Με αφορμή το πρόσφατο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ, διάφορα στελέχη της Ανανεωτικής Αριστεράς αλλά και της Κεντροαριστεράς προσέγγισαν το κυβερνητικό κόμμα δηλώνοντας την κριτική συμπόρευση τους, ενόψει της δικής του διαδικασίας μετεξέλιξης. Προφανώς είναι και νόμιμες και θεμιτές οι πολιτικές επιλογές όλων των φίλων και συμπολιτών, που στηρίζουν τα κόμματα του δημοκρατικού τόξου. Η πολιτική κινητικότητα εξασφαλίζει την απαραίτητη ποικιλία στην κίνηση των ιδεών. Οι εκτιμήσεις των όψιμων φίλων του ΣΥΡΙΖΑ θα κριθούν άλλωστε και αυτές πολιτικά, όταν αποτυπωθούν στις κάλπες οι εκλογικές επιλογές της κοινωνίας. Εκεί θα φανεί αν όντως ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ο εκφραστής του ηγεμονικού «προοδευτικού πόλου», εκεί θα φάνει αν έχει μετεξελιχθεί σε κόμμα της «δημοκρατικής ευρωπαϊκής αριστεράς», εκεί θα φανεί αν όντως έχει αποκτήσει ευρύτερες συμμαχίες στην Ελλάδα και στην Ευρώπη. Προς το παρόν, στο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ παρακολουθήσαμε την καρικατούρα αυτής της μετεξέλιξης: κάτι ξεχασμένα «ορφανά του ΠΑΣΟΚ», ορισμένους αμήχανους συντρόφους που επέστρεψαν σε ένα μάλλον αφιλόξενο κόμμα, και έναν μόνιμο και σταθερό φίλο του ΣΥΡΙΖΑ– τον γραφικό ακροδεξιό κ. Πάνο Καμμένο, που αποκαλούσε τους συνέδρους «συντρόφους και συντρόφισσες» και μίλαγε για ένα νέο Γοργοπόταμο.

Μολονότι όλοι οι σύνεδροι φρόντισαν να αποκηρύξουν τη σοσιαλδημοκρατία σε όλους τους τόνους και σε όλες τις αποχρώσεις, ο κ. Τσίπρας τόνισε ότι τον ενδιαφέρουν πάρα πολύ οι συμμαχίες με την ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία για να συνεχίσει να δίνει τις μάχες, με αριστερό πάντα προσανατολισμό. Τις ίδιες μέρες, ωστόσο, ο φλύαρος Ολάντ —ο παλιός «Ολαντρέου»— έλεγε πως ο κ. Τσίπρας έψαχνε πρόπερσι να τυπώσει δραχμές στη Ρωσία του Πούτιν, το δύστροπο ΔΝΤ ετοίμαζε επιμελώς το επόμενο μεσοπρόθεσμο Μνημόνιο, και ο σκληρός κ. Σόιμπλε «πάγωνε» τη συζήτηση για την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους. Δεν ξέρω πώς αξιολογήθηκαν από τους συνέδρους όλα αυτά τα στοιχεία. Ο πρωθυπουργός πάντως μίλησε για «τρεις δύσκολους μήνες», που έχει μπροστά της η κυβέρνηση, διεκδικώντας ταυτόχρονα και το κλείσιμο της αξιολόγησης και τη ρύθμιση του χρέους. Κάπως έτσι βρεθήκαμε μπροστά σε ένα νέο «πολιτικό ημερολόγιο», που μάλλον σηματοδοτεί εξελίξεις.

Ποιες θα είναι άραγε οι πολιτικές επιλογές των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ απέναντι σε τυχόν επιπλοκές της διαπραγμάτευσης ; Νομίζω ότι άθελά του ο κ. Καμμένος προσδιόρισε το στίγμα της μετάβασης στη νέα κυβερνητική φάση, χρησιμοποιώντας τις γνωστές εθνοσυμβολικές μεταφορές του: από το Κούγκι έφτασε τώρα στο Γοργοπόταμο. Αν το Κούγκι ήταν η πράξη της ηρωικής αυτοθυσίας (πρώτη φάση διαπραγμάτευσης), ο Γοργοπόταμος τώρα θα είναι το σύμβολο της «ενιαίας» αντίστασης απέναντι στον κατακτητή-εχθρό (δεύτερη φάση διαπραγμάτευσης). Τόσο ο κ. Τσίπρας όσο και ο κ. Καμμένος στις συνεδριακές ομιλίες τους προσπάθησαν όχι μόνο να δικαιολογήσουν τη μνημονιακή μετάλλαξη των κομμάτων τους αλλά και να διασώσουν —εκβιαστικά έστω— κάτι από το έπος της «σκληρής διαπραγμάτευσης». Όποιος διαβάσει ωστόσο προσεκτικά τα «33 προαπαιτούμενα μέτρα» της δεύτερης αξιολόγησης, καταλαβαίνει ότι ο «Γοργοπόταμος» δεν υπάρχει. Από το 2000 έως το 2015, οι ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ επέμειναν σε μια ψευδή περιγραφή της ελληνικής κρίσης. Ήταν μια καταστροφική επιλογή που δημιούργησε μια τεχνητή πόλωση με τοξικές πολιτικές συμπεριφορές στον λεγόμενο «αντιμνημονιακό χώρο». Στο διάστημα του 2015-2016, η χώρα πλήρωσε ακριβά τις συνέπειες αυτής της ψευδούς περιγραφής με μια μόνιμη «στασιμοχρεοκοπία». Φοβάμαι ότι ενόψει του νέου «πολιτικού ημερολογίου», η κυβέρνηση επιχειρεί μια νέα ψευδή περιγραφή του προβλήματος της ελληνικής κρίσης, με σημαία, αυτή τη φορά, τη ρύθμιση του χρέους.

Η απαραίτητη αναδιάρθρωση του χρέους θα πρέπει να προκύψει μέσα από μια εθνική ομάδα διαπραγμάτευσης, η οποία όμως θα δεν θα συγχέει τα «προαπαιτούμενα» με τις προοδευτικές μεταρρυθμίσεις που έχει ανάγκη το κράτος αλλά και η οικονομία. Το σχέδιο αυτό δεν μπορεί να επιτευχθεί ούτε με ανατιναγμένες γέφυρες ούτε από την ανεπαρκή συμμαχία των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ. Με άλλα λόγια, αυτό που χρειάζεται η χώρα είναι μια νέα εθνική στρατηγική και όχι μια νέα «μουμιοποίηση της ιστορίας». Ο Γοργοπόταμος άλλωστε δεν είναι ασφαλής περιοχή. Ίσως υπάρχουν κι άλλες ξεχασμένες νάρκες.