Παρέμβαση στη Β΄Πανελλαδική συνδιάσκεψητων ΜΕΤΑρρυθμιστών της Αριστεράς
Μια εντελώς καινούργια και εκκρηκτική συγκυρία έχει διαμορφωθεί στη χώρα μας, στην Ευρώπη, στον κόσμο ολόκληρο. Καταστάσεις και δεδομένα δεκαετιών έχουν ανατραπεί ριζικά, ο τρόπος σκέψης αλλάζει δραματικά, αναδιατάσσονται οι προτεραιότητες της ανθρωπότητας.
Η διεθνής τρομοκρατία, θρησκευτική, πολιτική, κοινωνική έχει δημιουργήσει μια εντελώς νέα πραγματικότητα, ο δεξιός και αριστερός λαϊκισμός επηρεάζουν ολοένα και περισσότερο τις κοινωνίες, τα φρικτά φαντάσματα του φασισμού, του ναζισμού και του ρατσισμού κάνουν την απειλητική τους επανεμφάνιση με διάφορα πρόσωπα.
Την ίδια στιγμή η παραδοσιακή αριστερά, η σοσιαλδημοκρατία, το προοδευτικό κίνημα συνολικά βρίσκονται σε πλήρη αμηχανία και υποχώρηση, αδυνατώντας να συνειδητοποιήσουν τα νέα δεδομένα, να επεξεργαστούν και να δώσουν τις ολοκληρωμένες απαντήσεις που απαιτούν οι καιροί. Στην πραγματικότητα βρίσκονται σε αδυναμία να απαγκιστρωθούν από τις ιδεολογίες και τις ιδεοληψίες στη σιγουριά των οποίων γαλουχήθηκαν επί δεκαετίες.
Τη στιγμή ωστόσο που ο κόσμος γυρίζει ανάποδα και που βεβαιότητες δεκαετιών ανατρέπονται, δεν υπάρχει χρόνος για μεσοβέζικες απαντήσεις ούτε πολυτέλεια για στάσεις αναμονής ή για αναβολή αποφάσεων. Πολύ περισσότερο δεν υπάρχει χώρος για επιδιώξεις δικαίωσης ιδεολογιών, η της δράσης πολιτικών προσώπων και δυνάμεων.
Θέλω να σταθώ σε τρία από τα πολυάριθμα προβλήματα που στέκονται άλυτα μπροστά μας, προσπαθώντας να συμβάλλω με τις απόψεις μου στις απαντήσεις που πρέπει να δοθούν.
1. Η σοσιαλδημοκρατία, η ευρωπαϊκή πρώτα και κύρια, αδύναμη να διαμορφώσει τη δική της αυτόνομη στρατηγική την εποχή της παγκοσμιοποίησης, ταυτίστηκε συχνά με την πολιτική των συντηρητικών δυνάμεων και σε πολλές περιπτώσεις φάνηκε να γίνεται ουρά τους. Η αδυναμία αυτή είχε σαν αποτέλεσμα τη συρρίκνωση της δύναμης και της επιροής της, την ουσιαστική περιθωριοποίησή της.
Το γεγονός αυτό οδήγησε, το τελευταίο ιδιαίτερα διάστημα τις ηγεσίες τους σε λαθεμένα συμπεράσματα και κινήσεις. Πολλά ηγετικά στελέχη – και στην Ελλάδα έχουμε αρκετά παραδείγματα ακόμα και από τον μεταρρυθμιστικό χώρο – θεώρησαν ότι το αντίδοτο στην υποχώρηση αυτή θα ήταν μια «αριστερή» στροφή της σοσιαλδημοκρατίας, μια επιστροφή στις παραδοσιακές θέσεις, επανασύνδεση με την κοινωνία κλπ.
Ζήσαμε και ζούμε τις μέρες αυτές τις καταστρεπτικές συνέπειες αυτής της «αριστερόστροφης» στάσης. Οι εργατικοί του Κόρμπιν συνέβαλαν ουσιαστικά με τη στάση τους στην υπερψήφιση του ευρωφοβικού Brexit και σήμερα κατρακυλούν στις δημοσκοπήσεις, το Ιταλικό δημοκρατικό κόμμα διασπάστηκε χάνοντας ένα, επιπόλαιο είναι η αλήθεια, δημοψήφισμα, οι Γάλλοι σοσιαλιστές εξατμίστηκαν ταυτιζόμενοι με τον Μελανσόν, οι Ισπανοί επιστρέφουν στην στρατηγική της συνεργασίας με τους απαξιωμένους πια Podemos ενώ το βεγγαλικό του «λαϊκού» Σουλτς φαίνεται να σβήνει πριν καλά-καλά εκτοξευθεί στον ουρανό της Γερμανίας.
