’Έρχονται σκληρότερες μέρες.
Ο δανεισμένος χρόνος
Κάθε στιγμή απαιτητός
Διαγράφεται ορατός στον ορίζοντα..’’
Ίνγκεμποργκ Μπάχμαν
Είναι νωπή ακόμη η προετοιμασία της κυβέρνησης για έξοδο από το Ευρώ. Και ισχύει και σήμερα ως επιθυμία απελευθέρωσης από τα δεσμά του νεοφιλελευθερισμού και των μνημονίων για μέρος του πολιτικού μας προσωπικού και των ψηφοφόρων. Η επιθυμία αυτή ζωντανεύει και συμπορεύεται με την ζωηρή μας διάθεση για πλήρη κατοχύρωση της εθνικής μας κυριαρχίας, της εθνικής ανεξαρτησίας και άλλες ανάγκες ενός έθνους περιούσιου, πανέξυπνου και με ρίζες σε ένδοξο παρελθόν, που μετά βίας άντεξε 400 χρόνια σκλαβιάς.
Ένα άλλο έθνος περιούσιο βαδίζει στον δρόμο του πεπρωμένου του, που θα σημάνει ίσως την επιστροφή στο ένδοξο παρελθόν της Αυτοκρατορίας και του μοναχικού δρόμου, χωρίς δεσμά και εξαρτήσεις από γείτονες χώρες. Η διαφορά με εμάς έγκειται στον βαθμό προετοιμασίας και δημοκρατικής ενημέρωσης των πολιτών του για τις επιλογές του.
Στην δική μας περίπτωση, είχαμε την τύχη να κυβερνηθούμε από έναν υπουργό οικονομικών που αντιπαθούσε τον ορθό λόγο, τους αριθμούς και την σε βάθος μελέτη σεναρίων. Όλα αυτά που στερούν τους πολίτες από το συναίσθημα, την εθνική ανάταση, την οργή και τον ρεμβασμό. Αν όχι το όνειρο. Και επιτρέπουν τον φόβο των αριθμών και τη δυσμενή πραγματικότητα που βιώνουμε να καθορίζει την συμπεριφορά μας. Και σύξυλους να μας επιστρέψει από εκεί που ξεκινήσαμε τον αγώνα και τις επιλογές μας για το μέλλον και τα παιδιά μας.
Η αξία του υπουργού μας χαρακτηρίστηκε ως ανοησία, αλλά αυτός βρήκε την δικαίωσή του ως σύμβουλος στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης στην Αγγλία. Η αξία της πολιτικής του στοίχισε ένα τρίτο μνημόνιο, επιστροφή στην ύφεση και άλλα πολλά.
Στη Βρετανία η κυβέρνηση δημοσίευσε δυο μελέτες, τις οποίες διαβίβασε πρόσφατα ο υπουργός εξωτερικών στην Βουλή. Η πρώτη καταγράφει με λεπτομέρειες την επόμενη μέρα μετά το δημοψήφισμα της 23 Ιουνίου. Περιγράφει με ακρίβεια την εφαρμογή του άρθρου 50 της Συνθήκης για τις διαδικασίες εξόδου. Δεν θα σας κουράσω με λεπτομέρειες, αλλά ας δούμε την ουσία.
Η διαδικασία εξόδου από την Ένωση σε περίπτωση υπερψήφισής της είναι μόνο η αρχή μιας μακροχρόνιας διαδικασίας διαπραγματεύσεων. Σύμφωνα με το άρθρο 50 η διαδικασία έχει μέγιστη διάρκεια δύο έτη. Όπου η Αγγλία θα διαπραγματεύεται με τους υπόλοιπος 27. Ο χρόνος μπορεί να παραταθεί με ομόφωνη απόφαση των υπολοίπων κρατών μελών. Διαφορετικά η έξοδος θα πραγματοποιηθεί χωρίς να διευθετηθούν ζητήματα όπως το status δύο εκ. Βρετανών που εργάζονται ή μένουν μόνιμα σε ευρωπαϊκές χώρες, η πρόσβαση στην ευρωπαϊκή κάρτα υγείας των πολιτών, η πρόσβαση στις διασυνοριακές πληροφορίες και διαδικασίες ασφάλειας και πολλά άλλα που έχουν ρυθμιστεί με τις ευρωπαϊκές συνθήκες. Αλλά και μια σειρά εμπορικές συμφωνίες που ισχύουν σε τομείς στρατηγικής σημασίας, όπως η αλιεία, τα φάρμακα, οι χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες καθώς και το εμπόριο στην εσωτερική αγορά που διασφαλίζει οικονομική ανάπτυξη και θέσεις εργασίας. Όλα αυτά είναι πρακτικά αδύνατον να υλοποιηθούν σε δυο χρόνια.
