—του Γιώργου Τσακνιά—
Στις 26 Απριλίου 1937, η Λουφτβάφε ισοπέδωσε τη Γκερνίκα, μια κωμόπολη 10.000 περίπου κατοίκων στη χώρα των Βάσκων. Η επιχείρηση έγινε για να βοηθηθούν οι δυνάμεις του Φράνκο, παρά την υποτιθέμενη ουδετερότητα της ναζιστικής Γερμανίας στον ισπανικό Εμφύλιο. Ο βομβαρδισμός ξεκίνησε νωρίς το απόγευμα και σε μέρα που στην πόλη είχε παζάρι, συνεπώς είχαν συγκεντρωθεί και κάτοικοι από τα γύρω χωριά. Ο αριθμός των θυμάτων αποδείχτηκε αργότερα ότι ήταν μερικές εκατοντάδες, αρκετά μικρότερος από εκείνον που αρχικά ανακοινώθηκε. Ο λόγος, ωστόσο, που ο βομαρδισμός της Γκερνίκα προκάλεσε παγκόσμια φρίκη δεν ήταν τόσο αριθμητικός· ήταν η εφαρμογή του νέου δόγματος στους αεροπορικούς βομβαρδισμούς, που δεν στόχευαν σε συγκεκριμένες υποδομές ή θέσεις του εχθρού αλλά στον αφανισμό και την ισοπέδωση μιας πόλης, προς κάμψη του ηθικού του αντιπάλου.
Στις αρχές του 1937, ο Πικάσο καταπιάστηκε με «Το όνειρο και το ψέμα του Φράνκο», μια σειρά από σχέδια που επρόκειτο να τυπωθούν σε κάρτες και να πωλούνται με σκοπό τα έσοδα να πηγαίνουν στη δημοκρατική κυβέρνηση της Ισπανίας. Στα σχέδια αυτά γελοιοποιούσε ανελέητα τον μελλοντικό δικτάτορα, που παρουσιαζόταν ως σωτήρας όχι μόνο του ισπανικού λαού αλλά και της παράδοσης και του πολιτισμού του:
Την ίδια εποχή, δέχτηκε παραγγελία της ισπανικής κυβέρνησης να φτιάξει ένα έργο για να εκτεθεί στο περίπτερό της, στην Παγκόσμια Έκθεση του Παρισιού, δεν είχε όμως ιδιαίτερη έμπνευση μέχρι που ήρθαν τα νέα από την Γκερνίκα.
Εκείνες τις μέρες, ο Πικάσο είχε εγκατασταθεί στο νέο του ατελιέ, στη σοφίτα του αριθμού 7 στη rue des Grands-Augustins. Το διαμέρισμα αυτό είχε χρησιμεύσει στον Μπαλζάκ ως σκηνικό για το διήγημα «Το άγνωστο αριστούργημα» (1837 — ακριβώς εκατό χρόνια πριν από τη Γκερνίκα, για τους λάτρεις των αριθμών), στο οποίο ο ήρωας, ένας διάσημος ζωγράφος, κλείνεται στο ατελιέ του για να φτιάξει το απόλυτο αριστούργημα· του παίρνει πολλά χρόνια να το τελειώσει και, όταν αντιλαμβάνεται ότι απέτυχε και έγινε περίγελως των συναδέλφων του, καταστρέφει το έργο και αυτοκτονεί.
Διαβάστε την συνέχεια στο dim/art