Τα μνημόνια βύθισαν την ελληνική κοινωνία σε απόγνωση. Την εξάντλησαν, την ταπείνωσαν, την αποπροσανατόλισαν και την άφησαν χωρίς πυξίδα πλεύσης.

Θα μπορούσαμε να μην είχαμε φθάσει εκεί αν είχαμε κάνει έγκαιρα τις αναγκαίες προσαρμογές στο παραγωγικό μας μοντέλο. Δεν τις κάναμε όμως – και άλλη λύση δεν υπήρχε. Ας μη γελιόμαστε: τα Μνημόνια ήταν και είναι το μόνο υπαρκτό πρόγραμμα ανάταξης της ελληνικής οικονομίας. Υπήρξαν αναγκαία για τη διάσωση της χώρας και την αποφυγή χειρότερων και πολύ πιο επώδυνων καταστροφών. Δεν αρκούν όμως για να μας πάνε πάρα πέρα. Οπως και στις αρχές του 20ού αιώνα, μετά τους πρώτους Ολυμπιακούς Αγώνες και την ήττα του 1897, που ακολουθήθηκε από τη θέση της Ελλάδας σε διεθνή οικονομικό έλεγχο, έτσι και τώρα, μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 και την κρίση του 2009, που έθεσε ουσιαστικά τη χώρα σε νέο ιδιότυπο οικονομικό έλεγχο, χρειαζόμαστε ένα νέο ξεκίνημα που θα βασίζεται και θα εμπνέεται από μια μεγάλη ιδέα. Τότε ήταν η ανάκτηση των χαμένων πατρίδων και η εδαφική ολοκλήρωση του έθνους. Τώρα;

Τώρα, μετά τις ταπεινώσεις που βιώσαμε και την ηθική καταρράκωση που πυροδότησαν, χρειαζόμαστε μια δυναμική ανασυγκρότηση και ανάκαμψη. Χρειάζεται να αποσείσουμε την ανασφάλεια που μας διακατέχει και να οικοδομήσουμε μια νέα ταυτότητα, συμβατή με την ευρωπαϊκή μας ένταξη και την παγκοσμιοποιημένη κοινωνία στην οποία ζούμε.

Πρώτα απ? όλα να πάψουμε να βλέπουμε την Ευρώπη φοβικά και αντιπαραθετικά. Η Ευρώπη είναι το σπίτι μας, όσα προβλήματα και αν έχει. Οι εθνικιστικές αναδιπλώσεις ευνοούν μόνο φαινόμενα σαν εκείνο της ΧΑ που ελπίζουμε να είναι ήδη παρελθόν. Υστερα, να μετατρέψουμε τα μειονεκτήματα της φυλής σε πλεονεκτήματα: να αποκολλήσουμε την ανάγκη των διαπροσωπικών σχέσεων από το ρουσφέτι και την πελατειακή λογική και να την κάνουμε δίψα για δημιουργική συνέργεια. Να μετατρέψουμε την αντιπαλότητα σε άμιλλα και αποδοχή των αρίστων. Να σταματήσουμε τον κατήφορο της εξίσωσης προς τα κάτω και να επαναφέρουμε τις αξιοκρατικές ελίτ. Να κάνουμε τον έμφυτο κοσμοπολιτισμό των Ελλήνων επιδίωξη της εξωστρέφειας και της καταξίωσης εκτός συνόρων. Να προσανατολίσουμε την έμφυτη εφευρετικότητα και πολυπραγμοσύνη των Ελλήνων στην καινοτομία και τη δημιουργικότητα. Να αποκτήσουμε πάλι εμπιστοσύνη στους θεσμούς, που μοιάζουν τελευταία να λειτουργούν.

Ετσι μόνο θα πατήσουμε πάλι στα πόδια μας, θα αισθανθούμε ασφαλείς και θα προχωρήσουμε χωρίς δεκανίκια.