Σε άρθρο που δημοσιεύεται στην διαδικτυακή έκδοση της εφημερίδας «Η Καθημερινή,» γίνεται λόγος για την τάση δημοσίευσης φωτογραφιών που απεικονίζουν διάφορα πρόσωπα, συνηθέστερα πολιτικούς, να εμβολιάζονται.

Οι φωτογραφίες μπορούν να εμφανίζονται και σε διάφορα τηλεοπτικά μέσα αλλά και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (Facebook, Instagram), με την συγκεκριμένη πρακτική βέβαια, να μην είναι κάτι το καινούργιο ή το ασυνήθιστο. Στο βαθμό που και παλαιότερα ενυπήρχε η συγκεκριμένη τάση της δημοσίευσης φωτογραφιών γνωστών προσώπων που απεικονίζονταν την ώρα του εμβολιασμού. Μπορούμε να σταθούμε στη φωτογράφιση, για παράδειγμα, του Αμερικανού τραγουδιστή Έλβις Πρίσλεϋ, που εν προκειμένω, λαμβάνει το εμβόλιο για την πολιομυελίτιδα το 1956, έχοντας ένα βλέμμα αποφασιστικότητας.

Μάλιστα, η φωτογραφία του Έλβις να εμβολιάζεται, συνοδεύει το κείμενο της εφημερίδας, με τον τραγουδιστή που τίθεται στο επίκεντρο, συμβολικά και μη, της τότε εμβολιαστικής εκστρατείας (μικρότερης κλίμακας από ό,τι η σημερινή), να επιτελεί δύο λειτουργίες: Έτσι, αφενός μεν, την στιγμή του εμβολιασμού, ως εκ της δημοτικότητας του, καθιστά περισσότερο γνωστή την εμβολιαστική εκστρατεία εναντίον της πολιομυελίτιδας, ωθώντας ή αλλιώς, προσδίδοντας κοινωνική δυναμική στην εκστρατεία, και, αφετέρου δε, προσδιορίζει το εμβόλιο ως κάτι καθημερινό αλλά και πολύτιμο, απλό στη λειτουργία του δια της έγχυσης αλλά σημαντικό για την καταπολέμηση ασθενειών, και την βελτίωση της δημόσιας υγείας και της ποιότητας ζωής των πολιτικών.

Άρα, ο εμβαπτισμένος στα νάματα του εμβολιασμού Έλβις, δεν δηλώνει το προστακτικό «κάντε το,» αλλά, αντιθέτως, το «μπορείτε να το κάνετε όπως εγώ,» συμπεριλαμβάνοντας το στον προγραμματισμό σας. Εδώ το «μπορείτε να το κάνετε όπως εγώ,» συμπληρώνεται από το ?βρείτε χρόνο να κάνετε? κάτι πολύτιμο για την υγεία σας. Μέσω του ανοιχτού εμβολιασμού του, ο Έλβις και δη ο πρώιμος Έλβις αρχίζει να συγκροτεί την δημόσια εικόνα του συντιθέμενη από ένα υπόστρωμα υπευθυνότητας.

Οι συνθήκες έκτοτε, έχουν αλλάξει και έχουν αλλάξει δραστικά. Η σημερινή εμβολιαστική εκστρατεία εναντίον του πανδημικού κορωνοϊού εξελίσσεται σε παγκόσμια κλίμακα, με διαφορετικούς βέβαια ρυθμούς, δια-κρατώντας ένα στοιχείο δημοσιότητας που άπτεται του εμβολιασμού και πολιτικών προσώπων.1

Σε αυτό το πλαίσιο, χρησιμοποιούνται και οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης μέσω των οποίων, μεταδίδεται πιο γρήγορα και πιο άμεσα, το μήνυμα, εκεί όπου αυτό που αναδύεται, είναι και η προβολή της εικόνας ενός πολιτικού που είναι καθημερινός, απλός και προσιτός και περαιτέρω, γήινος.

