Τόσο στις πρόσφατες δηλώσεις Νίκου Δένδια - Μεβλούτ Τσαβούσογλου στην Άγκυρα, όσο και στην παλαιότερη επεισοδιακή συνάντηση Προκόπη Παυλόπουλου - Ταγίπ Ερντογάν στο Προεδρικό Μέγαρο της Αθήνας, η Μειονότητα της Θράκης ήταν το έναυσμα για την αντιπαράθεση.
Η Μειονότητα της Θράκης βρίσκεται σε ένα σταυροδρόμι. Αφενός μεν, πολλά μέτρα που ασκούνταν σε βάρος της έχουν αρθεί από τις ελληνικές κυβερνήσεις μετά το 1990, χωρίς όμως να έχει γίνει ουσιαστική αυτοκριτική της ελληνικής Πολιτείας για τις απαράδεκτες, για σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος, πολιτικές που είχαν ασκηθεί στο παρελθόν. Αφετέρου, υπάρχουν ακόμα απομεινάρια προκαταλήψεων, διακρίσεων και αρνητικών πρακτικών, που εμποδίζουν την πλήρη και ισότιμη ένταξη της Μειονότητας στο πολιτικό και κοινωνικό γίγνεσθαι.
Η χειραφέτηση της Μειονότητας από την ομηρία των εξελίξεων στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, αποτελεί σήμερα τη σημαντικότερη προτεραιότητα, καθώς θα συμβάλει στην εναρμόνιση με τα σύγχρονα δεδομένα και θα βοηθήσει στην άρση πολλών δυσκολιών και αγκυλώσεων.
Τα προβλήματα της Μειονότητας δεν είναι θέματα εξωτερικής πολιτικής αλλά -μέσω των διεθνών συνθηκών που έχει υπογράψει η χώρα μας- ζήτημα εσωτερικής έννομης τάξης, που πρέπει να διασφαλίζει την ισοτιμία δικαιωμάτων και υποχρεώσεων όλων των Ελλήνων πολιτών, ανεξαρτήτως διαφορετικής εθνικής ταυτότητας, θρησκείας και γλώσσας.
Ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων δεν υπόκειται στην αρχή της αμοιβαιότητας, δεν εξαρτάται δηλαδή από το αν μια γειτονική χώρα προστατεύει αυτά τα δικαιώματα των δικών της πολιτών.
Δικαίωμα αυτοπροσδιορισμού
Οι σύγχρονες διεθνείς αντιλήψεις για τα ανθρώπινα και μειονοτικά δικαιώματα κατοχυρώνουν το δικαίωμα εθνοτικού ή εθνικού αυτοπροσδιορισμού για όσους πολίτες επιθυμούν να δηλώσουν ίδια ή διαφορετική εθνική ταυτότητα από αυτήν της πλειονότητας. Σημαντικά εργαλεία αποτελούν οι αποφάσεις της ΔΑΣΕ -νυν ΟΑΣΕ- και η Σύμβαση-Πλαίσιο του Συμβουλίου της Ευρώπης για τις Εθνικές Μειονότητες. Είναι προφανές ότι οι νεώτερες Συνθήκες και Συμβάσεις υπερισχύουν των παλαιοτέρων, όπως είναι η Συνθήκη της Λωζάννης.
Με ιδιαίτερη έμφαση οι σύγχρονες Συνθήκες ορίζουν ως βάση για την απόλαυση μειονοτικών δικαιωμάτων, τον σεβασμό των συνόρων των κρατών, την αντίθεση σε αποσχιστικές τάσεις και γενικότερα την «νομιμοφροσύνη» των μειονοτικών προς το κράτος του οποίου είναι πολίτες.
Αλλά και αντιστρόφως: η ελεύθερη δυνατότητα απόλαυσης μειονοτικών δικαιωμάτων βοηθά τις μειονότητες σε πληρέστερη ένταξη στην χώρα της οποίας είναι πολίτες και δεν ωθεί σε αναζήτηση εξωτερικών στηριγμάτων ή σε αποσχιστικές κινήσεις.
Παραλλήλως, οι Συνθήκες αυτές δεν αρνούνται την ύπαρξη ιδιαίτερων δεσμών των μειονοτήτων με μέλη της ίδιας εθνικής ομάδας που ζουν σε άλλα κράτη, και ιδίως με τα κράτη στα οποία είναι πλειονότητα πολίτες με ίδια εθνική ταυτότητα (αντίστοιχο παράδειγμα οι δεσμοί της ελληνικής μειονότητας, της Τουρκίας ή της Αλβανίας, με την Ελλάδα).
Η Συνθήκη της Λωζάννης
Η ίδια η Συνθήκη της Λωζάννης δεν απαγορεύει τον αυτοπροσδιορισμό. Κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει, κάτω από την γενική ομπρέλα της μουσουλμανικής μειονότητας, το δικαίωμα και τη δυνατότητα κάποιων να αυτοπροσδιορίζονται π.χ. ως εθνοτικά Τούρκοι ή Πομάκοι.
Σε κάθε περίπτωση, το συνταγματικά κατοχυρωμένα δικαιώματα της ελευθερίας της έκφρασης, του συνέρχεσθαι και του συνεταιρίζεσθαι (στο οποίο εμπίπτουν οι ονομασίες μειονοτικών Συλλόγων, όπως το θέμα της Τουρκικής Ένωσης Ξάνθης κλπ) πρέπει να αποτελούν οδηγό σε κάθε πολιτική. Η παραβίαση των δικαιωμάτων αυτών από το ελληνικό κράτος σε διάφορες εκφάνσεις της Μειονότητας της Θράκης, έχει οδηγήσει σε πολλές καταδίκες της Ελλάδας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Είναι λανθασμένη η αντίληψη ότι ο διαφορετικός εθνικός αυτοπροσδιορισμός κάποιας ομάδας πολιτών σημαίνει ότι, αυτοί είναι νομιμόφρονες στο κράτος στο οποίο πλειοψηφεί η εθνική τους ομάδα (π.χ. Τουρκία). Εξάλλου η Συνθήκη της Λωζάννης νομιμοποιεί το ενδιαφέρον των «μητέρων-πατρίδων» για τις μειονότητες τους που ζουν στα αντίστοιχα γειτονικά κράτη, όπως π.χ. για το θέμα της εκπαίδευσης.
Το δικαίωμα του εθνικού αυτοπροσδιορισμού συνιστά κεντρικό θέμα για τη Μειονότητα της Θράκης. Καχυποψίες -άλλοτε δικαιολογημένες και άλλοτε όχι- για προσπάθεια αλλοίωσης της εθνικής συνείδησης των μειονοτικών πολιτών, υποβάθμισης ή εξαφάνισης στοιχείων της εθνικής ταυτότητας τους, δημιουργούν κλίμα όξυνσης, περιχαράκωσης και αμυντικής στάσης, αλλά και δίνουν έδαφος για εκμετάλλευση παντός είδους από πολλές πλευρές.
Πηγή: www.efsyn.gr