Το ζήτημα που αναδείχθηκε από την επίθεση κατά του Charlie Hebdo , ήταν τα όρια που θέτει κάθε πολιτισμός και πολιτεία στην αμφισβήτηση των καταστατικών αρχών τους , του βασικού πυρήνα συγκρότησης τους .Αυτονόητη πράξη αυτοπροστασίας . Ετσι στην προσπάθεια θωράκισης τους από τις απόπειρες αποδόμησης των πρωταρχικών κυττάρων τους , θέσπισαν ρυθμίσεις που θέτουν τα αποδεκτά για αυτούς όρια κριτικής και αμφισβήτησης , η υπέρβαση των οποίων αποτελεί την είσοδο στην περιοχή των απαγορεύσεων.
Οι απαγορεύσεις αυτές είναι ουσιαστικά περιορισμοί στην άσκηση συγκεκριμένων ατομικών δικαιωμάτων , που ιεραρχούνται έτσι ως ήσσονος σημασίας μπροστά στις αρχές που η πολιτεία και ο πολιτισμός προστατεύουν .Μια πολιτεία συνεπώς που έχει ως θεμέλιο λίθο της την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων δεν επιτρέπει αυτά να περισταλούν για να περιφρουρηθεί το κύρος μίας εξωκόσμιας και εξ αποκαλύψεως αλήθειας.
Οι ελευθερίες δεν υπόκεινται σε κανένα περιορισμό και τα δικαιώματα δεν επιδέχονται στην άσκηση τους κανέναν επιθετικό προσδιορισμό .Γιατί οι επιθετικοί προσδιορισμοί όταν δεν είναι ύποπτοι πως εισάγουν σμίκρυνση του εύρους του ουσιαστικού που προσδιορίζουν , σίγουρα θέτουν το θέμα της ερμηνείας τους.Δηλαδή ποιος αποφασίζει αν μία κριτική είναι κακόπιστη ή αν μία άποψη είναι προσβλητική κλπ και ποιος νοηματοδοτεί την κακοπιστία, την προσβολή κλπ..
Έτσι μια πολιτεία όσο πιο πολλές εξωκόσμιες έννοιες θέτει υπο την προστασία της ( θρησκεία , έθνος , φυλή ), τόσο πιο ανελεύθερη είναι, γιατί αφυδατώνει την ουσία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και θέτει όρια στην άσκηση τους.
Μια τέτοια πολιτεία μετατοπίζει τον άξονα προτεραιοτήτων από την υπεράσπιση των ατομικών δικαιωμάτων στην υπεράσπιση αυτών των εννοιών , αλλοιώνοντας ουσιαστικά τη δημοκρατική της σύσταση.
Η αυταπόδεικτη αξιακή υπεροχή των ελευθεριών του ανθρώπου , μετατρέπεται σε ανοχή στην άσκηση τους , κάτι που υποδηλοί πως υπό προυποθέσεις μπορεί να περιοριστεί ή και να ανασταλεί..Αυτή ακριβώς η προστασία εννοιών που βρίσκονται πέρα και πάνω από τα σαφώς προσδιορισμένα εννοιολογικά όρια της κοινωνίας , αλλοιώνει το φιλελεύθερο χαρακτήρα της καθώς εισάγει τον ανορθολογισμό και την υπερβατικότητα ως εργαλεία σκέψης και συγκρότησης αξιών και αρχών.Το βασικό όπλο της ανοικτής φιλελεύθερης κοινωνίας , ο ορθολογισμός , απαιτεί τον εξοβελισμό των αποκεκαλυμμένων αληθειών και την προστασία του «νεωτερικού υποκειμένου», που είναι ο σύγχρονος άνθρωπος. Αυτή η ανεπανάληπτη μονάδα – η ύπαρξη της οποίας επαναθεμελιώθηκε χάρη στην κριτική σκέψη του Καρτέσιου , με το cogito ergo sum – χρειάζεται την προστασία ώστε να μπορέσει να ξεδιπλώσει όλες τις δεξιότητες της μέσα στην κοινωνία που ζει. Ακριβώς αυτήν την προστασία έναντι των κάθε λογής εξουσιών , παρέχουν τα ανθρώπινα δικαιώματα και το Κράτος Δικαίου , που είναι έννοιες με σαφές περιεχόμενο και ακριβές το πεδίο εφαρμογής τους. Οι οποιοιδήποτε περιορισμοί που τίθενται στην άσκηση τους , δεν είναι εγγενείς στη φύση τους αλλά εγγενείς στο χαρακτήρα της πολιτείας που διατηρεί το αυθεντικό δικαίωμα του προσδιορισμού των ορίων τους. Ετσι όσο πιο λίγοι είναι αυτοί οι περιορισμοί , τόσο είναι ευρύτερο το πεδίο εφαρμογής της ελεύθερης και ανεμπόδιστης ανάπτυξης των δεξιοτήτων του «νεωτερικού υποκειμένου».
Βασικό στοιχείο , η κριτική σκέψη , η ελευθερία της γνώμης ,η ελεύθερη διακίνηση ιδεών. Συνεπώς σε μια φιλελεύθερη κοινωνία , η ισχύς και το κύρος των ιερατείων είναι εκτεθειμένα στον οξύ και αιχμηρό λόγο των ανήσυχων και αντισυμβατικών πνευμάτων. Στις περισσότερες περιπτώσεις όμως η πολιτεία – ενεργοποιώντας τα συντηρητικά της αντανακλαστικά – τους παρέχει ισχυρή θωράκιση μέσα από ένα πλέγμα ποινικών διατάξεων που λειτουργούν αποτρεπτικά στην εκφορά λόγου ανατρεπτικού και αποδομητικού της ύπαρξης τους και της λειτουργίας τους.
Με αφορμή την βάρβαρη δολοφονία των δώδεκα ανθρώπων στο Παρίσι , μια δολοφονία που θέτει πλέον τα όρια της σάτυρας στη θρησκευτική πίστη, είναι ευκαιρία και εμείς να ανοίξουμε μια συζήτηση για το ίδιο θέμα γιατί και ως πολιτεία και ως κοινωνία έχουμε βεβαρημένο μητρώο. Το κάψιμο βιβλίων , η διακοπή θεατρικών παραστάσεων επειδή προσέβαλλαν το θρησκευτικό συναίσθημα κάποιων πιστών και η παρεμπόδιση ουσιαστικά προβολής ταινίας γιατί οι κομμουνιστές έκριναν πως ήταν αντικομμουνιστική , δείχνουν τα όρια των αντοχών της σύγχρονης κοινωνίας μας.
Επαναπαυόμενοι οι πολλοί στην νομιμότητα του λόγου μας , δεν αντιλαμβανόμαστε την υπολανθάνουσα αυτολογοκρισία μας. Και επειδή εμείς έχουμε αυτήν την στάση , αγνοούμε τους πιο λίγους που με την ατίθαση σκέψη τους , το ανατρεπτικό τους πνεύμα υπερβαίνουν αυτά τα όρια, ασκώντας απεριόριστα το δικαίωμα εκφοράς γνώμης και λόγου. Όμως μια φιλελεύθερη κοινωνία πάντα τους λίγους οφείλει να προστατεύει και να τους δίνει τη δυνατότητα να γίνουν περισσότεροι. Άλλωστε τα φωτεινά μυαλά ξεπρόβαλαν από την απεριόριστη , την ανατρεπτική , την «ασεβή» λειτουργία της σκέψης τους.