Σταχυολογούμε από το συγκεκριμένο άρθρο: «Οι αποκαλυπτικές σέλφι εμβολίων απαθανάτισαν Ευρωπαίους πολιτικούς και άλλες προσωπικότητες κατά τον εμβολιασμό τους. Τη δική τους εμβολιαστική στιγμή μοιράστηκαν ο Γάλλος υπουργός Υγείας Ολιβιέ Βεράν, φορώντας ένα λευκό πουκάμισο ξεκούμπωτο, με την αριστερή του πλευρά εκτεθειμένη, και ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης με το μπλε του πουκάμισο ανοικτό και το στήθος του γυμνό. Άλλες παρόμοιες φωτογραφίες με το ίδιο «στυλ» προέρχονται από πολλούς Βρετανούς βουλευτές, συμπεριλαμβανομένου του Μπρένταν Κλαρκ-Σμιθ, με το πουκάμισό του να είναι ανοικτό μέχρι τον αφαλό, και του Τζόνι Μέρσερ, ο οποίος εμφανίστηκε γυμνόστηθος».2

Σε αυτό το πλαίσιο, ανακύπτει κάτι βαθύτερο από την απλή εικόνα ενός πολιτικού που εμβολιάζεται, σχετικό με την αίσθηση της εν-σώματης πολιτικής ή αλλιώς της σωματικότητας εκείνης που προβάλλεται όσο χρειάζεται, για να καταδείξει ό,τι ο πολιτικός είναι γήινος και έχει τις ίδιες ανασφάλειες και το ίδιο φθαρτό σώμα με τον μέσο πολίτη.3 Το γυμνό σώμα δεν καθίσταται το μέσο, αλλά το στοιχείο που μπορεί να παραγάγει νοήματα, στοχεύοντας στην μαζικοποίηση της εμβολιαστικής εκστρατείας.4

Η μορφή του πολιτικού ανάγεται στην χρησιμότητα του, που προσιδιάζει προς τον άξονα της πράξης, νοηματοδοτεί την έννοια του παραδείγματος και φθάνει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης περισσότερο αδιαμεσολάβητα.

Βέβαια, δίπλα στις εικόνες πολιτικών που εμβολιάσθηκαν ενώπιον καμερών, υπήρξαν και πολιτικοί5 που προτίμησαν να μην κοινοποιήσουν τον εμβολιασμό τους, ενώ η τελευταία εικόνα πολιτικού προσώπου που εμβολιάσθηκε ?δημόσια,? ήταν ο Ιταλός πρωθυπουργός Μάριο Ντράγκι, στο εγκάρσιο σημείο όπου εμφανίζεται μία διαφοροποίηση.

Και ποια είναι αυτή; Είναι ό,τι ο Ιταλός πρωθυπουργός παρουσιάσθηκε στο εμβολιαστικό κέντρο μαζί με την γυναίκα του, αναμένοντας την σειρά του, σημαίνοντας δραστικά και πειστικά έναν ιδιαίτερο πολιτικό «εξισωτισμό»: Ο Ιταλός πρωθυπουργός (και η σύζυγος) του δεν «ξεχωρίζουν» από τους υπόλοιπους Ιταλούς. Κάτι αντίστοιχο στα καθ ημάς, έπραξε ο πρώην πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης που ανέμενε την σειρά του, δίχως να ηθικολογεί και δίχως να διασπείρει τον πανικό.

Την περίοδο της πανδημικής κρίσης, ένα κομμάτι του πολιτικού-ιδεολογικού ανταγωνισμού έχει μετατοπισθεί προς την διαδικτυακή-ψηφιακή σφαίρα, με την πολιτική να μην καθίσταται η «διαχείριση των συμβόλων,» όπως τόνιζε ο πρώην πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας, Φρανσουά Μιτεράν, αλλά, να συνιστά την διαχείριση του χρόνου και της καθαυτό αξίας (βλέπε εμβόλια). Δεν έχουμε να κάνουμε με την ηθική της ευθύνης, αλλά με την ηθική της προτροπής, με την φιγούρα να σπεύσει να επικαλύψει την απόσταση. Οι εμβολιασμοί μετεξελίσσονται, εν καιρώ πανδημικής κρίσης, και σε πολιτική εκστρατεία, ατομικά όσο και συλλογικά.

