1.Το προσφυγικό δεν είναι ζήτημα ευρωπαϊκό αλλά διεθνές. Είναι τραγική συνέπεια των πολεμικών συγκρούσεων στην Συρία αλλά και σε πολλές άλλες χώρες και περιοχές από τις οποίες αναγκάζονται να φύγουν εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι για λόγους επιβίωσης και να αναζητήσουν μια καλύτερη τύχη στην Ευρωπαϊκή Ένωση στην οποία μπορούν να φτάσουν διά ξηράς και διά θαλάσσης. Η Ε.Ε. είναι προφανές ότι δεν μπόρεσε να διάμορφώσει και να εφαρμόσει μια ολοκληρωμένη πολιτική διαχείρισης του προσφυγικού. Αντιθέτως δοκιμάζεται πλέον σοβαρά η συνοχή της και η αποτελεσματικότητα των ενωσιακών οργάνων. Πολλά κράτη – μέλη επικαλούμενα την κυριαρχία τους και λόγους εσωτερικής ασφάλειας λαμβάνουν εθνικά μέτρα ή συμμετέχουν σε περιφερειακού χαρακτήρα πρωτοβουλίες που θέτουν σε αμφισβήτηση το θεσμικό οικοδόμημα της Ε.Ε., την ισχύ της ενωσιακής έννομης τάξης και την πολιτική οντότητα της Ευρώπης. Το ζήτημα έχει ήδη διαστάσεις τέτοιες που καθιστούν αδύνατη την αντιμετώπιση του χωρίς τη συμμετοχή του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και ιδίως των μόνιμων μελών του, χωρίς την πλήρη συνεργασία της Τουρκίας και χωρίς τη συμμετοχή τόσο των αραβικών όσο και των αφρικανικών χωρών. Η εμπλοκή του ΝΑΤΟ μόνο μέσα στο ευρύτερο αυτό νομικό και επιχειρησιακό πλαίσιο μπορεί να έχει πραγματική προστιθέμενη αξία. Χώρες όπως η Τουρκία, η Ιορδανία και ο Λίβανος αντιμετωπίζουν εδώ και πολύ καιρό προσφυγικές πιέσεις που αφορούν εν δυνάμει την Ευρώπη και οφείλονται σε πολεμικές συρράξεις ή εύθραυστες καταστάσεις αρμοδιότητας του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και ευρύτερα της διεθνούς κοινότητας. Η κατανομή των προσφύγων πρέπει να είναι δίκαιη και να μη αφορά μόνο τις χώρες – μέλη της ΕΕ, αλλά όλες τις ασφαλείς χώρες αρχίζοντας από τις αραβικές ή αφρικανικές χώρες με την ανάλογη διεθνή οικονομική βοήθεια.2.Το προσφυγικό προσλαμβάνει πολλαπλάσιες διαστάσεις επειδή διασταυρώνεται με τις ροές παράτυπων μεταναστών που δεν δικαιούνται της διεθνούς προστασίας του πρόσφυγα. Η επανεισδοχή των παράτυπων μεταναστών στις χώρες προέλευσης απαιτεί μια σειρά από μέτρα που μπορεί να επιβληθούν από τη διεθνή κοινότητα και με αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ αλλά βεβαίως με πολιτικές συμφωνίες που βασίζονται στο διεθνή συσχετισμό δυνάμεων. Η Τουρκία πρέπει να λάβει άμεσα και σοβαρά μέτρα (θεωρήσεις διαβατηρίων και αυστηροί συνοριακοί έλεγχοι) που αποτρέπουν την είσοδο στην επικράτειά της παράτυπων μεταναστών που αναζητούν πρόσβαση στην Ε.Ε. κυρίως μέσω Ελλάδος. Οι συμφωνίες επανεισδοχής πρέπει να λειτουργήσουν όχι μόνο με την Τουρκία αλλά και με τις χώρες της αρχικής προέλευσης ιδίως όπου μπορεί να λειτουργήσει η μεταφορά δια θαλάσσης (πχ Μαρόκο).
3.Η από κοινού υπαγωγή του πρόσφυγα και του παράτυπου μετανάστη στην ιδιότητα του ναυαγού στο Αιγαίο ή του θύματος παράνομης διακίνησης δημιουργεί μια μη διαχειρίσιμη σύγχυση. Όταν συμβαίνει αυτό είναι ήδη αργά. Πρέπει συνεπώς να βρεθούν λύσεις που αποτρέπουν τους κινδύνους του παράνομου θαλασσινού ταξιδιού. Αυτό σημαίνει στεγανοποίηση των μεσογειακών ακτών της Τουρκίας και χρήση:
– Πρώτον, κοινά αποδεκτών από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες και την Τουρκία πλωτών κέντρων καταγραφής και διαχωρισμού στις τουρκικές ακτές με την υποστήριξη της ΕΕ που στη συνέχεια θα καταπλέουν σε όλα τα προσφορά ευρωπαϊκά λιμάνια.
