Είναι η πρώτη απόφαση για κούρεμα καταθέσεων στην ευρωζώνη. Κανείς δεν είναι βέβαιος ότι δεν θα επαναληφθεί, στην Κύπρο ή αλλού, όπου υπάρχει ανάγκη δανεικών. Και αυτή είναι η πρώτη σοβαρή παρενέργεια μίας απόφασης που δεν έχει προηγούμενο και καταργεί κάθε βεβαιότητα για τους πολίτες χωρών με προβλήματα ελλειμμάτων και χρέους.
.
Το ηθικό πρόσχημα είναι ότι η Κύπρος λειτουργεί εδώ και δεκαετίες ως καταφύγιο για μαύρα κεφάλαια, ειδικά της ρωσικής ολιγαρχίας, επομένως δεν πρέπει να επωμιστούν οι Ευρωπαίοι φορολογούμενοι το βάρος της διάσωσης των κυπριακών τραπεζών, αλλά οι καταθέτες τους. Είναι αλήθεια ότι η Κύπρος λειτουργεί ως φορολογικός παράδεισος και παρέχει προστασία σε καταθέσεις σκοτεινής προέλευσης. Υπάρχει ένα υπερδιογκωμένο χρηματοπιστωτικό σύστημα, με καταθέσεις ύψους 67 δις ευρώ, τα 37 από τα οποία αφορούν καταθέσεις άνω των 100.000 ευρώ. Η θέση του Γιούρογκρουπ είναι ότι η Κύπρος πρέπει να έχει ένα τραπεζικό σύστημα με κύκλο εργασιών στο 300% του ΑΕΠ και όχι στο 750% που ήταν πριν από την κρίση.
.
Οι εκτιμήσεις για τα ρωσικά κεφάλαια ποικίλουν. Σύμφωνα με τον Ανατόλι Αξάνοφ, βουλευτή και πρόεδρο της Ένωσης Περιφερειακών Τραπεζών της Ρωσίας, τα ρωσικά κεφάλαια στην Κύπρο ενδέχεται να αγγίζουν τα 20 δισ. δολάρια (περίπου 15,4 δισ. ευρώ). Το Forbes αναφέρεται σε ακόμη μεγαλύτερα νούμερα. Επομένως, αν οι Ευρωπαίοι έδιναν 17 δισ ευρώ για τη διάσωση των κυπριακών τραπεζών, θα χρηματοδοτούσαν και την ασφάλεια των Ρώσων καταθετών. Έτσι επέλεξαν να μετακυλίσουν μέρος του βάρους στους πελάτες των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων.
.
Θα μπορούσε να πει κανείς ότι υπάρχει μία αίσθηση δικαίου πίσω από αυτήν την απόφαση, αν η ίδια πολιτική ίσχυε και απέναντι -για παράδειγμα- στο Λουξεμβούργο, που επίσης λειτουργεί ως φορολογικός παράδεισος, αλλά δεν έχει αποκλειστεί από τις αγορές. Πολύ περισσότερο αν κουρεύονταν μόνο οι πολύ μεγάλες καταθέσεις, άνω των 500.000 ευρώ, και αν ο βαρύτερος φόρος έπεφτε στις καταθέσεις των υπεράκτιων εταιρειών. Σε καμία περίπτωση, όμως, δεν εξετάστηκε να σταλεί ο λογαρισμός κατευθείαν στις χιλιάδες off shore που βρίσκονται στο νησί ή να συνδυαστεί η φορολόγηση των καταθέσεων με έλεγχο της νομιμότητάς τους.
.
.
Οπως συνήθως συμβαίνει σε τέτοιες περιπτώσεις, τα μέλη της οργάνωσης αλληλοκαρφώνονται. Ο Σόιμπλε δείχνει τον Αναστασιάδη ως υπαίτιο για το σπάσιμο του ταμπού της εγγύησης των καταθέσεων έως 100.000 ευρώ, ο Αναστασιάδης δείχνει τον Σαμαρά ως υπερασπιστή της απόφασης του Γιούρογκρουπ, η κυπριακή κυβέρνηση δείχνει τον προηγούμενο πρόεδρο Χριστόφια ως υπαίτιο της καθυστέρησης που έφερε επιδείνωση του αδιεξόδου και όλοι οι πρωταγωνιστές έχουν κάτι κακό να πουν για τον διπλανό τους. Το χειρότερο είναι ότι η «λύση» μπορεί να διογκώσει το πρόβλημα. Αν υπάρξει φυγή κεφαλαίων την επόμενη μέρα, ποιος θα σώσει το χρηματοπιστωτικό σύστημα της Κύπρου; Θα γίνει νέο «κούρεμα» καταθέσεων; Και γιατί να μη γίνει και αλλού, όταν δεν βγαίνουν τα προγράμματα προσαρμογής;
.
