε της μεγαλύτερης διαβούλευσης με την μεγαλύτερη συμμετοχή που είδαμε για νομοσχέδιο έως σήμερα. Αξίζει μάλιστα να αναφερθεί ότι η Α. Διαμαντοπούλου ανέλαβε την ευθύνη της Παιδείας στο ΠΑΣΟΚ τον Νοέμβριο 2007 και άρχισε αμέσως συζητήσεις, συσκέψεις και προγραμματισμό για τις μεταρρυθμίσεις, που θα έφερνε στη Βουλή με την ανάληψη της διακυβέρνησης από το ΠΑΣΟΚ. Στην προσπάθεια αυτή είχε την αμέριστη συμπαράσταση του μετέπειτα πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου και της πολύ μεγάλης πλειονότητας της πανεπιστημιακής κοινότητας. Απόδειξη του τελευταίου είναι η – παρά τις απειλές εκ μέρους των συνδικαλιστών του ΣΥΡΙΖΑ – συμμετοχή των καθηγητών των ΑΕΙ στην εκλογή μελών των Συμβουλίων Ιδρυμάτων και Πρυτάνεων, που διακυμάνθηκε από 70% έως 96%. Και αυτό, διότι όλοι έβλεπαν ότι αυτό το νομικό πλαίσιο έφερνε τα Ελληνικά Πανεπιστήμια πιο κοντά στο Ευρωπαϊκό πανεπιστημιακό γίγνεσθαι. Όλα τα άλλα είναι απλώς δικαιολογίες της αδυναμίας κάποιων να παρακολουθήσουν τις παγκόσμιες εξελίξεις και να διαβλέψουν τις ανάγκες της κοινωνίας.
Υστερόγραφο: Χθες βράδυ ψηφίστηκε ο νόμος Γαβρόγλου, που ισοπεδώνει πλέον την Ανωτάτη Εκπαίδευση. Μέχρι χθες η Ελλάδα ήταν πρώτη στην Γενική Εκπαίδευση και προτελευταία στην Τεχνολογική Εκπαίδευση στον ΟΟΣΑ (Education at a glance, OECD Indicators 2024). Από αύριο θα είναι και πάλι πρώτη στη Γενική Εκπαίδευση, αλλά δεν θα παρουσιάζεται καν στην κατάταξη ελλείψει Τεχνολογικής Εκπαίδευσης, μετά την κατάργηση όλων των ΤΕΙ.