Γαλλία. Ανακούφιση που νανουρίζει

Νίκος Μπίστης 29 Απρ 2017

Μια ημέρα πριν τις Γαλλικές εκλογές ο Γερμανός φιλόσοφος Γιούργκεν Χάμπερμας μιλώντας στην εφημερίδα του Αμβούργου «Die Zeit», επισήμανε πως «ήταν η ανικανότητα των εθνικών κυβερνήσεων να συνεργαστούν στις Βρυξέλλες, η οποία καταρχάς επέτρεψε την ανάδυση των δεξιών λαϊκιστών. Ένα πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η -υπό την καθοδήγηση της γερμανικής κυβέρνησης- επιβληθείσα πολιτική αντιμετώπισης της κρίσης, η οποία δεν επέλυσε τη συνεχιζόμενη ακόμα οικονομική κρίση, αλλά επιτάχυνε τη διεύρυνση του χάσματος των εθνικών οικoνομιών μεταξύ βορρά και νότου και διέσπασε βαθιά την Ευρώπη».Συνεχίζοντας, υπογράμμισε πως «σημαντικό δεν είναι το ερώτημα «υπέρ» ή «κατά» των Βρυξελλών, αλλά μόνο το «πώς» μία συνεργασία πρέπει να προωθηθεί. Το να λες «συνεχίζουμε έτσι» με λαούς υπό δημοκρατική απαγόρευση / κηδεμονία, οι οποίοι ανακαλούνται στην τάξη μέσω οικονομικών κινήτρων, επισφραγίζει τη διάλυση. Εδώ να προσθέσω ακόμα δύο φράσεις-κλειδιά: Θέλουμε ένα κοινό ευρωπαϊκό οικονομικό χώρο προς το συμφέρον των μονοπωλίων ή θέλουμε μετά το Brexit και τον Τραμπ έναν ευρωπαϊκό πυρήνα ικανό να δρα σε παγκόσμιο επίπεδο, επειδή τα εθνικά μας κράτη από μόνα τους είναι πολύ αδύναμα να υπερασπιστούν τον ελεύθερο τρόπο ζωής μας και ο οποίος (ευρωπαϊκός πυρήνας) θα μπορούσε να επηρεάσει την πολιτική διαμόρφωση ενός χρηματοπιστωτικού καπιταλισμού, ο οποίος έχει γίνει άγριος;».

Δεν είναι Podemos, δεν είναι Die Linke, δεν στήριξε Μελανσόν, σε πάνελ με τον Μακρόν συμμετείχε αλλά ο grosso modo σοσιαλδημοκρατικών αντιλήψεων Γερμανός φιλόσοφος ήδη από το 2008 στο βιβλίο του «Αχ Ευρώπη » είχε καταλήξει ότι τα «πρωτεία» της νομισματικής ένωσης της Ευρώπης έναντι της οικονομικής ενοποίησής της διαμορφώνουν τις συνθήκες για να καλλιεργηθεί το πνεύμα του αντι-ευρωπαϊσμού και αυτό σε συνδυασμό με τους εθνικούς εγωισμούς των κυρίαρχων ελίτ οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στην διάλυση του ευρωπαϊκού οικοδομήματος.
Όποιος έχει μάτια και νού θα βρεί μέσα στο αποτέλεσμα των ευρωπαϊκών εκλογών και δημοψηφισμάτων την επιβεβαίωση αυτών των προβλέψεων. Όποιος δεν θέλει να το δεί και να αντιδράσει ειναι καταδικασμένος να το ζήσει, αργά η γρήγορα.

Τα αποτελέσματα στην Γαλλία βοούν. Στους φτωχούς ,τους νέους και στις περιοχές που η αποβιομηχάνιση έχει εκτοξεύσει την ανεργία Μελανσόν και Λεπέν κυριαρχούν. Στους πλούσιους και τις μεγάλες ηλικίες Μακρόν και Φιγιόν. Και αν ο Μελανσόν δεν επαναπάτριζε ένα μεγάλο μέρος της κοινωνικής και πολιτικής βάσης του ΓΚΚ η Λεπέν μάλλον θα έκοβε πρώτη το νήμα στον πρώτο γύρο. Η κυρίαρχη αντίληψη των busyness as usual (συνεχίζουμε έτσι , κατά Χάμπερμας) είναι ότι «ένας είναι ο εχθρός, ο λαϊκισμός». Βαφτίζοντας λαϊκισμό σχεδόν τα πάντα και οπωσδήποτε ότι πεισματάρικα αντιστέκεται στις ιδεοληψίες τους υφαίνουν ένα τεράστιο χαλί κάτω από το οποίο κρύβουν για να μην βλέπουν κοινωνικές αντιθέσεις, φτώχεια, ανεργία, την αντίθεση Αριστεράς Δεξιάς και άλλα ενοχλητικά πράγματα. Χωρίς(;) ίσως να το αντιλαμβάνονται με την άρνηση τους να αντιμετωπίσουν σε πανευρωπαϊκό τουλάχιστον επίπεδο τα οξυμένα κοινωνικά προβλήματα, αρνούμενοι να δουν τις παρενέργειες της παγκοσμιοποίησης σε μεγάλες κοινωνικές κατηγορίες που βίαια περιθωριοποιούνται γίνονται μεγάλοι χορηγοί του εθνικισμού, των κλειστών συνόρων, των ψεύτικων απλουστευτικών, αντιδημοκρατικών λύσεων, του πραγματικού εν τέλει λαϊκισμού.

