*1. H σημερινή Ημερίδα γίνεται σε μια συγκυρία, όπου και πάλι η Ελλάδα έχει έλθει στο Ευρωπαϊκό προσκήνιο εξαιτίας του εκρηκτικού Προσφυγικού και των κινδύνων κλεισίματος των ελληνικών βόρειων συνόρων, ενώ παραμένει σταθερά ανοικτό ένα άλλο «κλείσιμο». Αυτό της «καταραμένης» πέμπτης αξιολόγησης.
Το πρώτα θέμα θα αποτελεί και το κύριο μενού της αυριανής πρώτης ημέρας της Συνόδου Κορυφής της Ε.Ε. ενώ το δεύτερο θα παραμένει υπόρρητο σε αυτές τις διήμερες συζητήσεις.
Σε ότι αφορά το πρώτο ζήτημα, το προσφυγικό, είναι προφανές πως η στάση μας δεν μπορεί παρά να είναι στο πλευρό της κυβέρνησης και αρωγοί στην προσπάθεια αποτροπής των επιδιώξεων των ακραίων συντηρητικών κυβερνήσεων για κλειστά σύνορα.

Η Πέμπτη όμως αξιολόγηση, που έπρεπε να είχε κλείσει από το Σεπτέμβριο του 2014 από τον κ. Σαμαρά, είναι φανερό ότι αποτελεί και τον πραγματικό βραχνά της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. Ο υπουργός Οικονομικών την προηγούμενη βδομάδα ξόρκιζε το κακό: «καήκαμε αν η αξιολόγηση πάει να ολοκληρωθεί Μάιο-Ιούνιο». Ο υπουργός Οικονομίας, πάντα αισιόδοξος, μόλις χθες προέβλεπε, ότι τον Μάρτιο θα κλείσει. Και ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, υπερβατικά, φρόντιζε να παρουσιάσει το «μετά αφήγημα». Μας υπογράμμιζε μιλώντας, σε κεντρικό δελτίο ειδήσεων τηλεοπτικού σταθμού: «Μόλις τελειώσει η αξιολόγηση θα γίνουν ορισμένα σημαντικά πράγματα. Η ΕΚΤ θα λάβει μέτρα που θα διευκολύνουν τη ρευστότητα της οικονομίας, θα αρχίσει η συζήτηση για το χρέος και το δεύτερο εξάμηνο θα ξεκινήσει η ανάκαμψη της οικονομίας».

Προφανώς και δεν υπάρχει κανένας Έλληνας πολίτης που να μην επιθυμεί μια τέτοια εξέλιξη. Όμως την ίδια ώρα, είναι πολύ λίγοι οι πολίτες και πολύ λιγότεροι οι μελετητές και αναλυτές, για να μην αναφερθώ στις περισσότερες κοινωνικές κατηγορίες αλλά και τα δυναμικά στρώματα, που δεν βλέπουν ρεαλιστική μια τέτοια προοπτική.
2. Στην θεώρηση της οικονομικής συγκυρίας πρέπει να κατέχει κεντρική θέση ο κίνδυνος μεγάλων ευρωπαϊκών τραπεζών, με πρώτη και κύρια τη Deutsche Bank- αλλά είναι και η Commerzbank, καθώς και η Mediobanca, η SocGen, η Genarali, η Exor αλλά και η Societe Generale-, που εξελίσσεται σε πεδίο ναρκοθετημένο από το συνολικό, δημόσιο και ιδιωτικό, παγκόσμιο χρέος (σήμερα είναι σημαντικά υψηλότερο από εκείνο το 2007) καθώς και από τις μεγάλες, μη διατηρήσιμες διαρθρωτικές ανισορροπίες μεταξύ πλεονασματικών και ελλειμματικών χωρών. Αυτά αφήνουν έντονα αποτυπώματα στην Ευρωζώνη: Η διεύρυνση των spreads των ομολόγων της περιφέρειας (που δοκιμάζουν Ισπανία, Ιταλία, Πορτογαλία, με εύθραυστα δημοσιονομικά και αποπληθωρισμό…), οι οικονομικές ανισορροπίες μεταξύ ευρωπαϊκού βορρά και νότου, ο πολιτικός διχασμός μεταξύ ευρωσκεπτικιστών και ευρωπαϊστών, η ένταση μεταξύ παλιών δημοκρατικών χωρών τής «Δυτικής Ευρώπης» και αυταρχικών χωρών τής «Ανατολικής», συνιστούν ένα εκρηκτικό μείγμα απειλών της ευρωπαϊκής συνοχής.

