Το φαινόμενο της ανεργίας είναι απολύτως σύμφυτο με την οικονομία της αγοράς δηλαδή με το καπιταλιστικό σύστημα.

Εξαρτάται από την οικονομική συγκυρία. Οταν η οικονομία βρίσκεται σε άνθηση ή σε ύφεση, η ανεργία αυξομειώνεται. Συχνά το ποσοστό ανεργίας που παραμένει, παρά το γεγονός ότι μια οικονομία βρίσκεται σε άνθηση, ονομάζεται ανεργία «τριβής» και εξαρτάται κυρίως από την κινητικότητα της εργασίας μεταξύ των διαφόρων κλάδων παραγωγής και την καταλληλότητα του εργατικού δυναμικού να απασχοληθεί σε ανερχόμενους τομείς μιας οικονομίας. Προφανώς η καταλληλότητα του εργατικού δυναμικού εξαρτάται από τη συμβατότητα μεταξύ κατεύθυνσης της εκπαίδευσης και κατεύθυνσης της παραγωγής σε μια χώρα.

Στην Ελλάδα σήμερα η ανεργία φθάνει στο 27% του ενεργού πληθυσμού και σύμφωνα με προβλέψεις σύντομα μπορεί να ξεπεράσει το 30%. Ιδιαίτερα η ανεργία στους νέους πλησιάζει το 60% και οι προοπτικές είναι εξαιρετικά δυσοίωνες. Προφανώς η ανεργία οφείλεται στη μεγάλη μείωση της παραγωγής, εφ? όσον η ύφεση έχει φθάσει συσσωρευτικά στο περίπου 25% του ΑΕΠ τα τελευταία χρόνια. Στην περίοδο πριν από την κρίση, ένα μεγάλο μέρος της ανεργίας στη χώρα μας μπορούσε να αποδοθεί στη διαφορά κατεύθυνσης της εκπαίδευσης σε σχέση με την κατεύθυνση της παραγωγής (περισσότερο επιστημονική-θεωρητική παρά τεχνολογική-επαγγελματική εκπαίδευση, όταν η ελληνική οικονομία είχε ανάγκη από το ακριβώς αντίθετο). Σήμερα αυτή η αιτία γίνεται δευτερεύουσα σε σχέση με τη μεγάλη συρρίκνωση της ελληνικής οικονομίας.

Αν η διαπίστωση αυτή είναι σωστή, τότε χρειάζεται προφανώς αύξηση της παραγωγής μέσω αύξησης των επενδύσεων στον ιδιωτικό αλλά και στο δημόσιο τομέα. Χρειάζεται επίσης αναπροσανατολισμός, είτε της κατεύθυνσης της οικονομίας, ώστε να χρειάζεται περισσότερο την επιστημονική-θεωρητική γνώση του εργατικού δυναμικού, είτε αναπροσανατολισμός της εκπαίδευσης, ώστε να προσφέρει περισσότερο τεχνολογική-επαγγελματική γνώση στο εργατικό δυναμικό, είτε προφανώς και τα δύο, ώστε να υπάρξει σύγκλιση. Η κατάρτιση και η διά βίου εκπαίδευση έχουν πολύ μεγάλη σημασία για το σκοπό αυτό.

Ενας άλλος τρόπος μείωσης της ανεργίας και ταυτόχρονα βελτίωσης της διεθνούς ανταγωνιστικότητας, ώστε να αυξηθεί έτσι η παραγωγή για εξαγωγές, είναι η μείωση της αμοιβής της εργασίας με στόχο την αλλαγή του συνδυασμού των παραγωγικών συντελεστών με υποκατάσταση του σχετικά ακριβού κεφαλαίου από φθηνή εργασία. Ο τρόπος αυτός μείωσης της ανεργίας που σήμερα επιβάλλεται από τους δανειστές μας (τρόικα) είναι από κάθε άποψη καταστροφικός, γιατί καταδικάζει την ελληνική οικονομία σε τεχνολογική υπανάπτυξη και τους εργαζομένους σε διαρκή φτώχεια λόγω της μείωσης της αμοιβής της εργασίας. Ο τρόπος αυτός είναι επιπλέον και ατελέσφορος, γιατί τα όρια της μείωσης της αμοιβής της εργασίας σε σχέση με το υψηλό κόστος διαβίωσης στην Ελλάδα είναι προφανή σε σχέση με άλλες γειτονικές χώρες, όπου το κόστος διαβίωσης είναι πολύ χαμηλότερο.

Για το λόγο αυτό ο τρόπος μείωσης της ανεργίας, μέσω της μείωσης της αμοιβής της, πρέπει να αποκρουσθεί όχι ρητορικά, αλλά με εφαρμογή μιας πολιτικής που θα δημιουργεί συνθήκες αύξησης της παραγωγής μέσω νέων επενδύσεων σε τεχνολογικά προηγμένους κλάδους, οι οποίοι απαιτούν εξειδικευμένη επιστημονική γνώση. Με τον τρόπο αυτό, και όχι με τη μείωση της αμοιβής της εργασίας, μπορεί να μειωθεί το κόστος ανά μονάδα παραγωγής και να βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητα ώστε να αυξηθούν οι εξαγωγές(*).

Αυτός είναι ο μοναδικός δρόμος για να μην καταδικασθεί η χώρα μας σε μόνιμη τεχνολογική υπανάπτυξη και σε συνεχή μείωση των αμοιβών της εργασίας, δηλαδή σε μόνιμη φτώχεια του μεγαλύτερου μέρους των Ελλήνων πολιτών.
.