Με συνέντευξη του στην εφημερίδα ‘Η Καθημερινή της Κυριακής,’ ο δήμαρχος Αθηναίων Χάρης Δούκας, αναφέρεται στην εκλογική επίδοση του Πανελληνίου Σοσιαλιστικού Κινήματος-Κίνημα Αλλαγής στις ευρωεκλογές της 9ης Ιουνίου, εκδηλώνοντας, εμμέσως πλην σαφώς, το ενδιαφέρον του για την προεδρία του κόμματος.[1]
Σε αυτό το πλαίσιο, δύναται να αναφέρουμε πως ο δήμαρχος Αθηναίων, ακόμη και μετά την εκλογή του τον περασμένο Οκτώβριο, συνέχισε να καταπιάνεται με τα του ΠΑΣΟΚ, προσέχοντας όμως αυτή του η ενασχόληση να μην επισκιάσει την παρουσία του στο δημαρχιακό θώκο. Εμβαθύνοντας περισσότερο στην ανάλυση μας, δεν θα διστάσουμε να αναφέρουμε πως η απόφαση Δούκα να διεκδικήσει, εάν πραγματοποιηθούν εσωκομματικές εκλογές, την προεδρία του εν Ελλάδι Κεντροαριστερού κόμματος, καθίσταται λάθος εκ των προτέρων. Και αυτό για τους ακόλουθους λόγους.
Πρώτον, γιατί οι πολίτες του δήμου της Αθήνας, του μεγαλύτερου δήμου της χώρας, τον εξέλεξαν δήμαρχο πλήρους απασχόλησης,[2] για μία πενταετή θητεία. Και όχι για να αξιοποιήσει το αξίωμα του και την αναγνωρισιμότητα που αυτό του προσφέρει, για να μεταπηδήσει στην κεντρική πολιτική σκηνή, διεκδικώντας την αρχηγία του ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής.
Δεύτερον, γιατί διοικεί τον μεγαλύτερο δήμο της χώρας ή αλλιώς, μία σύγχρονη ευρωπαϊκή-Δυτική μητρόπολη, με τις υποχρεώσεις του να είναι καθημερινές και πολλές. Πως, σε περίπτωση όπου γίνουν εσωκομματικές εκλογές και καταφέρει να επικρατήσει θα μπορέσει να ανταπεξέλθει στα καθήκοντα του δημάρχου Αθηναίων, όντας παράλληλα πρόεδρος του τρίτου μεγαλύτερου κοινοβουλευτικού κόμματος; Και αυτή είναι μία πολύ εύλογη απορία.[3]
Ανοίγοντας μία μικρή παρένθεση και λαμβάνοντας υπόψιν την ανάλυση των Τολίκα & Stewart, θα τονίσουμε πως ο Χάρης Δούκας, τουλάχιστον μέχρι στιγμής, δεν έχει προχωρήσει στην «θέσπιση συμμετοχικών θεσμών»[4] ώστε να ενισχυθεί η «ενεργή συμμετοχή των πολιτών» του δήμου στα κοινά. Απεναντίας, ακολουθεί την πεπατημένη, απλά προσκαλώντας δημότες της πόλης να παρακολουθούν τις συνεδριάσεις του δημοτικού συμβουλίου, κάτι που πράττουν και ουκ ολίγοι δήμαρχοι και περιφερειάρχες ανά την επικράτεια.
Όμως, δεν θα ήσαν δόκιμο να επιχειρήσουμε από τώρα έναν απολογισμό του έργου του Χάρη Δούκα στο δήμο της Αθήνας, καθότι είναι πολύ νωρίς.
Μπορούμε όμως να πούμε πως επιδεικνύει ιδιαίτερο ζήλο στο να ‘διαγράψει’ από την μνήμη των κατοίκων της πόλης τον πρώην δήμαρχο Κώστα Μπακογιάννη και το έργο του. Τώρα, ο τρίτος λόγος για τον οποίο καθίσταται λανθασμένη η απόφαση του να διεκδικήσει την προεδρία του ΠΑΣΟΚ, έχει να κάνει με το ό,τι δεν θα έχει στη διάθεση του πολύ χρόνο ώστε να μπορέσει να πραγματοποιήσει μία αξιοπρεπή προεκλογική εκστρατεία,[5] ακριβώς διότι το αξίωμα που φέρει επιτάσσει την καθημερινή του παρουσία στο δημαρχείο.
