Μέσα στη μεγάλη κρίση που βιώνουμε, την πιο βαθιά στα μεταπολεμικά χρόνια, καταφέραμε να φανούμε, για μία ακόμα φορά, αντάξιοι της ελληνικής μας παράδοσης: αφήσαμε στην άκρη, ως συνήθως, τα ουσιαστικά (γιατί φτάσαμε ώς εδώ, τι και πώς πρέπει ν’ αλλάξουμε, τι να κάνουμε για να σταθούμε στα πόδια μας και να ξαναπάμε μπροστά) και χωριστήκαμε σε μνημονιακούς και αντιμνημονιακούς. Μέσα σε σκοπιμότητες, παραπληροφόρηση, άγνοια και πλήρη σύγχυση. Η πολιτική και κοινωνική συμπαράταξη σε κάθε στρατόπεδο δείχνει το μέγεθος αυτής της κατάστασης (χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η τελευταία αντιμνημονιακή προσπάθεια του Μίκη).

Δεν μπορώ ακόμα να καταλάβω γιατί έπρεπε να… ξανάρθουν οι Γερμανοί για να συνειδητοποιήσουμε ότι πρέπει να φτιαχτεί ένα αυστηρό και αδιάβλητο σύστημα είσπραξης των φόρων, ότι οι συναλλαγές με το Δημόσιο δεν μπορεί να γίνονται με λαδώματα, ότι οφείλουμε να κόβουμε αποδείξεις, ότι οι συνταγογραφήσεις πρέπει να ελέγχονται ηλεκτρονικά, ότι τα πανεπιστήμια δεν ανήκουν στους πρυτάνεις, ότι δεν μπορεί η μεταφορά των εμπορευμάτων στο εσωτερικό της χώρας να στοιχίζει πιο πολύ απ’ όσο μια διηπειρωτική μεταφορά, ότι δεν μπορεί να υπάρχουν εκατοντάδες πτυχιούχοι φαρμακοποιοί χωρίς δικαίωμα ν’ ανοίξουν φαρμακείο, ότι… ότι…

Και δεν μπορώ επίσης να καταλάβω πώς θα μπορέσει μια κοινωνία αστέγων, ανέργων και χαμηλόμισθων, μια κοινωνία απελπισμένων, να οδηγηθεί στην ανάπτυξη, να βγάλει περίσσευμα και να ξεπληρώσει, έστω, τους δανειστές της. Καμιά φορά σκέφτομαι ότι μπορεί και ο κ. Τόμσεν να μην έχει διαβάσει το Μνημόνιο…

Τα πράγματα μου φαίνονται πιο καθαρά:

– Η χώρα μας ξόδεψε παραπάνω απ’ όσο άντεχε η οικονομία της και τώρα δανείζεται από την τρόικα για να ζήσει. Είναι υποχρεωμένη να κάνει μια δύσκολη κι απότομη δημοσιονομική προσαρμογή για να μπορέσει να εκπληρώσει τις συμβατικές της υποχρεώσεις και να ανακάμψει. Χρειάζονται θυσίες.

– Οι θυσίες δεν μπορούν να γίνουν μονομερώς και μάλιστα από εκείνους που επωφελήθηκαν λιγότερο ή και καθόλου. Μια κοινωνία διαλυμένη, χωρίς άμυνες και χωρίς ελπίδα, δεν μπορεί να εφαρμόσει αποτελεσματικά κανένα μνημόνιο και κανένα πρόγραμμα ανασυγκρότησης.

Το πελατειακό και διεφθαρμένο πολιτικό σύστημα της Μεταπολίτευσης, που νομιμοποιήθηκε, δυστυχώς με την εκλογική επιδοκιμασία του κυρίαρχου λαού, φέρνει την κύρια ευθύνη για το σημερινό κατάντημα.

