—του Γιώργου Τσακνιά—

Η 4^η Ιουλίου γιορτάζεται ως η «Ημέρα της Ανεξαρτησίας» των ΗΠΑ. Από μια παραξενιά της ιστορίας, η επέτειος είναι τυπικά λάθος: η απόφαση για ανεξαρτητοποίηση των αποικιών από τη μαμά Βρετανία ψηφίστηκε από το Κογκρέσο στις 2 Ιουλίου 1776. Δύο μέρες αργότερα, εγκρίθηκε η Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας, γραμμένη από τους Πέντε Πατέρες του Αμερικανικού Έθνους (βασικά από τον Τόμας Τζέφερσον).

 Το λάθος είναι πραγματικά ασήμαντο· ίσως, μάλιστα, να μην είναι καν λάθος. Παρόλο που τυπικά η αμερικανική επανάσταση ξεκινά με την απόφαση της 2ας Ιουλίου για ανεξαρτησία των αποικιών, η Διακήρυξη της 4^ης Ιουλίου αποτελεί κείμενο τεράστιας σημασίας, όχι μόνο για την αμερικανική αλλά για την παγκόσμια ιστορία — αρκεί να αναλογιστεί κανείς την επίδραση που είχε στη σκέψη των πρωτεργατών της Γαλλικής Επανάστασης, λιγότερο ίσως στο επίπεδο του ορισμού των πολιτικών δικαιωμάτων και περισσότερο στην ανανοηματοδότηση του όρου «ανεξαρτησία».

Όπως και να ’χει, ήταν το κείμενο που διακήρυξε ότι «όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται ίσοι».

Κάθε έθνος —ναι, ακόμα και το αμερικανικό, που το καημένο δεν είναι πανάρχαιο, σαν το δικό μας, και δεν στηρίζεται σε δεσμούς αίματος, όπως το δικό μας— έχει τις επετείους του, που περνούν και στον λαϊκό πολιτισμό (folk lore) — και εκεί αποκτούν νέο περιεχόμενο, εμπλουτίζονται, εντάσσονται σε μια νέα αλυσίδα, οι κρίκοι της οποίας αποτελούνται ανάκατα από ιστορικά γεγονότα, μύθους, θρύλους και αποσπασματικές εικόνες του παρελθόντος, είτε πραγματικές είτε επινοημένες.

Ένα από τα πιο διαδεδομένα τραγούδια της bluegrass, της πιο καθαρής παραδοσιακής μορφής της country, το “Cuckoo is a pretty bird”, αναφέρεται στην 4η Ιουλίου, την «Ημέρα της Ανεξαρτησίας»:

Ο κούκος είναι όμορφο πουλί
πετάει από ‘δω κι από ‘κει
αλλά δεν λέει «κούκου»
πριν τις 4 του Ιούλη

Η απόδοση της πρώτης στροφής (μιας από τις κυρίαρχες παραλλαγές του τραγουδιού, όπως αποκρυσταλλώθηκε στις αρχές του 20ού αιώνα) είναι κάπως ελεύθερη. Να σημειωθεί δε πως στα αγγλικά ο κούκος είναι θηλυκού γένους:

The cuckoo is a pretty bird
and she wobbles as she flies
but she never sings cuckoo
till the fourth day of July

Δεν χρειάζεται να είσαι ορνιθολόγος (αρκεί να είσαι ολίγον σπασίκλας) για να κάνεις δυο βασικές διαπιστώσεις: ότι, πρώτον, δεν έχει και πολλούς κούκους στην Αμερική. Και ότι, δεύτερον, κι αυτοί που υπάρχουν κάνουν «κούκου» την ίδια εποχή που κάνουν και οι απανταχού κούκοι, δηλαδή την άνοιξη. Γύρω στις 4 Ιουλίου, μέσα στη ντάλα κατακαλόκαιρο, είναι πιο πιθανό να σταματήσουν, όχι να αρχίσουν να κάνουν «κούκου». Και άλλη μία επισήμανση: ο κούκος στα αγγλικά είναι θηλυκού γένους ως ουσιαστικό, παρ’ όλα ταύτα, υπάρχουν αρσενικοί και θηλυκοί κούκοι· για να επιτείνουμε τη σύγχυση, οφείλουμε εδώ να τονίσουμε ότι πάντως «κούκου» δεν κάνει το θηλυκό αλλά το αρσενικό, όταν καλεί το ταίρι του για ζευγάρωμα.

Αλλά δεν πειράζει: πρόκειται για δημώδες άσμα, όχι για πτυχιακή στην ορνιθολογία. Κι επίσης είπαμε, όλα τα έθνη χρειάζονται τους μύθους τους.

Η συνέχεια στο dimartblog