Η σοσιαλδημοκρατία καταποντίστηκε γιατί άφησε στις συντηρητικές δυνάμεις την πρωτοβουλία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Γιατί δεν την έκανε δική της υπόθεση. Γιατί δεν πρότεινε και δεν πρόβαλε την πολιτική των μεταρρυθμίσεων απέναντι στην πολιτική της λιτότητας, γιατί δεν προσπάθησε ν’ αλλάξει το γηρασμένο ευρωπαϊκό γραφειοκρατικό κατεστημένο. Όχι γιατί δεν ήταν δήθεν αρκούντως «αριστερή».
2. Ο όρος «κεντροαριστερά» δεν ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της σημερινής συγκυρίας. Η χώρα δεν χρειάζεται την ανασυγκρότηση της κεντροαριστεράς αλλά τη συγκρότηση μιας μεγάλης και σύγχρονης μεταρρυθμιστικής – προοδευτικής παράταξης.
Ιδιαίτερα μετά την εμπειρία της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ είνα πια φανερό ότι σημαντικές δυνάμεις του κεντροαριστερού χώρου, της αριστεράς και του ΠΑΣΟΚ, έχουν περάσει στο στρατόπεδο του λαικισμού και εθνικολαϊκισμού. Αλλά και παραδοσιακά, η αριστερά κράτησε πάντα στάση αντιπαλότητας απέναντι στην επιχειρηματικότητα, τις αποκρατικοποιήσεις, τις επενδύσεις, την αξιοκρατία κλπ. Πολλές φορές πολέμησε με φανατισμό τις μεγάλες μεταρρυθμίσεις που θα μπορούσε ν’ αλλάξουν την πορεία και την μοίρα της χώρας μας.
Από την άλλη ο όρος «κεντροαριστερά» περιορίζει την εμβέλεια της αναγκαίας συσπείρωσης και την στερεί από ευρύτατες δυνάμεις του πολιτικού φιλελευθερισμού του κέντρου, ακόμα και της κεντροδεξιάς που ασφυκτιούν στα πλαίσια του λαϊκισμού της συντηρητικής παράταξης στα οποία την σπρώχνει αναγκαστικά ο διαχωρισμός κεντροδεξιάς και κεντροαριστεράς στην ιδεολογία της οποίας δεν αναγνωρίζουν τις θέσεις τους.
Οι δυνάμεις της κεντροαριστεράς που εμπνέονται σήμερα από το όραμα μιας σύγχρονης ευρωπαϊκής Ελλάδας και στρατεύονται στην μεταρρυθμιστική προσπάθεια για τις μεγάλες αλλαγές που επείγουν – όπως οι ΜΕΤΑ – μπορούν να διαδραμματίσουν αποφασιστικό ρόλο στη συγκρότηση της Προοδευτικής παράταξης. Είναι ωστόσο αναγκαίο να συμπαραταχθούν και να συνδιαμορφώσουν άμεσα τη νέα παράταξη με όλες τις προοδευτικές σοσιάλδημοκρατικές, κεντρώες και φιλελεύθερες μεταρρυθμιστικές δυνάμεις.
3. Η συγκρότηση της νέας ενιαίας προοδευτικής μεταρρυθμιστικής παράταξης, για να είναι ελκυστική και πειστική για τους πολίτες, ιδιαίτερα όσους έχουν αποστασιοποιηθεί απογοητευμένοι από τις εξελίξεις στον προοδευτικό χώρο, θα πρέπει να απαντήσει όσο γίνεται πιο συγκεκριμένα σε μερικά θεμελιώδη ερωτήματα. Στον τρόπο και τις διαδικασίες συγκρότησής της φυσικά, ώστε να πείθει ότι δεν θα είναι, για μια ακόμα φορά, σημαδεμένα τα χαρτιά αλλά και στο τι θα κάνει και με ποιούς θα τα κάνει. Οι διφορούμενες απαντήσεις, οι ίσες αποστάσεις και τα «ούτε-ούτε» δεν συγκινούν πλέον κανένα.