Κατά τους υπολογισμούς της κυβέρνησης θα απαιτηθεί μια δεκαετία για να ομαλοποιηθούν οι σχέσεις των δυο μερών, αν συνυπολογιστεί ο χρόνος που θα χρειαστεί για να επανεξεταστούν οι δεκάδες διμερείς συμφωνίες με τρίτα μέρη, που θα αρχίσουν, αφού πρώτα έχει ψηφιστεί από τους 27 το status της Βρετανίας με τους εταίρους της.
Η δεύτερη μελέτη παρουσιάζει την ζωή μετά την έξοδο. Με έμφαση στις επιπτώσεις της εξόδου στο 80% της οικονομίας. Δηλαδή στις υπηρεσίες.
Στις μελέτες λείπει ένα βασικό στοιχείο, που θα καθορίσει το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος. Το συναίσθημα. Την εθνική ανάταση. Και την ψυχολογική απελευθέρωση από μια κοινότητα που ζει με αμοιβαίες υποχωρήσεις και με συχνά συγκρουόμενα συμφέροντα. Στο προηγούμενο δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της Σκωτίας, επεκράτησε ο ορθός λόγος και το κοινό συμφέρον. Να δούμε τι θα επικρατήσει τον Ιούνιο.
Στα δικά μας τώρα. Σας πήρα λίγο χρόνο περιγράφοντας την επίσημη μελέτη της βρετανικής κυβέρνησης. Αλλά μόνο έτσι θα φανεί πιο καθαρά η αντιδημοκρατική, ασυνάρτητη και τελικά καταστροφική πορεία που διέτρεξε η δική μας προσέγγιση. Απευθύνθηκε σαν απελευθέρωση στον λαό χωρίς μελέτες, υπολογισμούς και τελικά κατέρρευσε στον τοίχο της πραγματικότητας. Τα διάφορα plan Β στα μυαλά στελεχών σε θέσεις ευθύνης δεν μετρήθηκαν, δεν δημοσιεύτηκαν για το κοινό, δεν κατατέθηκαν στην Βουλή. Υποθέτω ούτε καν στον Πρωθυπουργό. Και δεν κατατέθηκαν, γιατί ήταν φαντάσματα. Δεν υπήρχαν. Παρά αποσπασματικά εμφανίστηκαν διάφορες ανόητες ιδέες για νομισματοκοπεία, για παράλληλο νόμισμα, για μονομερή κατάργηση του χρέους, για χρήση bit coins, για πειρατεία ΑΦΜ.
Θα μου πείτε πού το ξέρω, μια και δεν έχει γίνει ακόμη εξεταστικός έλεγχος από την Βουλή, όπου θα ζητάν χαρτιά και χαρτιά δεν θα βρίσκουν. Όχι γιατί τα εξαφάνισαν οι αρμόδιοι, αλλά γιατί δεν ήταν παρά λόγια. Και μάλιστα ασυνάρτητα. Το ξέρω, γιατί βλέπω ότι σε κανέναν τομέα πολιτικής δεν υπήρξε προετοιμασία. Έστω στοιχειώδης. Και το κενό αυτό καλύφτηκε από την επικοινωνία. Αλλά επικοινωνία χωρίς περιεχόμενο έχει κοντά ποδάρια. Όπως και πολιτική χωρίς στρατηγική.
Οι αγγλικές μελέτες αναφέρονται στην έξοδο από τις Ε.Ε. Σε εμάς το όραμα της «απελευθέρωσης» εστίαζε στην έξοδο από το Ευρώ. Αλλά δεν επικοινώνησαν οι υποστηρικτές της απελευθέρωσης, ότι κανείς δεν μπορεί να εγκαταλείψει το Ευρώ. Παρά μόνο με την έξοδο από την Ε.Ε. Όπου εκεί μας περιμένει το άρθρο 50 στο οποίο με φρίκη διαβάζουμε τις διαδικασίες του στα βρετανικά έγγραφα.
Συμπέρασμα. Αν απέναντι στον ορθολογισμό και στην στρατηγική αντιτάσσεις την επιπολαιότητα και το όραμα, το πολύ που μπορείς να καταφέρεις είναι να ξεσηκώσεις τον λαό σε επανάσταση. Ποτέ όμως δεν μπορείς να βελτιώσεις την ζωή του. Γιατί ο δανεισμένος χρόνος από το μέλλον, απαραίτητος για να επιχειρήσεις τα πειράματά σου, επιστρέφει αναλλοίωτος και εκδικείται.
Έρχονται σκληρότερες μέρες…