-------------------------------

1 Η βιαστική κοινοποίηση εμβολιασμών, από διάφορα πρόσωπα (αυτοδιοικητικοί), σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, είχε αντίθετα από τα προσδοκώμενα αποτελέσματα. Τώρα, στο Παρίσι, το 1955, στην εμβολιαστική εκστρατεία κατά της πολιομυελίτιδας, τα φωτομοντέλα που αναμένουν τον εμβολιασμό τους με γυμνό τον ώμο, αποπνέουν μία αίσθηση «θηλυκότητας» που παίζει με το βλέμμα.

2 Βλέπε σχετικά, «Τα εμβόλια πριν από τα κοινωνικά δίκτυα,» Διαδικτυακή έκδοση εφημερίδας «Η Καθημερινή,»02/04/2021, 

3 Σε αυτή την περίπτωση, το «τηλεοπτικό χάρισμα είναι απογυμνωμένο από μεγαλείο», κατά την έκφραση του Πιερ-Αντρέ Ταγκιέφ. Βλέπε και, Ταγκιέφ Αντρέ-Πιερ, «Ο λαϊκισμός και η πολιτική επιστήμη. Από την εννοιολογική πλάνη στα πραγματικά προβλήματα,» Μετάφραση: Μπαλαμπανίδης Γιάννης, Περιοδικό «Νέα Εστία,» Τόμος 164ος, Τεύχος 1816, Νοέμβριος 2008, σελ. 845. Ο πολιτικοϊδεολογικός λόγος που διαρθρώνει ο Παύλος Πολάκης, διανθίζεται από έναν ιδιότυπο «Βοναπαρτισμό» που τον θέλει «πρώτο στις μάχες,» εμπνευστή και εμψυχωτή του «λαού,» «καθοδηγητή» στις μάχες που είθε να έρθουν εναντίον ενός «επάρατου Μητσοτακισμού,» με τον πρωθυπουργό να αναπαρίσταται ως ο «ενσαρκωτής» της Δεξιάς παλινόρθωσης.

4 Αξίζει να σημειωθεί πως και ο λοιμωξιολόγος Σωτήρης Τσιόδρας, δέχθηκε την πρώτη δόση του εμβολίου συνοδεία τηλεοπτικών καμερών, με την εικόνα του να εισέρχεται με έναν άλλο ιατρικό τρόπο από ό,τι τον είχαμε συνηθίσει την περίοδο της πρώτης καραντίνας (άνοιξη του 2020), εντός των οικιών. Μάλιστα, αρκετός λόγος έγινε για περιώνυμο φανελάκι που φορούσε ο Σωτήρης Τσιόδρας κατά την διάρκεια του εμβολιασμού του, λόγος που αναπαρήχθη και «Φεϊσμπουκικά,» συναρθρώνοντας την «χαιρέκακη» διάθεση για το φθαρμένο και λερωμένο φανελάκι του γιατρού, με έναν «φορτισμένο» μιζεραμπιλισμό που ανοίγουν τον δρόμο για την έκφραση ενός ιδιότυπου «περφεξιονισμού» («τελειότητας»), ωσάν καθείς, πόσω μάλλον ένας γιατρός (που παραβλέπεται ό,τι ήταν εν ώρα εργασίας), που σπεύδει να εμβολιασθεί, πρέπει να έχει μία «τέλεια εικόνα.» Για μία ενδιαφέρουσα προσέγγιση της κιτς αισθητικής εν καιρώ Μεταπολίτευσης, βλέπε σχετικά, Βαμβακάς Βασίλης, «Κιτς και εστέτ μιζεραμπιλισμός,» Εφημερίδα «Τα Νέα Σαββατοκύριακο,» 3-4/03/04/2021, σελ. 9.

5 «Στην εποχή που τα κοινωνικά δίκτυα έχουν γίνει ένα από τα βασικά μέσα επικοινωνίας, οι εικόνες είναι σημαντικές, όχι μόνο για να μεταδίδουμε τα νέα, αλλά και για να «κανονικοποιήσουμε» και να διευρύνουμε την εμπειρία του εμβολιασμού». Βλέπε σχετικά, ?Τα εμβόλια πριν από τα κοινωνικά δίκτυα…ό.π.