Και αυτό είναι το μεγάλο του μειονέκτημα συγκριτικά με τους συνυποψηφίους του, οι οποίοι θα έχουν περισσότερο χρόνο στη διάθεση του και ως εκ τούτου την άνεση να κινηθούν όπως θέλουν. Και το εξόχως ενδιαφέρον με την περίπτωση του, είναι το γεγονός πως η ενδεχόμενη υποψηφιότητα του συνιστά ‘γερό πλήγμα’ κατά του Νίκου Ανδρουλάκη. Και γιατί λέμε κάτι τέτοιο;
Διότι ο Νίκος Ανδρουλάκης ήσαν αυτός που τον επέλεξε προσωπικά και τον πρότεινε ως υποψήφιο του ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής για τον δήμο της Αθήνας, σε μία περίοδο μάλιστα όπου πολύ λίγοι γνώριζαν τον καθηγητή του Εθνικού Μετσόβειου Πολυτεχνείου.
Ουσιαστικά λοιπόν, ο Ανδρουλάκης ήσαν αυτός που τον επέβαλλε ως υποψήφιο δήμαρχο της Αθήνας, όντας ο πρώτος που αισθάνθηκε ‘δικαιωμένος’ για την επιλογή του, λόγω της εκλογής του. Ο Δούκας στρέφεται πια ανοιχτά κατά του προέδρου του ΠΑΣΟΚ, πιστεύοντας πως ο ίδιος έχει κλείσει τον κύκλο του στην αρχηγία του κόμματος.
[1] Θεωρητικώ τω τρόπω, κάτι τέτοιο θα ήσαν καινοφανές: Δεν υπάρχει στην Μεταπολιτευτική ιστορία προηγούμενο εν ενεργεία δημάρχου που να διεκδικεί την προεδρία κάποιου μεγάλου πολιτικού κόμματος. Ο μόνος αυτοδιοικητικός που διεκδίκησε σε εκλογή από την βάση (ας μην ξεχνάμε αυτή την παράμετρο), την ηγεσία πολιτικού κόμματος, ήσαν ο Παναγιώτης Ψωμιάδης. Ο οποίος, έθεσε υποψηφιότητα για την προεδρία της Νέας Δημοκρατίας αμέσως μετά την εκλογική ήττα του κόμματος στις βουλευτικές εκλογές του Οκτωβρίου του 2009, λαμβάνοντας το 10,22% των ψήφων. Και αν μη τι άλλο, η επίδοση του ήσαν κάτι παραπάνω από αξιοπρεπής, καθότι απέναντι του είχε δύο ‘βαριά ονόματα’ της παράταξης: Την Ντόρα Μπακογιάννη και τον Αντώνη Σαμαρά.
[2] Εν είδει υποθέσεως εργασίας, θα υποστηρίξουμε πως η εκλογή του Χάρη Δούκα ως δημάρχου Αθηναίων, συνέβαλλε στο να καταστεί ευρύτερα γνωστός. Και για την ακρίβεια, γνωστός πέραν των κομματικών ‘τειχών.’ Ο Χάρης Δούκας απέκτησε ‘φήμη’ (δεν μας ενδιαφέρει εδώ η έννοια της «οργανωσιακής φήμης», για να παραπέμψουμε στην ανάλυση του Βασίλη Γαργανουράκη), στο εγκάρσιο σημείο όπου πλέον θεωρεί πως η στιγμή έφθασε προκειμένου να την ‘εξαργυρώσει’. Πως; Διεκδικώντας την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ και κερδίζοντας στις εσωκομματικές εκλογές, κάτι που βέβαια μόνο εύκολο δεν είναι, καθότι τα κριτήρια ψήφου δεν είναι ίδια με αυτά των δημοτικών εκλογών. Ο δήμαρχος Αθηναίων βιάζεται και βιάζεται πολύ, με ό,τι συνεπάγεται κάτι τέτοιο για το υπόλοιπο της θητείας του. Βλέπε σχετικά, Γαργανουράκης, Βασίλης., ‘Τα χαρακτηριστικά της σχολικής φήμης στην ελληνική δημόσια δευτεροβάθμια εκπαίδευση,’ Διδακτορική Διατριβή, Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, 2020, Διαθέσιμη στο: Τα χαρακτηριστικά της σχολικής φήμης στην ελληνική δημόσια δευτεροβάθμια εκπαίδευση (didaktorika.gr)
