Τα πρώτα σπέρματά της ανιχνεύονται περί το 1870 , σε πτυχές των πολιτικών Επ. Δεληγιώργη και Αλ. Κουμουνδούρου και αφορούν σε ατελείς προσπάθειες δημοκρατικού εκσυγχρονισμού του μικρού – τότε- Ελληνικού Κράτους.
Αρχίζει να μορφοποιείται με τον Χαρ. Τρικούπη και την πολυετή πρωθυπουργική θητεία, ο οποίος κυριολεκτικά σαρώνει τις Δημόσιες Επενδύσεις με την πολιτική του στις υποδομές και κυρίως στον σιδηρόδρομο , ενώ με την διακριτική παρουσία του Γεωργίου Α’ , προσπαθεί τα πρώτα ολοκληρωμένα βήματα του στέρεου κοινοβουλευτισμού , εισάγοντας την αρχή της δεδηλωμένης.
Ο ποπουλιστής αντίπαλός του Θ. Δηλιγιάννης, τον πολεμά και τον διαδέχεται αφού στο μεταξύ επί πρωθυπουργίας Τρικούπη και παρά την σφιχτή του εισοδηματική πολιτική , η Ελλάδα πτωχεύει.
Ο επόμενος σταθμός της Δημοκρατικής Παράταξης ακούει στο όνομα Ελ. Βενιζέλος και στην συνολική ανόρθωση της Ελλάδας , γεωγραφικά , θεσμικά , αγροτικά καθώς και στην πρώτη εμπέδωση οργανωμένων κομμάτων μέσω των λεσχών του κόμματός του , των Φιλελευθέρων.
Οι αντιδημοκρατικές παρεμβάσεις του Κων/νου Α’ κι ο εθνικός διχασμός μονιμοποιεί περισσότερο τους όρους δημοκρατική παράταξη και μοναρχική αντίστοιχη , με την δεύτερη να μετέρχεται και βραχύβιων δικτατοριών βασιλικής πρωτοβουλίας .
Από το κόμμα των Φιλελευθέρων ξεπήδησε μια υγιέστατη μαγιά δημοκρατών εκσυγχρονιστών , ίσως αριστερότερων του Βενιζέλου όπως ο Παπαναστασίου , ο Καφαντάρης , ο Μιχαλακόπουλος, ο Σοφιανόπουλος κι ο νεαρός ακόμα Γεώργιος Παπανδρέου , θεμελιωτής της πρώτης εκπαιδευτικής μεταρρυθμιστικής προσπάθειας , αλλά και συντηρητικότεροι όπως ο διάδοχος του Βενιζέλου Θεμ.Σοφούλης.
Η απαξία της κοινοβουλευτικής επάρκειας και το καθεστώς Μεταξά , μαζί με την Κατοχή αποψιλώνουν γενικά το πολιτικό δυναμικό.
Παρόλα ταύτα , οι περισσότεροι κεντρώοι – μέσα σ’ένα τέλμα μεταξύ τους δολοπλοκιών – εργάζονται στις κυβερνήσεις της Ελλάδας στην Μ.Ανατολή , ενώ σταδιακώς αθροίζονται στο όλον της Δημ. Παράταξης οι πρώτες αμιγώς Σ/δημοκρατικές κινήσεις από το ΕΑΜ , με πρωταγωνιστές τον Σβώλο , τον Τσιριμώκο , τον Ηλιόπουλο κ.ά.
Καινούργιοι παράγοντες επίσης είναι ο Καρδιτσιώτης Στρατηγός Πλαστήρας και η ΕΠΕΚ , ο υιός Σοφοκλής Βενιζέλος καθώς και παλιοί μενσεβίκοι υπό τον Γιάννη Πασαλίδη , που στα τέλη του ‘ 50 , όμως εντάσσονται στην ΕΔΑ .
Ιδιαίτερης μνείας χρήζει ο προοδευτικός μεταρρυθμιστής Γ. Καρτάλης. Ο κερματισμός της Δημ. Παράταξης σε κάμποσα κόμματα και κινήσεις
τα αναγκάζει εκόντα – άκοντα να δημιουργήσουν οι πιό πολλοί την Ε.Κ με ανατέλλοντα αντιμαχόμενα αστέρια τον Ανδρέα Παπανδρέου και τον Κ. Μητσοτάκη .
Η μονοκομματική πολιτική και εκλογική κυριαρχία για πολλά χρόνια μεταπολιτευτικά του ΠΑΣΟΚ έδωσε στην πολιτική ζωή την Αλλαγή , τον Εκσυγχρονισμό και την συνεισφορά στον θεσμικό κοινοβουλευτισμό , άλλοτε με υπερβολές ποπουλισμού κι άλλοτε με ισχυρά αντίβαρα ορθολογισμού.
Παρά τα δικά τους κόμματα , το ΚΚΕεσ , το ΚΟΔΗΣΟ , ο Γ. Μαύρος , ο μεταπολιτευτικός Ηλιού ανακαλύπτοντας κι αυτοί την Σ./δημοκρατία εντάσσονταν στο ευρύτερο αξιακό φορτίο της επικαιροποιούμενης Κ/αριστεράς πιά , προφανώς με τις εισφορές και τις διαφοροποιήσεις του/
.Η σημερινή Δημ. Παράταξη , ως ιστορικότητα ανήκει στον σχηματισμό που έχει το όνομά της , αλλά ως πλαίσιο αξιών και μελλοντικής σύνθεσης ανήκει και σ΄άλλους πολλούς , που βράζουν στη χύτρα του πολιτικού φιλελευθερισμού , του αντικρατικιστικού οικονομικού φιλελευθερισμού χωρίς τις ασυδοσίες των εκτροπών του, στις μεταρρυθμίσεις και στο κοινοτικό κεκτημένο μα κυρίως στην δημιουργία εθνικού πλούτου και διανομής του στους περισσότερους δυνατόν , αλλά και στην εκ νέου εμπέδωση της κοινωνικής δικαιοσύνης.