Οι πολιτικές δυνάμεις που άσκησαν εξουσία – αλλά και όσες ένιψαν τας χείρας τους – έχουν τεράστιες ευθύνες. Δεν ενδιαφέρθηκαν να σταματήσουν τον κατήφορο που η χώρα είχε πάρει ούτε και στάθηκαν ικανές να καταστρώσουν ένα σχέδιο για ν’ αντιμετωπίσουν την πρωτόγνωρη κατάσταση που δημιουργήθηκε. Ακόμα και σήμερα δείχνουν να μην έχουν – ή να κάνουν πως δεν έχουν – καταλάβει τίποτα, ξαναπροβάροντας τις γιορτινές φορεσιές τους για τις επερχόμενες εκλογές.

Ας το πούμε καθαρά: το πολιτικό σύστημα που μας έφερε στο σημείο όπου βρισκόμαστε δεν μπορεί να βγάλει την Ελλάδα από την κρίση και να την οδηγήσει στον δρόμο της ανάπτυξης.

Χρειάζονται γενναίες θεσμικές αλλαγές, ριζική ανανέωση του πολιτικού προσωπικού με κριτήρια κοινωνικής, επαγγελματικής και επιστημονικής συνέπειας, ηθικής και καταξίωσης, χρειάζονται αδιάβλητοι κανόνες ελέγχου της λειτουργίας του. Και πάνω απ’ όλα, απαιτείται μια νέα προοδευτική πλειοψηφία.

Υπάρχουν σήμερα δυνάμεις που να δικαιολογούν την όποια αισιοδοξία για τη δημιουργία μιας τέτοιας προοδευτικής πλειοψηφίας; Μακριά από τις βεβαιότητες και τους υπερβολικούς ενθουσιασμούς, εκτιμώ ότι μια, πρώτη τουλάχιστον, μαγιά υπάρχει: η συγκρότηση της Δημοκρατικής Αριστεράς, δέκα χρόνια μετά τον σπόρο που έριξε η ΑΕΚΑ, είναι πολύ θετικό γεγονός.

Οχι μόνο γιατί ξεκόλλησε ένα σημαντικό κομμάτι μελών του Συνασπισμού από τη… διαμάχη για την ερμηνεία των επιστολών Ζαχαριάδη, αλλά γιατί μπορεί να αποτελέσει πόλο συσπείρωσης ενταγμένων και ανένταχτων αριστερών και προοδευτικών ανθρώπων που προσδοκούν από την Αριστερά να αναλάβει επιτέλους τις ευθύνες που της αναλογούν ΚΑΙ στη διακυβέρνηση αυτού του τόπου, στον δρόμο για την έξοδο από την κρίση.

Οι δυνάμεις του ΠΑΣΟΚ, που στήριξαν όλα αυτά τα χρόνια τις προσπάθειες για την πρόοδο και τον εκσυγχρονισμό της χώρας, που αναγνωρίζουν τον εαυτό τους στις έννοιες του δημοκρατικού σοσιαλισμού και της σοσιαλδημοκρατίας και που δεν αντέχουν άλλο να συνθλίβονται ανάμεσα στα παπανδρεϊκά αποφθέγματα «Τσοβόλα, δώσ’ τα όλα» και «λεφτά υπάρχουν», μπορούν και πρέπει να παίξουν σημαντικό ρόλο στη νέα πλειοψηφία.

Φιλελεύθερες φωνές που στέκονται με υπευθυνότητα απέναντι στην ανάγκη εξόδου από την κρίση και που τρομάζουν μπροστά στο ενδεχόμενο μιας (συγ)κυβέρνησης Φαήλου – Βορίδη, με στόχους τη ματαίωση κατασκευής του τζαμιού και τη διενέργεια δημοψηφίσματος για το όνομα της από πάνω μας Μακεδονίας, μπορούν επίσης να συμβάλουν σε μια τέτοια προσπάθεια.

Ο Γιάννης Μεϊμάρογλου είναι εκδότης του περιοδικού «Μεταρρύθμιση»,