Στο θέμα της διαδικασίας φαίνεται να υπάρχει, τις τελευταίες μέρες, μια αναδίπλωση της ηγεσίας του ΠΑΣΟΚ στο θέμα της παράλογης απαίτησής του να πάνε όλοι στην ΔΗΣΥ προκειμένου να συγκροτήσουν το νέο φορέα. Θεωρώ ότι αυτό έγινε κάτω από την πίεση των εσωτερικών προβλημάτων αλλά και την σταθερή και σθεναρή αντίθεση των άλλων δυνάμεων, των ΜΕΤΑ και του Σπύρου που δεν παρασύρθηκαν από επικοινωνιακά τερτίπια, του Ποταμιού, την συνέχιση της συμπόρευσης με το οποίο ορθά επιβεβαιώνουν οι «θέσεις» της σημερινής συνδιάσκεψης γιατί παρέμεινε πεισματικά σταθερό στις μεταρρυθμιστικές διακηρύξεις του και της Ώρας αποφάσεων που έρχεται να επαναφέρει δυνάμεις που συνέβαλαν στο εκσυγχρονιστικό εγχείρημα. Επιτρέψτε μου να κρατάω μικρό καλάθι αλλά θα πρέπει να παρακολουθήσουμε την τελική θέση του συνεδρίου της ΔΗΣΥ.
Ταυτόχρονα ωστόσο θα πρέπει να δείξουμε την αποφασιστικότητά μας να προχωρήσουμε στη συγκρότηση νέου πολιτικού σχήματος, ακόμα και αν υπάρξει τελικά υπαναχώρηση από την πλευρά της ηγεσίας του ΠΑΣΟΚ. Θεωρώ ότι οι υπόλοιπες δυνάμεις, κινήσεις και κινήματα του προοδευτικού χώρου θα πρέπει άμεσα να συντονίσουν την πολιτική τους δραστηριότητα στην πράξη, προετοιμάζοντας την ενιαία εκλογική τους συνεργασία και κάθοδο. Ένα ενιαίο συντονιστικό όργανο θα ήταν το ενδεδειγμένο βήμα σε πρώτη φάση.
Το θέμα βέβαια δεν είναι κυρίως διαδικαστικό. Απαιτείται κοινή πολιτική τοποθέτηση και στάση. Και δεν εννοώ μόνον τις προγραμματικές θέσεις για τις οποίες το κοινό πόρισμα παρέχει μια στέρεη βάση. Εννοώ την διαμόρφωση της πολιτικής των συμμαχιών του νέου φορέα προκειμένου να συμβάλει στον υπέρτατο στόχο, στην έξοδο της χώρας από την κρίση.
Δεν υπάρχουν ίσες αποστάσεις. Η μόνη απόσταση είναι αυτή που μας χωρίζει από την ανάκαμψη και την οικονομική ανάπτυξη. Και αυτή η απόσταση δεν μπορεί να καλυφθεί με κανενός είδους συνεργασία με τον ΣΥΡΙΖΑ. Ούτε καν με τον ηττημένο ΣΥΡΙΖΑ, όπως ισχυρίζονται κάποιοι πολιτικοί. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ενιαίος και θα παραμείνει στην εξουσία όσο αντέξει, αδιαφορώντας για τις συνέπειες της πολιτικής του. Και ο ηττημένος ΣΥΡΙΖΑ θα διαδηλώνει, ενιαίος και πάλι, στους δρόμους ελπίζοντας στην ακυβερνησία, στην περίπτωση που η χώρα πέσει στην περιπέτεια της απλής αναλογικής.
Είναι ζωτική ανάγκη για τη χώρα ο σχηματισμός κυβέρνησης με μεταρρυθμιστικό-αναπτυξιακό προσανατολισμό, μετά τις επόμενες εκλογές και τέτοια κυβέρνηση δεν μπορεί να εγγυηθεί μια αυτόνομη κοινοβουλευτική πλειοψηφία της Νέας Δημοκρατίας, ακόμα και αν η ηγεσία της επιμείνει και μετεκλογικά στις μεταρρυθμιστικές της επιλογές. Γίνονται ήδη υποχωρήσεις και συμβιβασμοί στο όνομα της διατήρησης των ισορροπιών με την κραταιά συντηρητική και λαϊκίστικη πτέρυγά της.
Μια ισχυρή και δυναμική προοδευτική παράταξη μπορεί και πρέπει να πείσει ότι θα δώσει κυβερνητική διέξοδο, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα την μεταρρυθμιστική αναπτυξιακή πορεία της χώρας.