– Δεύτερον, χρήση συμφωνημένων χερσαίων διαδρομών που θα καταλήγουν σε κέντρα καταγραφής όχι εθνικά αλλά ευρωπαϊκά υπό την αιγίδα της Ύπατης Αρμοστείας με πρόβλεψη σιδηροδρομικής μεταφοράς στις χώρες φιλοξενίας υπό τη συνοδεία κλιμακίων της FRONTEX και της Ύπατης Αρμοστείας.
4.Τα τρία αυτά σημεία συγκροτούν το πλαίσιο μέσα στο οποίο έχει νόημα η δημιουργία ευρωπαϊκής συνοριοφυλακής και ακτοφυλακής και η συνεργασία του ΝΑΤΟ με επιχειρησιακούς κανόνες που σέβονται το διεθνές δίκαιο και την κυριαρχία, τα κυριαρχικά δικαιώματα και τις διεθνείς αρμοδιότητες των εμπλεκομένων κρατών.
5. Ούτως ή άλλως το κανονιστικό πλαίσιο του Δουβλίνου έχει ξεπεραστεί και είναι επείγουσα η ανάγκη συγκρότησης ενιαίας ευρωπαϊκής υπηρεσίας ασύλου.
6.Στο μεταξύ προφανώς και πρέπει η Ελλάδα να ολοκληρώσει τάχιστα τις υποδομές και τις λειτουργίες που υποχρεούται να διαθέτει ως χώρα μέλος της ΕΕ και της συνθήκης Σένγκεν. Καμία χώρα δεν πρέπει να βρίσκει επιχειρήματα ή προσχήματα λόγω της κατάστασης στην Ελλάδα που επωμίζεται τεράστιο βάρος ως πύλη εισόδου στην ΕΕ.
7.Η επιβολή συνοριακών ελέγχων εντός Σένγκεν ή, πολύ απλούστερα, από χώρες εκτός Ε.Ε.και προφανώς εκτός Σένγκεν σημαίνει ότι μια χώρα με τη γεωγραφική θέση της Ελλάδας σηκώνει όλα τα «μειονεκτήματα» και της συνθήκης Σένγκεν (ως προς τις θεωρήσεις) και των συνοριακών ελέγχων που αμφισβητούν τους δικούς της ελέγχους και τα έγγραφα των δικών της αρχών. Πρέπει συνεπώς οι έλεγχοι που ασκούνται και τα έγγραφα που εκδίδονται στην Ελλάδα να έχουν ευρωπαϊκό και διεθνές κύρος και αυτό πρέπει να διασφαλισθεί σε όλα τα επίπεδα: ΕΕ, Συμβούλιο της Ευρώπης, ΟΗΕ.
8. Συμπεριφορές – όπως αυτές της Αυστρίας – που έχουν προφανή εσωτερικά κίνητρα αντιμετωπίζονται με διπλωματική σοβαρότητα κυρίως όμως με ουσιαστικές και γρήγορες διεθνείς πρωτοβουλίες. Η Ελλάδα δεν συγκάλεσε περιφερειακή διάσκεψη για το ζήτημα παρότι φέρει το μεγάλο βάρος και δέχεται συνεχώς επισκέψεις υπουργών άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Είναι κατανοητή η νομιμοφροσύνη στις αποφάσεις της Ε.Ε., υπάρχουν όμως και περιφερειακές συναντήσεις για την εξειδίκευση και εκτέλεση των αποφάσεων της ΕΕ. Αυτές πρώτη και κυρίως η Ελλάδα πρέπει να τις συγκαλεί εγκαίρως και όχι να διαμαρτύρεται απλώς για τον αποκλεισμό της.
9.Για την περίπτωση μονομερών μέτρων στα βόρεια σύνορα της Ελλάδας, μέτρων που διασπούν τη χωρική συνοχή της Ε.Ε.και παραβιάζουν το διεθνές καθεστώς προστασίας των προσφύγων, η Ελλάδα πρέπει με προσοχή να έχει προετοιμάσει κινήσεις ευρωπαϊκής και διεθνούς νομικής και πολιτικής προστασίας δικής της και των προσφύγων.
10.Η Ελλάδα πρέπει με βάση και τα παραπάνω εννέα σημεία να προτείνει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο διαχείρισης του προσφυγικού στα όργανα της Ε.Ε.και το αργότερο στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 7ης Μαρτίου 2016 ώστε στη συνέχεια η Ε.Ε.να αναλάβει την πρωτοβουλία των αναγκαίων διεθνών συνεννοήσεων και αποφάσεων.