Κάποιες φορές οι συμπτώσεις στη ζωή μας κάνουν πιο προσεκτικούς και μας αναγκάζουν να δούμε τι πραγματικά συμβαίνει γύρω μας.
Η έκδοση από τις Ηνωμένες Πολιτείες στη Γερμανία του 95χρονου ναζιστή φρουρού ο Τζακίβ Παλίτζ, ο οποίος υπηρετούσε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Τραουνίκι και ήταν παρόν, όταν μέσα σε μια ημέρα, στις 3 Νοεμβρίου του 1943, δολοφονήθηκαν 6.000 Εβραίοι άνδρες, γυναίκες και παιδιά, σε μία από τις χειρότερες μαζικές δολοφονίες του ολοκαυτώματος, φέρνει με τον πιο δραματικό τρόπο στο προσκήνιο τη ραγδαία αύξηση των ρατσιστικών περιστατικών στη χώρα.
Ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζονται από το 2016 και έπειτα οι άνθρωποι αλλοδαπής προέλευσης έχει αλλάξει ριζικά.
Για αυτό ακριβώς το λόγο η έκδοση του ηλικιωμένου πια ναζιστή φρουρού ξυπνάει πιο πολύ από ποτέ μνήμες του παρελθόντος και οδηγεί σε ανησυχητικούς παραλληλισμούς με το παρελθόν .
Ο καθηγητής Κλάους Λέγκεβι από το Πανεπιστήμιο του Γκίσεν εξηγεί πως ακραίες , ρατσιστικές θέσεις υπήρχαν πάντα στη Γερμανία. Η μεγάλη διαφορά όμως είναι πως παλαιότερα θεωρείτο ταμπού να τις εκφράσεις ενώ στη σημερινή Γερμανία γίνονται ανεκτές πια από τους πολίτες.
Χαρακτηριστική είναι μια σκηνή που περιγράφει η Ντοίτσε Βελε.
Μια ηλικιωμένη κυρία στη συνοικία Τσέλεντορφ του Βερολίνου κοιτάει νευριασμένη μία νεαρή μητέρα και τα δύο μικρά παιδιά της, που μιλούν με ανατολικοευρωπαϊκή προφορά ενώ το ποδηλατάκι των παιδιών βρίσκεται στο διάδρομο του λεωφορείου .
Η ηλικιωμένη λέει στη διπλανή της “κλασική περίπτωση, αυτοί κλέβουν” .
Και στην πόλη Αλτένα ένας εκπαιδευόμενος πυροσβέστης , που όλοι των θεωρούσαν καλό παιδί, καθόλου επικίνδυνο και απολίτικο, μπήκε στη σοφίτα ενός σπιτιού, στο οποίο νομίμως διέμεναν πρόσφυγες, έβαλε φωτιά και προσπάθησε να τους κάψει ζωντανούς.
Αυτά είναι μόνο δύο από τα εκατοντάδες περιστατικά ρατσιστικής βίας, λεκτικής και σωματικής, τα οποία καταγράφονται πια καθημερινά στη Γερμανία.
Ο καθηγητής Κλάους Λέγκεβι επισημαίνει ακόμα πως το πρόβλημα παίρνει ανησυχητικές διαστάσεις και για τρεις ακόμα λόγους.
Πρώτον γιατί και πολλοί φιλελεύθεροι πια δεν προβάλλουν αντίσταση και ανέχονται τις ακροδεξιές, ρατσιστικές αντιλήψεις.
Δεύτερον γιατί το ξενοφοβικό κίνημα Pegida και το ακροδεξιό λαϊκιστικό κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία ( AfD ), που χρησιμοποιούν κατεξοχήν ρατσιστικό λόγο, έχουν νομιμοποιηθεί πια στα μάτια της κοινωνίας και ασκούν μεγάλη επιρροή.