Και θα συμφωνήσω με τον Κ. Καλλίτση, που υπογράμμιζε στον Κυρ. Καθημερινή (14/02/16) : «Η αναζήτηση εξιλαστήριου θύματος, επί του οποίου θα επιβληθεί σκληρή «τιμωρία» προς παραδειγματισμό όλων των άλλων, δεν αποτελεί ένα ενδεχόμενο, μια απειλή που θα πρέπει να μη λαμβάνεται υπ΄ όψη».

3. Μιλώντας για την Οικονομία στην Ελλάδα σήμερα δεν μπορεί να παρακάμψει, όχι γιατί είναι επίκαιρα αλλά γιατί αποτελούν από τα πράγματα δομικούς κόμβους της ίδιας της οικονομίας αλλά και του πολιτικού συστήματος της χώρας.

Αναφέρομαι στα δύο μέτωπα: Στο φορολογικό και στο ασφαλιστικό. Η πληθώρα των άρθρων, των παρεμβάσεων, θεωρώ ότι με υποχρεώνει να τα διεξέλθω εν τάχει, προφανώς γιατί η εξαντλητική αναφορά, θα μου τελειώσει τον διαθέσιμο χρόνο.

Σε ότι αφορά το φορολογικό, πρέπει από τη μια να σταματήσει η κυβερνητική μανία εξαγγελίας υψηλών συντελεστών φορολογίας, που έτσι και αλλιώς δεν θα προλάβουν να εφαρμοστούν γιατί οι επιχειρήσεις θα έχουν μεταναστεύσει Βουλγαρία και Κύπρο. Από την άλλη πρέπει να εγκαταλειφθούν και τα ταξίματα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, για μειώσεις συντελεστών, γεγονός που εν τοις πράγμασι αναδεικνύει αδιαφορία για την αναπλήρωση του δημοσιονομικού κενού. Σε αντίθεση με τις παραδόσεις, ας συμφωνηθεί ένα δεκαετές «πάγωμα» στις όποιες αλλαγές που σχετίζονται με τη φορολογία των επιχειρήσεων και όλη η μαχητικότητα ας διοχετευθεί στο κυνήγι της σημερινής φοροδιαφυγής. Τόσο της μεγάλης όσο και της μικρής αλλά εκτεταμένης.

Σε ότι αφορά το Ασφαλιστικό, αφού επισημάνω ότι η κυβέρνηση, κακώς στη συγκεκριμένη συγκυρία, μια και δεν υποχρεούταν από τα προαπαιτούμενα για την Πέμπτη αξιολόγηση, έφερε μια τόσο δομική παρέμβαση στο ασφαλιστικό, χωρίς να διαθέτει τον απαιτούμενο χρόνο διαβούλευσης. Οι 7 προτάσεις που από την επικεφαλής της Συμπαράταξης παρουσιάστηκαν στη Βουλή, ως συμβολή του χώρου μας, προς το παρόν είναι επαρκείς.

4. Δεν παραγνωρίζουμε, επίσης, την σπουδαιότητα και το βάρος του εκρηκτικού δημοσίου χρέους.