«Αντιμέτωποι με ένα κράτος-μέλος που πνίγεται, αντί να πετάξουν ένα σωσίβιο, οι ηγέτες προτίμησαν να τυλίξουν μια πέτρα γύρω από το λαιμό του», ήταν το σχόλιο των Financial Times. H απόφαση για την επιβολή κουρέματος στις καταθέσεις των τραπεζών της Κύπρου, ενδέχεται να οδηγήσει σε συρρίκνωση του ΑΕΠ της Κύπρου κατά 15% σε δύο χρόνια, εκτιμά η Nomura. Χειρότερη και από αυτή της Lehman Brothers ήταν η απόφαση που ελήφθη για την Κύπρο, υποστηρίζει σε δημοσίευμά του το Forbes. Και ο Economist χαρακτηρίζει το σχέδιο διάσωσης της Κύπρου «κοντόφθαλμο, αυτοκαταστροφικό και άδικο». Ακόμη και ο Π. Μπόφινγκερ, μέλος της Επιτροπής Σοφών που συμβουλεύει την κυβέρνηση Μέρκελ, είπε ότι «Αυτή η δήθεν απαλλοτρίωση των επενδυτών, δεν αποτελεί κίνδυνο μόνο για το τραπεζικό σύστημα της Κύπρου, αλλά απειλεί το χρηματοπιστωτικό σύστημα σε ολόκληρη την ευρωζώνη».
.
Τι θα συμβεί στην Κύπρο, δεν είναι σαφές. Ο νόμος μπορεί να μην περάσει από τη Βουλή, ήδη αναζητούνται άλλες πηγές χρηματοδότησης (μέχρι στιγμής χωρίς αποτέλεσμα), ενώ το Γιούρογκρουπ πέταξε τελικά τη μπάλα στον Αναστασιάδη να αποφασίσει αυτός αν θα κουρευτούν ή ή όχι οι καταθέσεις κάτω των 100.000 ευρώ, με αποτέλεσμα να επιβαρυνθούν περισσότερο οι κάτοχοι μεγαλύτερων ποσών.
.
Αν κάτι πρέπει οπωσδήποτε να συγκρατήσουμε, είναι ότι οι Ευρωπαίοι και το ΔΝΤ δεν θέλουν να δώσουν άλλα χρήματα για διασώσεις χωρών που βυθίζονται. Αναζητούν εναλλακτικούς τρόπους και δεν έχουν κανένα δισταγμό, ούτε καν για την τήρηση βασικών κανόνων του ευρωπαϊκού δικαίου και για το σεβασμό θεμελιωδών αρχών της ευρωπαϊκής δημοκρατίας.
.
Οι Ρώσοι γαβγίζουν πολύ και δεν δαγκώνουν, στην περίπτωση της Κύπρου, είναι πιθανότερο να δαγκώσουν τους Κύπριους παρά τους Γερμανούς. Τα πράγματα δεν θα μπορούσαν να είναι χειρότερα για τους υπερχρεωμένους. Οι Γερμανοί δεν θα σταματήσουν πουθενά, αδιαφορώντας ακόμη και για την έκρηξη του ευρωσκεπτικισμού, ακόμη και για τους Γκρίλο του μέλλοντος, ακόμη και για τη σταθερότητα του συστήματος του ευρώ, ενώ αντίπαλον δέος δεν υπάρχει. Άρα; Μπορεί να επαληθευθούν τα πιο ακραία σενάρια, αλλά σε μια τέτοια περίπτωση δεν θα είμαστε όρθιοι για να καταγγέλλουμε το Βερολίνο, θα έχουμε επείγουσες ανάγκες να αντιμετωπίσουμε.
.
Η κυβέρνηση, σε ένα ρεσιτάλ υποκρισίας, κλαίει ηχηρά για το δράμα της Κύπρου. Θα ήταν λιγότερο θεαματικό, αλλά περισσότερο χρήσιμο, αν εργαζόταν για την αποτροπή της τιμωρίας μας σε περίπτωση αποτυχίας στην εφαρμογή του τρίτου μνημονίου, που είναι μάλλον προεξοφλημένη. Πρέπει γρήγορα να βελτιωθεί η οικονομική μας κατάσταση και αυτό απαιτεί δουλειά και σχέδιο, με τη συναίσθηση ότι εμείς δεν ζούμε καν σε ενός είδους παράδεισο, φορολογικό ή άλλο, που μπορεί να γίνει κόλαση. Επομένως, είμαστε πιο κοντά στα καζάνια.