Γλυκιά συμμορία εναντίον γκρίζων κοστουμιών;

Μυρσίνη Ζορμπά 18 Φεβ 2015

Όσο κι αν είναι κρίσιμα τα επόμενα εικοσιτετράωρα αυτής της εβδομάδας για τη χώρα και για τη ζωή του καθενός μας, δεν μπορεί να μην εντυπωσιαστεί κανείς από την ίδια την υπερπαραγωγή που παίζεται για χάρη και με την πρωταγωνιστική συμμετοχή μας στο θέατρο της Ευρώπης. Η νέα ελληνική κυβέρνηση παίζει κέντρο σε ένα θέαμα που υπερβαίνει τους θεσμούς και στο οποίο οι εντυπώσεις υπερισχύουν συχνά των θέσεων, οι αιφνιδιασμοί της πλοκής. Οι πρωταγωνιστές διεκδικούν τους ρόλους τους πάνω στη σκηνή εναλλάσσοντάς τους ενόσω το ίδιο το έργο εξελίσσεται ή μήπως παίζονται πολλά έργα ταυτοχρόνως; Μπροστά στα μικρόφωνα η performance του μονολόγου εκάστου είναι τόσο πειστική που γίνεται εύκολα πιστευτή, παρά το γεγονός ότι τα επιχειρήματα είναι διαμετρικά αντίθετα. Σε αντιδιαστολή με τις συνήθεις τακτικές, οι αντίπαλοι δεν διεκδικούν την μπάλα, αλλά υποστηρίζουν ότι η μπάλα βρίσκεται στο αντίπαλο γήπεδο και περιμένουν από τους άλλους να την κλοτσήσουν. Η κερκίδα, από τη μεριά της, αναζητά την μπάλα ανάμεσα στις λεπτές φραστικές αποχρώσεις που κρύβουν χαοτικές διαφορές (παράταση του «τρέχοντος προγράμματος» ή παράταση της «τρέχουσας δανειακής σύμβασης»).

Ασφαλώς ο λογαριασμός θα γίνει με χαρτί και μολύβι, και το ζήτημα είναι ποιος θα τον πληρώσει τελικά, ωστόσο ο πολιτικός χρόνος ξεφυλλίζεται σαν περιπετειώδες μυθιστόρημα, τρέχει σαν αστραπή, γλιστράει σαν πάγος, οδηγεί σε ακρότητες ακόμη και ψύχραιμους πολιτικούς (Βόλφγκανγκ Σώυμπλε: «Λυπάμαι τους Έλληνες. Ψήφισαν μια κυβέρνηση που συμπεριφέρεται προς το παρόν ανεύθυνα»).

Σε κάθε περίπτωση, τη Δευτέρα το βράδυ, μετά την κατάληξη του Eurogroup και τη συνέντευξη Βαρουφάκη, ακόμη και οι πιο έμπειροι αναλυτές βρίσκονταν αμήχανοι μπροστά στις εξελίξεις. Περιμένοντας για δεύτερη φορά το θαύμα της επομένης μέρας (κατ’ αναλογία του προηγούμενου Eurogroup), άλλοι μιλούσαν για ναυάγιο, ρήξη, κατάρρευση, χρεοκοπία, τελεσίγραφο, Grexit κι άλλοι για συνέχιση της προσπάθειας που θα οδηγήσει σε συμφωνία μέσα στα επόμενα εικοσιτετράωρα. Οι διαμετρικά αντίθετες εντυπώσεις αγκάλιασαν τα διεθνή Μ.Μ.Ε., τους σχολιαστές και τους πολιτικούς και οικονομικούς αναλυτές.