Αλλά αυτό και σε ότι αφορά στην αντιμετώπισή του, ως σύνολο και το πραγματικό ζήτημα της δυνατότητας ετήσιας ελάφρυνσης και εξυπηρέτησής του, η ΔΗΜΑΡ από την ίδρυσή της, τον Ιούνιο του 2010, και πιο επεξεργασμένα στο 1ο Συνέδριό της τον Απρίλιο του 2011 http://www.ananeotiki.gr/archives/theseis1oDHMAR.pdf, αλλά και με τις τεχνικές λεπτομέρειες σε αντίστοιχη ημερίδα το Νοέμβριο του 2014http://www.ananeotiki.gr/archives/211114_anadiarthrosixreous.pdf , μίλησε εγκαίρως. Έχουμε αναδείξει και την αναγκαιότητα πολιτικής παρέμβασης για τη διαμόρφωση δυο δεσμών προτάσεων από πλευράς της ελληνικής κυβέρνησης: Για Κοινή ευρωπαϊκή δράση και για Ελληνική διεκδίκηση. (περισσσότερα στοιχεία στις ιστοσελίδες μας:. http://www.dim-ar.gr και http://www.ananeotiki.gr .

5. Η Ελλάδα και το 2016 θα καταγράψει αρνητικό ρυθμό ανάπτυξης, ξεκινώντας όχι από το 0%, που προέβλεπε ο Προϋπολογισμός 2016 για το 2015, αλλά από το -0,7%. Μοναδική χώρα της ΕΕ, που θα βρίσκεται σε απόκλιση( όλες οι άλλες χώρες θα έχουν αύξηση, έστω μικρή, του ΑΕΠ ή και ορισμένες μηδενική, με εξαίρεση τη Φινλανδία).

8 χρόνια ύφεσης, με εξαίρεση την οριακή αύξηση 0,6% του 2014, και με συσσωρευμένη απώλεια 26% του ΑΕΠ. Σχεδόν μια 10ετία χαμένη, για πρώτη φορά μεταπολεμικά.

Κα όπως επισημαίνει και το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής: «Με τον Προϋπολογισμό του 2016 συνεχίζεται η έντονα προκυκλική οικονομική πολιτική (αυξήσεις φόρων και μειώσεις δαπανών σε περιβάλλον ύφεσης), που ακολουθήθηκε όλα τα χρόνια της κρίσης, δυσχεραίνοντας έτσι τις προοπτικές επίτευξης θετικών ρυθμών ανάπτυξης. Η ανάκαμψη αναμένεται για αργότερα ως αποτέλεσμα της εξομάλυνσης των οικονομικών συνθηκών στη χώρα με την περαιτέρω εφαρμογή του Μνημονίου (ιδίως των μεταρρυθμίσεων)».

6. Τόσο όμως η βαθιά και παρατεταμένη ύφεση, όσο και το δυσθεώρατο χρέος αποτελούν παράγωγα ενός άλλου προβλήματος ακόμα πιο επικίνδυνου: της παραγωγικής κατάρρευσης της χώρας με τη μαζική ανεργία του εργατικού δυναμικού και τη μαζική αποεπένδυση κεφαλαίου.

Γιαυτό και σήμερα, χθες, είναι απολύτως αναγκαία η εκπόνηση και επεξεργασία και ενός συγκροτημένου παραγωγικού Προτύπου και μιας Στρατηγικής για την ανάπτυξη.

Για μια ανάπτυξη διατηρήσιμη, παραγωγική και όχι καταναλωτική, που δημιουργεί νέες σταθερές και αξιοπρεπείς θέσεις εργασίας. Όπου η ενίσχυση της Απασχόλησης, η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας θα πρέπει να είναι κύριος στόχος.

Οι δεσμεύσεις της χώρας, όπως προκύπτουν από το Μνημόνιο 3, αλλά και από τις ευρύτερες υποχρεώσεις εντός Ε.Ε.- αναφέρομαι στο Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης, τη «δέσμη των έξι μέτρων» και τη «δέσμη των δύο μέτρων»- καλούν στη διατύπωση του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Οικονομικής Στρατηγικής 2017-20. Αυτό μάλιστα θα πρέπει να παρουσιαστεί και αποφασιστεί εντός του προσεχούς Μαρτίου-Απριλίου.

Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΣΥΜΠΑΡΑΤΑΞΗ, για να μιλήσω για τον ευρύτερο πολιτικό μας χώρο, προς την πορεία για τη Συνδιάσκεψή της έχει αποφασίσει να εκπονήσεις τις βασικές προγραμματικές αρχές, όπου ένα σημαντικό τμήμα τους, από τα πράγματα, είναι υποχρεωμένο να καλύψει το πεδίο αυτό. Φιλοδοξία είναι να υπάρξουν προτάσεις για μεγάλες αλλαγές, που πρέπει να λάβουν χώρα, στο κράτος, την αγορά, τις τράπεζες, την απονομή δικαιοσύνης. Οι Ομάδες Επεξεργασίας είναι ήδη υπό συγκρότηση.

7. Εδώ ακριβώς θα ήθελα υπογραμμίσω, επιθυμώντας να συμβάλω στο πως πρέπει να δούμε την υπόθεση της ανάπτυξης σε βραχυ- και μεσο-πρόθεσμη βάση, μια και οι μεταρρυθμίσεις στα προαναφερθέντα πεδία θέλουν χρόνο για να εμφανίσουν αποτελέσματα.

Με δοσμένο το γεγονός ότι :

Ι). η κατανάλωση, που παρά την 8χρονη ύφεση εξακολουθεί να αποτελεί περίπου το 70% του ΑΕΠ, δεν θα μπορέσει να συνεισφέρει στην επιτάχυνση της ανάπτυξη. Και αυτό γιατί η συνέχιση της δημοσονομικής προσαρμογής και τα επόμενα 3 χρόνια αποδυναμώνει, εξ αντικειμένου, το ρόλο της

Ιι) Οι εξαγωγές και η τόνωσή τους, που, προφανώς, είναι αναγκαία, προϋποθέτουν χρόνο ώστε μια αυξητική τους προοπτική να έχει ισχυρή επίδραση. Και αυτό λόγω του μικρού μεγέθους του όγκου τους,

Το κύριο βάρος στην αναπτυξιακή στρατηγική, καλούνται να το σηκώσουν οι ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ.

Εάν θέλουμε η οικονομία την επόμενη πενταετία να επανέλθει στα επίπεδα παραγωγής που είχε το 2008, χρειάζεται μέχρι το 2020 να γίνουν περίπου 100 δισ. ευρώ νέες παραγωγικές επενδύσεις σε όλη την κλίμακα επιχειρήσεων. (Για να δει κανείς το μέγεθος της αποεπένδυσης, ας αναλογιστεί ότι το 2008 γίνονταν περίπου 23 δισ. ευρώ καθαρές νέες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου, ενώ το 2014 ήταν αρνητικές στα -13 δισ. Ευρώ, υπολογίζει ο Ν. Χριστοδουλάκης )

Πηγές από όπου μπορούν να αντληθούν αυτά τα χρήματα είναι οι ακόλουθες:

– οι δημόσιες επενδύσεις με το ΣΕΣ. Μπορούν να ξεπεράσουν τα 20 δισ. ευρώ, αν η Ελλάδα επιδείξει ικανότητα σχεδιασμού και επιλογής σημαντικών παραγωγικών έργων αντί της διασποράς σε μικροέργα.

-Η επιστροφή διαφυγόντων κεφαλαίων στο τραπεζικό σύστημα. Μπορούν να διοχετευθούν μετά σε δυναμικές νέες επενδύσεις και όχι στη νεκρανάσταση αποτυχημένων επιχειρήσεων.

