Ο χρόνος που αρχίζει σε λίγες μέρες, 2022, υπόσχεται ευκαιρίες και προκλήσεις για την εξωτερική και ευρωπαϊκή πολιτική της χώρας. Ο χρόνος που κλείνει, 2021, καταγράφει θετικό απολογισμό γενικά . Η Ελλάδα ενίσχυσε το ρόλο της με σειρά πρωτοβουλιών με εξέχουσα πράξη βέβαια την υπογραφή της Ελληνογαλλικής συμφωνίας στρατηγικής εταιρικής σχέσης. Στα μείζονα όμως θέματα (Ελληνοτουρκικά, Κυπριακό) δεν σημειώθηκε κανένα ουσιαστικό βήμα προς την κατεύθυνση της επίλυσης των προβλημάτων, μολονότι ξεκίνησαν οι διευρυνητικές επαφές και διάλογος σε θέματα χαμηλής πολιτικής. Με τις συνθήκες που επικρατούν στην άλλη πλευρά, επεκράτησε η διαχειριστική προσέγγιση και στασιμότητα με «ελεγχόμενη ένταση». H Αθήνα συνέχισε βέβαια να στέλνει τα αναπόφευκτα «αυστηρά μηνύματα» στην Άγκυρα σχεδόν σε καθημερινή βάση χωρίς η τελευταία να ακούει όμως . Το αντίθετο, μέσα στο έτος σημειώθηκε μια δυνητικά εξόχως ανησυχητική εξέλιξη. Η Τουρκία «κατασκεύασε» μια νέα θέση/ διεκδίκηση – τη θέση ότι η αποστρατιωτικοποίηση των νησιών του Αν. Αιγαίου συνιστά (δήθεν) προϋπόθεση για την ανεξαρτησία και (ελληνική) κυριαρχία τους, καθώς κατά την άποψή της η στρατιωτικοποίηση παραβιάζει τις Συνθήκες Λωζάννης (1923) και Παρισίων (1947). Η εντελώς έωλη αυτή θέση-αναβαθμισμένης επικιδυνότητας- κατατέθηκε με τον πλέον επίσημο τρόπο στον ΟΗΕ ( επιστολή του Τούρκου Μονίμου Αντιπροσώπου σε Γεν. Γραμματέα) και επαναλαμβάνεται σταθερά από την Άγκυρα. Η Ελλάδα την έχει αντικρούσει ενδελεχώς αλλά αυτό δεν την ακυρώνει . Η εξέλιξη αυτή υπογραμμίζει με εμφατικό τρόπο το πόσο απερίσκεπτη υπήρξε από πλευράς μας η μη επίλυση των προβλημάτων( όταν είχαμε την ευκαιρία) βαυκαλιζόμενοι ότι «ο χρόνος εργάζεται υπέρ ημών», όταν διαπιστώνεται ακριβώς το αντίθετο. Με την πάροδο του χρόνου η Τουρκία προσθέτει νέες και πλέον τοξικές αξιώσεις στην ήδη βεβαρυμένη agenda . Τα «αυστηρά μηνύματα», οι σκληρές κυρώσεις (που δεν έρχονται), τα χαστούκια , οι σχεδόν καθημερινές εξαγγελίες ότι «η Τουρκία απομονώνεται, εξοστρακίζεται από το διεθνές σύστημα» δεν οδηγούν πουθενά. Διαιωνίζουν ένταση και πολλαπλασιάζουν προβλήματα.
Χρειάζονται τολμηρές πρωτοβουλίες ( ως μέρος μιας ολικής στρατηγική βάθους ) για να σπάσει αυτός ο επικίνδυνος φαύλος κύκλος. Βεβαίως οι τρέχουσες συνθήκες στην Τουρκία με τη δεινή οικονομική κρίση, την προοπτική εκλογών, την εντεινόμενη ανασφάλεια και την αυταρχικότητα Ερντογάν δεν επιτρέπουν φιλόδοξα πράγματα σε αμιγώς διμερές πλαίσιο. Εμφανίζεται όμως ένα σημαντικό παράθυρο ευκαιρίας σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης με την ανάληψη από την 1η Ιανουαρίου και για ένα εξάμηνο της προεδρίας του Συμβουλίου Υπουργών από τη Γαλλία. Πέραν της σημασίας των ισχυρών δεσμών Αθήνας – Παρισίων, ο πρόεδρος Μακρόν έχει παρουσιάσει ένα πρόγραμμα για την προεδρία που γενικώς «ανταποκρίνεται» στη λογική και θέσεις της Ελλάδας με κύρια προτεραιότητα την προστασία των εξωτερικών συνόρων και τη μετανάστευση. Αλλά μήπως όμως είναι η ευκαιρία για να λειτουργήσει το σύνδρομο «ο Νίξον στην Κίνα» ; Δηλαδή ο πρόεδρος Μακρόν, ως ο φαινομενικά πλέον εχθρικά διακείμενος προς την Άγκυρα απ’ όλους τους ηγέτες της ΕΕ, να αναλάβει ως πρόεδρος του Συμβουλίου να φέρει την Τουρκία πλησιέστερα στην ΕΕ με μια ειδική σχέση με κύριο άξονα την αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης και ορισμένα άλλα στοιχεία. Και στο πλαίσιο αυτό η Ελλάδα να στοχεύσει σε ρυθμίσεις τύπου «νέου Ελσίνκι». Για όλα αυτά απαιτείται όμως μια επεξεργασμένη καινοτόμος πρωτοβουλία από την Αθήνα. Τα «αυστηρά μηνύματα» και οι κυρώσεις εξάντλησαν τη χρησιμότητά τους. Πρέπει να σκεφθούμε και ενεργήσουμε καινοτόμα, out of the box. Τώρα. Πρίν καταλήξουμε σε κάποιο στραπάτσο, εκατό χρόνια μετά την Μικρασιατική καταστροφή...
Πηγή: www.tanea.gr