Προϋπόθεση για να αντιμετωπίσεις ένα πρόβλημα, είναι να εντοπίσεις τις αιτίες που το προκαλούν. Αν αυτό δεν συμβαίνει τότε το πρόβλημα θα προσλαμβάνει νέες διαστάσεις και θα διαιωνίζεται. Σήμερα, 9 χρόνια μετά την κρίση οι πολίτες εμφανίζονται να μην έχουν αντιληφθεί τι έχει συμβεί στην Ελλάδα.

Παρατηρώντας τα τελευταία ευρήματα της έρευνας της diaΝΕΟsis, διαπιστώνει κανείς ότι η μεγάλη πλειοψηφία των συμπολιτών μας δεν έχει αντιληφθεί τι έχει συμβεί. Σύμφωνα με τις απαντήσεις, το 71% πιστεύει ότι “τα μνημόνια ήταν εφεύρημα των Ευρωπαίων για να εκμεταλλευτούν τη χώρα μας”, ενώ το 57,7% εξακολουθεί να πιστεύει ότι “η χώρα μπορούσε μόνη της, χωρίς την Ευρώπη, με τις δικές της δυνάμεις, να ξεπεράσει την κρίση”.

Την ίδια στιγμή βέβαια οι ερωτηθέντες συμφωνούν (60,6%) ότι “τα μνημόνια ήταν αναγκαίο κακό λόγω της δυσμενούς κατάστασης της χώρας” και ότι “τα μνημόνια βοήθησαν τη χώρα να αποφύγει την πτώχευση και την έξοδο από το ευρώ”(51,8%). Παράλληλα το 58,2% των συμπολιτών μας πιστεύει ότι “Ε.Ε. είναι αυτή που κυρίως κέρδισε από τη συμμετοχή της Ελλάδας στους ευρωπαϊκούς θεσμούς” (58,2%) και περίπου ένας στους δύο (48,9%) εξακολουθεί να πιστεύει ότι η Ελλάδα βγήκε ζημιωμένη από τη συμμετοχή στην Ε.Ε. στο ζήτημα της οικονομικής ανάπτυξης και της ευημερίας.

Τα παραπάνω ευρήματα, δεν έχουν σημασία μόνο για ιστορικούς λόγους ή για λόγους κοινωνιολογικής ανάλυσης. Ο τρόπος σκέψης των πολιτών καθορίζει και την εκλογική τους συμπεριφορά. Αν πιστεύεις ότι τα υπήρχαν εναλλακτικές λύσεις τότε πιστεύεις κι εκείνον που σου λέει ότι θα σκίσει τα μνημόνια και θα αναζητήσει άλλους δρόμους. Κι αν πιστεύεις ότι η χώρα μπορούσε μόνη της δίχως την Ευρώπη, θα πιστεύεις κι εκείνον που υπόσχεται αυτόνομους δρόμους. Η άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ και των ΑΝΕΛ στην εξουσία δεν ήρθε από τον ουρανό.

Βασιζόταν σε μύθους που καλλιεργήθηκαν στη διάρκεια της “αντιμνημονακής περιόδου”, που ξεκίνησαν από τη ΝΔ κι έλεγαν ότι η είσοδος στα μνημόνια δεν έγινε επειδή χρεοκόπησε η χώρα, αλλά ήταν μια συνωμοσία των ξένων σε συνεργασία με προδότες εγχώριους πολιτικούς προκειμένου να υποταχθεί η χώρα. ‘Οταν λοιπόν ύστερα από όλα όσα έχουν συμβεί, κυριαρχούν οι αντιλήψεις που καταγράφονται παραπάνω, μην απορούμε για το γεγονός ότι ο ΣΥΡΙΖΑ διατηρεί τα ποσοστά που του δίνουν οι μετρήσεις, ούτε για το 62% του δημοψηφίσματος, ούτε για το γεγονός ότι περίπου το 50% των ψηφορόρων δηλώνουν προτίμηση σε κόμματα που ασπάζονται ακραίες ή ανορθολογικές θεωρίες. Αυτό που λέει σήμερα ο κ.Τσίπρας είναι ότι “μου επιβλήθηκαν μέτρα, αλλά σε λίγο θα έχω ελεύθερα τα χέρια”.

Φυσικά ουδείς περιμένει ότι θα υπάρχει μια ενιαία αφήγηση, καθώς η πραγματικότητα έχει πολλές πλευρές, ως εκ τούτου πολλοί επιλέγουν ένα μέρος της ως βασική ερμηνεία των όσων συμβαίνουν.

Ακόμη και σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, οι ερμηνείες για την κρίση στην ευρωζώνη διαφέρουν από χώρα σε χώρα. Κι αναλόγως της ερμηνείας που δίνεται γίνονται και οι πολιτικές επιλογές. Το Ινστιτούτο Bruegel με τη χρήση αλγορίθμων ανέλυσε 51.000 άρθρα που γράφτηκαν για την κρίση τα τελευταία 10 χρόνια σε κορυφαίες εφημερίδες της Γερμανίας, της Γαλλίας, της Ιταλίας και της Ισπανίας που διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης των χωρών τους, κινούνται στο χώρο του κέντρου και τηρούν φιλευρωπαϊκή στάση. Οι 4 εφημερίδες που επιλέχθηκαν ήταν η Suddeutsche Zeitung, η Le Monde, η La Stampa και η El Pais.

H έρευνα είχε ως στόχο να αναδείξει τις διαφορές προσέγγισης κι όχι τις ιδεολογικές διαφορές. Η Su?ddeutsche Zeitung επέρριπτε ευθύνες στους πάντες εκτός από τη Γερμανία, με πρώτους στο στόχαστρο την Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Τόνιζε δε την ανάγκη σταθερότητας και δικαιοσύνης και παρέπεμπε στο μεταπολεμικό μοντέλο της Γερμανίας, μιας οικονομίας της αγοράς με ισχυρό κοινωνικό κράτος.

Η Le Monde επέκρινε τους πάντες, περιλαμβανομένης και της πολιτικής τάξης στη Γαλλία, όμως απέφυγε τη σφοδρή κριτική στους ευρωπαϊκούς θεσμούς όπως η Κομισιόν και η ΕΚΤ.Η ιταλική La Stampa έβλεπε την Ιταλία ως θύμα ατυχών συμπτώσεων όπως η παγκοσμιοποίηση, η γερμανικής έμπνευσης πολιτική της λιτότητας αλλά και τα λάθη των πολιτικών της. Η ισπανική El Pais κυρίως επέκρινε την πολιτική τάξη της Ισπανίας για λάθος συμεπριφορά στα χρόνια της “ευφορίας” πριν από την κρίση. Οι Ευρωπαίοι δεν μοιράζονται την ίδια ανάλυση. “Αυτό έχει ως συνέπεια να είναι αδύνατον να σχηματίσουν μια κοινή πολιτική ατζέντα” σημειώνει το Bruegel.

Πόσω μάλλον αυτό ισχύει για την Ελλάδα, όπου η σύγχυση αποτελεί κυρίαρχο στοιχείο. Παρόλα όσα έχουν συμβεί, οι αιτίες της κρίσης ανάγονται περισσότερο σε εξωγενείς και λιγότερο σε ενδογενείς παράγοντες. Το ερώτημα είναι: μπορεί κάποιος που βρίσκεται σε σύγχυση να κάνει ορθολογικές επιλογές;

thetoc.gr