-Η επενδυτική αφύπνιση της ΕΕ κα το μεγαλεπήβολο Σχέδιο Γιούνκερ για χρηματοδότηση μεγάλων παραγωγικών έργων από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕΠ). Η συμμετοχή της ΕΤΕΠ σε μεγάλα επενδυτικά έργα θα δράσει ως πιστοδοτική εγγύηση για τις ενδιαφερόμενες ελληνικές επιχειρήσεις, που ακόμα είναι τραυματισμένες από την αφαίμαξη ρευστότητας και δύσκολα μπορούν να αντλήσουν κεφάλαια απευθείας από τις διεθνείς αγορές.

-Τα αφθονούντα, τέλος, ξένα κεφάλαια στη διεθνή αγορά. Αναζητούν χώρες και κυρίως τομείς να κατευθυνθούν για επενδύσεις. Πρωταρχικά οι τρεις τομείς που θα μπορούν να προσελκύσουν μαζικές επενδύσεις τα επόμενα χρόνια είναι η ενέργεια, τουρισμός και μεταφορές.

Εδώ όμως οι προϋποθέσεις της διασφάλισης από την ελληνική πολιτεία, ασφάλειας δικαίου, σταθερού φορολογικού συστήματος, ταχύτητας απονομής δικαιοσύνης, ευέλικτης και τεχνολογικά εξοπλισμένης δημόσιας διοίκησης αποκτούν πρωταρχική σημασία.

Βεβαίως , οφείλουμε να γνωρίζουμε ότι , η κατάσταση στον τομέα των Άμεσων Ξένων Επενδύσεων(ΑΞΕ) στη φάση αυτή εξακολουθεί να παραμένει ζοφερή.

Σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία από την ΤτΕ οι καθαρές ΑΞΕ κατά την περίοδο Ιανουαρίου 2015- Νοεμβρίου 2015, στο 11άμηνο ήταν – €411 εκατ. Συγκρίνοντας με προηγούμενα έτη, οι καθαρές ΑΞΕ για το 2014 ήταν €1,3 δισ. και το 2013 €2,1 δισ.

Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της PWC για τις εξαγορές και συγχωνεύσεις (Μ&Αs) στην Ελλάδα, περίπου €7,9 δισ. από τα οποία τα €6,5 δισ. αφορούσαν αποκλειστικά τις ανακεφαλαιοποιήσεις τραπεζών. Πραγματοποιήθηκαν 29 Εξαγορές και Συγχωνεύσεις (Ε&Σ) αξίας €1,4δισ. περίπου 39% λιγότερο από το 2014. Ο αριθμός των Ε&Σ το 2015 μειώθηκε κατά 12%, με τη μέση αξία συναλλαγής να ανέρχεται σε €47 εκ., μειωμένη κατά 30% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά.

Μη ξεχνάμε επίσης ότι τα επενδυτικά κεφάλαια που έβαλαν πάνω από 5 δισ. ευρώ στην ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών πίστεψαν ότι η κυβέρνηση «θα περάσει απέναντι». Τουλάχιστον τη στιγμή που σήμερα συζητάμε, οι υπεύθυνοι αυτών των τοποθετήσεων δεν μπορούν να αισθάνονται και τόσο καλά απέναντι στους μετόχους τους με την παρατεινόμενη αβεβαιότητα.

8. Είμαι βέβαιος ότι παρά το γεγονός ότι προσπάθησα να αναδείξω στοιχεία, που θα μπορούσαν να συγκροτήσουν μια εικόνα αισιοδοξίας, αυτό που λέμε εμείς στην ευρύτερη αριστερά ως αισιοδοξία της βούλησης, δυστυχώς η απαισιοδοξία της γνώσης για τις πολιτικές και πρακτικές αυτής της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ –ΑΝΕΛ, διαπίστωσα τελειώνοντας την παρουσίαση, δεν μου το επέτρεψαν.
Μη ξεχνάτε άλλωστε ότι ο Σαραμάγκου έλεγε συναφώς, «απαισιόδοξος είναι ο αισιόδοξος που ξέρει…»

*H Εισήγηση στην Ημερίδα της ΔΗΜΑΡ για την ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ: «Το 2016 έτος σύγκλισης ή απόκλισης από την Ευρώπη»;