[3] Ας δούμε τι δηλώνει ο ίδιος στη συνέντευξη του σχετικά με την εκλογική επίδοση του κόμματος του: «εν είναι απλά μια ήττα, ότι χάθηκε μία ακόμα ευκαιρία. Το χειρότερο είναι ότι συνηθίζουμε στις ήττες. Με δικαιολογίες και ροκάνισμα του χρόνου, ο χώρος κινδυνεύει να εκφυλιστεί και το αίτημα «κάντε επιτέλους κάτι» έρχεται από παντού». Σε αυτή την περίπτωση, ο Χάρης Δούκας παραβλέπει κάτι προφανές. Το ό,τι δηλαδή το ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής δεν υπέστη κάποια ήττα και δη κάποια στρατηγική ήττα στις πρόσφατες ευρωεκλογές. Η μη-επίτευξη του τιθέμενου εξ αρχής στόχου (κατάληψη της δεύτερης θέσης στις ευρωεκλογές) δεν μπορεί να θεωρηθεί ως ήττα, από την στιγμή όπου το κόμμα, συγκριτικά με τις ευρωεκλογές του Μαϊου του 2019, αύξησε κατά τι το ποσοστό του. Σαφώς, η επίδοση, δεδομένης της συγκυρίας και των ‘ευκαιριών’ που προέκυψαν, δεν είναι καθόλου καλή. Όμως δεν είναι τέτοια ώστε να ‘εκτροχιαστεί’ πλήρως το κόμμα από την πορεία του. Βλέπε σχετικά, Γιωτάκη, Φώφη, ‘Χάρης Δούκας: Μπαίνει μπροστά και δηλώνει παρών στις εξελίξεις του ΠΑΣΟΚ,’ Διαδικτυακή έκδοση εφημερίδας ‘Πρώτο Θέμα,’ 16/06/2024, Χάρης Δούκας: Μπαίνει μπροστά και δηλώνει παρών στις εξελίξεις του ΠΑΣΟΚ (protothema.gr)
[4] Βλέπε σχετικά, Stewart, J., ‘O εκσυγχρονισμός της Τοπικής Αυτοδιοίκησης,’ Εκδόσεις Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη, 2007. Για το ζήτημα του εκδημοκρατισμού στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, επιχειρηματολογούν πειστικά οι καθηγητές Θεόδωρος Χατζηπαντελής και Νικόλαος Κομνηνός-Χλέπας. Βλέπε και, Χατζηπαντελής, Θόδωρος., & Κομνηνός-Χλέπας, Νικόλαος., ‘Εκδημοκρατισμός μέσω αποκέντρωσης: Τρεις δεκαετίες μεταρρυθμιστικών προσπαθειών,’ 3ο Συνέδριο Διοικητικών Επιστημόνων, ‘Διοίκηση και Δημοκρατία: Ποιότητα, Αποτελεσματικότητα, Νομιμοποίηση,’ Εκδόσεις Σάκκουλας, Αθήνα, 2011. Και, Τολίκα, Μαρία., ‘Συμμετοχική διακυβέρνηση και πολιτικά δίκτυα στην Τοπική Αυτοδιοίκηση: ηγεσία, θεσμική συγκρότηση και νομιμοποίηση’, Διδακτορική Διατριβή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, 2019, Διαθέσιμη στο: Συμμετοχική διακυβέρνηση και πολιτικά δίκτυα στην Τοπική Αυτοδιοίκηση: ηγεσία, θεσμική συγκρότηση και νομιμοποίηση (didaktorika.gr)
[5] Εξ αυτού του λόγου, εικάζουμε πως ο δήμαρχος Αθηναίων θα σπεύσει να αξιοποιήσει τα νέα μέσα κοινωνικής δικτύωσης προκειμένου να διεξαγάγει μία αξιοπρεπή προεκλογική καμπάνια, κάτι που δεν έκανε ο Παναγιώτης Ψωμιάδης το 2009. Άλλωστε, πως θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά, εφόσον εκείνη την περίοδο, δεν περνούσε από το μυαλό κανενός πολιτικού πως τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν για λόγους πολιτικής επικοινωνίας. Και ας μην ξεχνάμε πως άλλες είναι οι απαιτήσεις μίας προεκλογικής εκστρατείας για τον δήμο της Αθήνας και άλλες για την ηγεσία ενός κόμματος.