Γυρίσαμε σελίδα; (ο ρόλος της ΕΕ)

Παναγιώτης Ιωακειμίδης 28 Φεβ 2023

Γυρίσαμε τελικά  σελίδα με τη Τουρκία ; Ο Μ.Τσαβούσογλου( ΥΠΕΞ Τουρκίας)  λέγει ότι γυρίσαμε .Και προτείνει  διάλογο έξι σημείων με την Ελλάδα . Ορισμένοι στην Αθήνα αμφιβάλλουν. Εξαρτάται πως  ορίζουμε το « γυρίσαμε». Εάν εννοούμε ότι η Τουρκία έχει εγκαταλείψει τις πάγιες θέσεις της , τότε προφανώς δεν γυρίσαμε σελίδα. Εάν όμως εννοούμε ότι  η Τουρκίααμβλύνει  την τοξική ρητορική, εμπρηστική γλώσσα, ύφος , συνεχή πίεση(  ακύρωση  άσκησης «γαλάζια πατρίδα», μείωση παραβιάσεων σε Αιγαίο) , τότε ναι  γυρίσαμε σελίδα και αυτό από μόνο του είναι ένα  σημαντικό βήμα στις σχέσεις των δύο χωρών. Αρκεί να κρατήσει. «Η αλλαγή τόνου είναι ευπρόσδεκτη» λέγει  ο ΥΠΕΞ Ν. Δένδιας. Δημιουργεί κλίμα εμπιστοσύνης.Έτσι  εμφανίζεται ένα παράθυρο ευκαιρίας για επανέναρξη της διαδικασίας του διαλόγου με στόχο την επίλυση των προβλημάτων εκείνων που μπορούν να επιλυθούν ή να παραπεμφθούν στη διεθνη δικαιοσύνη ( ΔΔΧ).

Αλλά  μεγασεισμός στη Τουρκία  επηρεάζει και  τις  μεγαλεπίβολες γεωπολιτικές επιδιώξεις του καθεστώτος Ερντογάν. Κεντρικός στόχος της προ του σεισμού Τουρκίας υπήρξε η κατάκτηση μιας suigenerisθέσης στο Δυτικό σύστημα ως κομβική χώρα-κλειδί με ευρέα περιθώρια αυτονομίας προκειμένου να λειτουργεί ως περιφερειακή δύναμη και να συνδιαλέγεται ταυτόχρονα με τη Δύση και την Ανατολή (π.χ. Ρωσία). Αλλά η  Τουρκία χρειάζεται τώρα περισσότερο  τη Δύση.  Πρώτα απ’ όλα για οικονομικούς λόγους. Το κόστος της καταστροφής – της μεγαλύτερης που έχει υποστεί η Τουρκία στη σύγχρονη ιστορία της – εκτιμάται  ήδη ότι υπερβαίνει τα  100 δις δολάρια. Πρόκειται για ένα κολοσσιαίο ποσό που μόνο η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι Δυτικοί θεσμοί/χώρες θα μπορούσαν να καλύψουν με ανεκτούς οικονομικούς όρους αν  και με  αυτονόητη  πολιτική και γεωπολιτική αιρεσιμότητα .Και η Τουρκία φαίνεται να προσαρμόζεται( επιστρέφει λ.χ. στο διάλογο για την ένταξη Σουηδίας, Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, κ.λπ)

Πώς θα πρέπει να αντιδράσει  ιδιαίτερα η Ευρωπαϊκή Ένωση μπροστά στα νέα αυτά δεδομένα;  Η ΕΕ οφείλει σ’ αυτή τη συγκυρία να δείξει ότι διαθέτει «στρατηγικό νου» και η Ελλάδα πρωτοβουλίες και προτάσεις ώστε α)στο πλαίσιο της συνάντησης δωρητών( 16/3) η ΕΕ  να παρουσιάσει ένα ολοκληρωμένο  πρόγραμμα βοήθειας,ωςοιονεί  σχέδιο Μάρσαλ, για την ανοικοδόμηση της Τουρκίας  και με τη συμμετοχή τηςίσως  στο Ταμείο Ανάκαμψης( το οποίο διαθέτει σημαντικούς αδιάθετους πόρους ),  β) να προωθήσει  την ειδική σχέση( τελωνειακή ένωση, κ.λπ)  με  ουσιαστική  συμμετοχή των  σεισμόπληκτων περιοχών   για ορισμένο χρόνο στα Διαθρωτικά  Ταμεία/χρηματοδοτήσεις  /προγράμματα/ΕΙΒ της ΕΕ.Και παράλληλα γ) να επιβεβαιώσει  ότι ως μακροχρόνια στρατηγική  και εφ’ όσον οι πολιτικές  συνθήκες το επιτρέψουν παραμένει η  ενεργοποίηση της διαδικασίας πλήρους ένταξης που εδώ και χρόνια βρίσκεται «παγωμένη». Ο στόχος της ένταξης, όσο ουτοπικός κι αν φαίνεται σήμερα, δεν πρέπει να εγκαταλειφθεί. Η Τουρκία θα πρέπει τελικά να εντοιχισθεί στέρεα στο θεσμικό σύστημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως δημοκρατική χώρα αλλά  με την ιδιαίτερη  πολιτιστική της  ταυτότητά.Έτσι θα επέλθει και  η οριστική επίλυση του διαβόητου Ανατολικού ζητήματος που έχει επανακάμψει  και ταλανίζει την Ευρώπη και την περιοχή. Κάτω από εντελώς διαφορετικές συνθήκες, Τουρκία, Ελλάδα και Ευρώπη θα πρέπει  ίσως να ξαναπιάσουν το νήμα της ένταξης  σε μια φιλόδοξη, οραματική μεγα-στρατηγική. Αλλά οι κρίσιμες επιλογές ανήκουν στην Τουρκία.

Και μια  ευκαιρία στην  Αθήνα....

Πηγή: www.tanea.gr