Και τρίτον επειδή στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και ιδιαίτερα στο Facebook είναι πολύ προσφιλής πλέον η δημιουργία ομάδων που σπέρνουν το μίσος εναντίον των μεταναστών και όχι μόνο γιατί αυτό “πουλάει” .
Ο εκπαιδευόμενος πυροσβέστης Ντίρκ Ντενκχάους, ο οποίος πήγε να κάψει ζωντανούς τους ανθρώπους, συνομιλούσε το τελευταίο διάστημα συνεχώς με μία διαδικτυακή ομάδα φόβου και μίσους η οποία τον έστρεψε προς αυτή την ακραία πράξη βίας.
Αντίθετα η πόλη στην οποία διέμενε είχε δημοσίως ανοίξει την αγκαλιά της στους ταλαιπωρημένους πρόσφυγες.
Όταν ο ρατσισμός και η ρατσιστική συμπεριφορά αρχίζουν σιγά σιγά να θεωρούνται φυσιολογικά, να μην ενοχλούν τον κόσμο τότε σίγουρα κάτι δεν πάει καλά.
Και αυτό δεν διορθώνεται με μία επίσκεψη του Γερμανού υπουργού εξωτερικών στο Άουσβιτς και στο Μπιρκενάου ούτε με τη δήλωση που έκανε να διατηρηθούν στη μνήμη οι “απίστευτες θηριωδίες” των Ναζί .
Αν είναι κανείς λίγο προσεκτικός παρατηρεί καθημερινά , παντού στη Γερμανία ρατσιστικές συμπεριφορές .
Ο οδηγός του λεωφορείου που δεν κοιτά καλά – καλά τα εισιτήρια των επιβατών ελέγχει όμως εξονυχιστικά το εισιτήριο του ανθρώπου που έχει πιο σκούρα επιδερμίδα. Ο ταχυδρόμος που διαμαρτύρεται για το χαμηλό μισθό του και αναφέρει παράλληλα ότι “τα παίρνουν όλα οι πρόσφυγες” ενώ στην περιοχή του δεν έχει δει ποτέ πρόσφυγα. Η υπάλληλος στη δημόσια υπηρεσία που διαμαρτύρεται για την κινέζα φοιτήτρια που δεν μπορεί να προφέρει σωστά τη διεύθυνσή της και φωνάζει “αφού δεν θέλουν να μάθουν”.
Και το Facebook παίζει μεγάλο ρόλο αναφέρουν νέες έρευνες.
Ο αλγόριθμος που χρησιμοποιεί είναι σχεδιασμένος για να κρατάει το χρήστη “ κολλημένο” στην εφαρμογή.
Μελέτες έχουν δείξει πως οι αναρτήσεις που ποντάρουν στα πρωτόγονα αισθήματα του φόβου και του θυμού επιτυγχάνουν αυτό το σκοπό για αυτό και το ρατσιστικό περιεχόμενο διαδίδεται πιο γρήγορα στο Facebook.
Φταίει λοιπόν και ο αλγόριθμος για τη ρατσιστική συμπεριφορά;
Ναι λένε επιστήμονες φταίει και αυτός.
Και εξηγούν πως τα αισθήματα μίσους εναντίον των μεταναστών, τα οποία συνδυάζουν τα δύο δυνατά στοιχεία του αλγόριθμου, το φόβο για την κοινωνική αλλαγή και τις κραυγές , μπορεί να αποτελέσουν την κυρίαρχη τάση στο Facebook ακόμα και σε μία πόλη όπως η Αλτένα , που ήταν καταρχήν φιλική προς τους μετανάστες.
Ακόμη και αν είναι η μειοψηφία εκείνη που εκφράζει σκληρές απόψεις εναντίον τους ο αλγόριθμος θα κάνει τον λόγο της κυρίαρχο και αυτό έχει συνέπειες σε όλους γιατί οι άνθρωποι έχουν την τάση να ακολουθούν τις τάσεις της κοινωνίας στην οποία ζουν.