Πρόκειται για την αναμέτρηση δύο διαφορετικών κόσμων που δεν κατανοούν ο ένας τον άλλο; Για τη νεκρανάσταση των ιδεολογιών που παίρνουν την εκδίκησή τους απέναντι στην οικονομία και την πολιτική, για επίθεση της λογικής (Πιερ Μοσκοβισί: «Πρέπει να είμαστε λογικοί και όχι ιδεολογικοί»); Τι ζητάει αλήθεια αυτή η ομάδα Έλληνες τεντιμπόηδες που ξεδίνουν στις Βρυξέλλες (Frankfurter Allgemeine Zeitung); Έχουμε να κάνουμε με τη στιγμή της αφύπνισης των ευρωπαϊκών κοινωνιών που οργανώνουν μαζικά συλλαλητήρια απέναντι στο τέρας που διαισθάνονται να καραδοκεί πίσω από την ανεργία και τη λιτότητα, με τις διαφωνίες γύρω από ένα σχέδιο, με μια μεταφυσική των συντηρητικών ευρωπαϊκών ελίτ αναφορικά με την ευρωπαϊκή ιδέα; Με μια διαπραγμάτευση ή με ένα παιχνίδι επικράτησης; Με πόλεμο χαρακωμάτων ή με δολιοφθορά; Και ποιος είναι πιο Ευρωπαίος από τον άλλο; Ποιος παίζει σκάκι και ποιος τάβλι;

Δεν προλάβαμε να σχολιάσουμε τις Προγραμματικές Δηλώσεις του πρωθυπουργού και της κυβέρνησης το περασμένο Σαββατοκύριακο (και υπάρχουν πολλά ενδιαφέροντα να πει κανείς γι’ αυτές) κι άρχισε το τρέξιμο. Η Μέρκελ για συνομιλίες με τον Μπαράκ Ομπάμα στην Ουάσινγκτον, Ευρωπαίοι υπουργοί και πρωθυπουργοί σε πρώτο πλάνο συναντήσεων, ο Κοτζιάς στη Μόσχα, ο Κάμερον σε συσκέψεις για το ενδεχόμενο Grexit, οργή στη Γερμανία για τη διεκδίκηση του κατοχικού αναγκαστικού δανείου. Το έκτακτο Eurogroup την περασμένη Τετάρτη μας ξενύχτησε ώς τις πρώτες πρωινές ώρες εν αναμονή ενός κοινού ανακοινωθέντος που δεν εκδόθηκε ποτέ. Πήγαμε για ύπνο με κακά όνειρα και ξυπνήσαμε με καλές ειδήσεις αφού τελικά μάθαμε ότι το μη ανακοινωθέν σήμαινε μη ρήξη. Την επομένη μια σημαντική Σύνοδος κορυφής με το βάπτισμα του πυρός για τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα. Μια φρέσκια αξιοπρεπής παρουσία ανάμεσα στις γριές αλεπούδες. Περίσσεψαν οι ευγένειες απέναντί του, το μαρτυρούν φωτογραφίες και ανταποκρίσεις σε στιλ τσάι-και-συμπάθεια. Θερμή Μέρκελ, ενθουσιώδης Λαγκάρντ («Είναι ικανοί, έξυπνοι και έχουν σκεφτεί για τα ζητήματά τους»), κλασικά μεσογειακός διαχυτικός Ρέντσι, θυμόσοφος Ντράγκι, στο κέντρο Γιουνκέρ, όλη η ευρωπαϊκή οικογένεια επί της υποδοχής. Ή μήπως επί ποδός πολέμου;

Την επομένη, τη σκυτάλη πήραν οι τεχνικές επιτροπές. Αρχικός άνεμος αισιοδοξίας που διακόπηκε σταδιακά όσο πλησίαζε η Δευτέρα. Τελικά, ο Μοσκοβισί είναι αυτός που συνέταξε ένα κείμενο που θα υπέγραφε ασμένως ο Βαρουφάκης ή αυτός που έκανε δηλώσεις μετά τη λήξη του Eurogroup της Δευτέρας λέγοντας ότι δεν υπάρχει άλλη εναλλακτική πέρα από την παράταση του προγράμματος; Διπλή γλώσσα, μισές αλήθειες, πόλεμος λέξεων; Όπως κι αν το δει κανείς, το διακύβευμα είναι μεγάλο για την κυβέρνηση, για τη χώρα και τους πολίτες, για την Ευρώπη. Η διαπραγμάτευση με γερά νεύρα συνεχίζεται. Απομένουν λίγες ημέρες για να φανεί το αποτέλεσμα αυτού του πρώτου γύρου που θα οδηγήσει σε άλλους εξίσου συναρπαστικούς, καθώς είναι πολλά και καθοριστικά αυτά για τα οποία έχουμε να αποφασίσουμε ως χώρα και ως κοινωνία.