Πολλές είναι οι φωνές που τις τελευταίες εβδομάδες υποστηρίζουν – άλλοτε καλοπροαίρετα, άλλοτε χαιρέκακα – ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση υστέρησε σημαντικά έναντι των ΗΠΑ ως προς την αντιμετώπιση των οικονομικών συνεπειών της πανδημίας. Ανεξαρτήτως του ότι αυτό δεν συμβαίνει, δείχνουν να αγνοούν οι φωνές αυτές μια βασική αρχή: ότι οι συγκρίσεις γίνονται μεταξύ συγκρίσιμων μεγεθών και ότι, κατά το κοινώς λεγόμενο, δεν συγκρίνονται μήλα με πορτοκάλια.
Οι ΗΠΑ είναι ένα ομοσπονδιακό κράτος, με ισχυρό κεντρικό προϋπολογισμό, στο οποίο οι αποφάσεις λαμβάνονται από τον πρόεδρο και την κυβέρνησή του και από δύο νομοθετικά σώματα. Ενώ η ΕΕ είναι μια υβριδική ένωση 27 κρατών, με πολύ μικρότερο, αναλογικά, ενιαίο προϋπολογισμό και για τη λήψη των αποφάσεών της πρέπει να ομονοήσουν 27 κυβερνήσεις, το ευρωπαϊκό κοινοβούλιο και σε πολλές περιπτώσεις τα 27 εθνικά κοινοβούλια. Για παράδειγμα, δέκα μήνες μετά τις ιστορικές αποφάσεις του Ιουλίου 2020, εκκρεμεί ακόμη η επικύρωση από πέντε εθνικά κοινοβούλια της απόφασης που θα επιτρέψει την ενεργοποίηση του Ταμείου Ανάκαμψης.
Και όμως, παρά αυτές τις σημαντικές διαφορές, η Ευρώπη δεν υστέρησε έναντι των ΗΠΑ στην οικονομική αντιμετώπιση της πανδημίας. Για του λόγου το αληθές, ας συγκρίνουμε τις εκατέρωθεν του Ατλαντικού ενισχύσεις: Πράγματι, τα μέχρι σήμερα «πακέτα» των ΗΠΑ, μαζί με το τελευταίο «πακέτο» Μπάϊντεν των 1,9 τρισ. δολαρίων , αθροίζουν το όντως εντυπωσιακό ποσό των 5 τρισεκατομμυρίων δολαρίων. Σύμφωνα δε με όσα έχει εξαγγείλει ο πρόεδρος Μπάϊντεν, θα ακολουθήσει μια γιγάντια πρωτοβουλία ενίσχυσης των υποδομών, ύψους 2,2 τρισ. δολαρίων και άλλη μια ύψους 1 τρισ. ευρώ για ενίσχυση των υπηρεσιών υγείας και εκπαίδευσης καθώς και για μια σειρά κοινωνικών προγραμμάτων. Το λάθος όμως στο οποίο πέφτουν όλοι οι – καλοπροαίρετοι και μη – επικριτές της ευρωπαϊκής προσπάθειας είναι ότι συγκρίνουν το ποσό αυτό μόνο με τα 750 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης, λάθος στο οποίο υπέπεσε πρόσφατα στη χώρα μας και ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης κατά την παρουσίαση των – κατόπιν εορτής – προτάσεων του κόμματός του για το Ταμείο Ανάκαμψης.
Κονδύλια, ενισχύσεις, χαλάρωση…
Η σύγκριση με τις ενισχύσεις που δόθηκαν στην Ευρώπη, για να έχει κάποια κοινή βάση, πρέπει να συμπεριλάβει, εκτός των 750 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης, και τον πολυετή προϋπολογισμό της ΕΕ ύψους 1 τρισ. ευρώ, και τις εθνικές ενισχύσεις των κρατών-μελών προς τις επιχειρήσεις τους συνολικού ύψους 3 τρισ. ευρώ, και τα δάνεια 500 δισ. ευρώ που αποφασίστηκαν επειγόντως στην έναρξη της κρίσης. Κατά συνέπεια, το συνολικό ποσό δεν φαίνεται να υπολείπεται του αντίστοιχου αμερικανικού. Πρέπει επίσης η σύγκριση να λάβει υπόψη της και το γιγαντιαίο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της Ευρωπαϊκής Kεντρικής Τράπεζας, το οποίο στα τέλη του 2020 ήταν συνολικού ύψους 1,85 τρισ. ευρώ. Πού είναι λοιπόν η υστέρηση της ΕΕ έναντι των ΗΠΑ;
Είναι γεγονός ότι η περίοδος εκταμίευσης των ενισχύσεων στην ΕΕ θα είναι κάπως μεγαλύτερη από ότι στις ΗΠΑ. Τούτο όμως οφείλεται κατά ένα μέρος, στη διαφορετική οικονομική λογική μεταξύ των ευρωπαϊκών και των αμερικανικών ενισχύσεων. Αν εξαιρέσουμε τις προαναφερθείσες εξαγγελλίες για ενίσχυση των υποδομών, της υγείας και της εκπαίδευσης, τα μέχρι σήμερα τρία «πακέτα» των ΗΠΑ περιλαμβάνουν στο μεγαλύτερο μέρος τους άμεσες εισοδηματικές ενισχύσεις, που ενισχύουν την κατανάλωση, δηλαδή την πλευρά της ζήτησης – και ταυτόχρονα ενισχύουν βεβαίως και τους φόβους για «υπερθέρμανση» της αμερικανικής οικονομίας και άνοδο του πληθωρισμού. Αντίθετα, οι ευρωπαϊκές ενισχύσεις, αφορούν κυρίως επιχειρήσεις και υποδομές, δεν έχουν βραχυπρόθεσμη στόχευση, αλλά υπηρετούν μεσο-μακροπρόθεσμους στόχους και αποσκοπούν σε μονιμότερη οικονομική ανάκαμψη, σε αύξηση της ανθεκτικότητας των ευρωπαϊκών οικονομιών και τη μετάβαση σε νέα παραγωγικά πρότυπα, με κυρίαρχα αυτά της πράσινης και ψηφιακής οικονομίας.
Διαβάστε τη συνέχεια
Πηγή: www.protagon.gr