Αξιοποιώντας την απαράδεκτη άρνηση του Μελανσόν να τοποθετηθεί με δημοκρατική ευθύνη στο δεύτερο γύρο τσουβαλιάζουν το κοντά 20%του Μελανσόν με το 21,5 % της Λεπέν. Ευτυχώς ήρθε ο σοσιαλιστής δήμαρχος του Ανεζί να δείξει με δυο λόγια πόσο πιο συνθέτη είναι η πραγματικότητα. Απείλησε να παραιτηθεί γιατί «δεν μπορεί να εκπροσωπεί μαλάκες» που έφεραν στην πόλη του πρώτη την Λεπέν. Αποκάλυψε ότι ψήφισε Μελανσόν στον πρώτο γύρο και ότι βεβαίως θα ψηφίσει Μακρόν στον δεύτερο. Από κοντά το Γαλλικό Κομμουνιστικό Κόμμα με το περίφημο πλέον Jamais της Ουμανιτέ στην Λεπέν. Η θεωρία των δύο άκρων είναι » βολική » για τον διαχωρισμό σε λαϊκιστές – αντιλαϊκιστές αλλά η πραγματικότητα είναι πιο σύνθετη και πιο πεισματάρα. Η περίπτωση των Φιγιόν – Ρούτε που άνετα ενσωμάτωσαν στην πολιτική τους το αντιμεταναστευτικό μένος των Λεπεν- Βίλντερς καταρρίπτει αυτομάτως μανιχαϊστικές προσεγγίσεις. Λαϊκιστές υπάρχουν παντού. Αυτός είναι και ένας από τους λόγους που παρά την ομόθυμη υποστήριξη των στελεχών του Ρεπουμπλικάνικου κόμματος στον Μακρόν οι μετρήσεις δείχνουν ότι μεγάλο μέρος των ψηφοφόρων του Φιγιόν προσανατολίζεται στην αποχή η στην στήριξη στην Λεπέν. Αυτοί δεν πήραν είδηση ότι έχει καταργηθεί η διαφορά αριστεράς δεξιάς. Ευτυχώς η σταθερή στο συγκεκριμένο θέμα στάση του Μακρόν προδικάζει – σύμφωνα πάντα με τις μετρήσεις -ότι η πλειοψηφία των ψηφοφόρων του Μελανσόν θα προστεθεί στους ψηφοφόρους του Αμόν και θα εξασφαλίσουν την νίκη της Δημοκρατίας. Που θα αποδειχθεί πύρρεια αν συνεχίσουν να μην αντιμετωπίζουν τα προβλήματα και να επαναπαύονται στην δημοκρατική άμυνα που ολοφάνερα εξασθενεί.

Η εικόνα της διαφορετικής υποδοχής που επιφύλαξαν σε Λεπέν και Μακρόν οι εργάτες του εργοστασίου που κλείνει στην Αμιέν γιατί ο εργοδότης το μεταφέρει στην Πολωνία είναι γροθιά στο στομάχι για όλους . Θα έπρεπε να είναι διπλογροθιά σε όσους σηκώνουν αδιάφορα και υπεροπτικά τους ώμους ( τι να κάνουμε, έτσι είναι η παγκοσμιοποίηση) και κουνάνε το δάκτυλο σε ανθρώπους που χάνουν τις δουλειές τους , την ζωή τους και την αξιοπρέπεια τους. Η στην καλύτερη περίπτωση τους λένε ότι θα μετεκπαιδευτούν στον ΟΑΕΔ ώστε να γίνουν απασχολήσιμοι. Ξέρω ότι η απάντηση δεν ειναι εύκολη. Αλλά η πνευματική οκνηρία που οδηγεί σε άρνηση αντιμετώπισης του προβλήματος, η αναγόρευση σε λαϊκιστές των εργαζομένων που χάνουν την δουλειά τους και όσων τολμούν να πούνε ότι δεν μπορούμε να συνεχίσουμε έτσι, θα κάνει το εύκολο ψέμα και την υπόσχεση της Λεπέν βάλσαμο και όπιο για αυτούς. Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που οι εργαζόμενοι και οι άνεργοι στις Πολιτείες της ζώνης της σκουριάς στις ΗΠΑ αποδοκίμασαν την Κλίντον, θα μπορούσαν να ψηφίσουν Σάντερς αλλά ελλείψει εναλλακτικής πρότασης εξέλεξαν τελικά Πρόεδρο τον Τραμπ.

Προέταξα το κείμενο του Χάμπερμας και για ένα επι πλέον λόγο. Στην Ελλάδα από την μονότονη χρήση από το ΚΚΕ και από την αλλοπρόσαλλη στάση του ΣΥΡΙΖΑ, έννοιες όπως άγριος καπιταλισμός, μονοπώλια , ακόμα και η χρήση της έννοιας Αριστερά για πολλούς είναι μπανάλ, παρωχημένη , άλλων εποχών κλπ. Ο Χάμπερμας, φανατικός ευρωπαϊστής, μας θυμίζει πάλι τα βασικά που δεν μπορούμε να αγνοούμε αν θέλουμε πραγματικά σύγχρονες απαντήσεις. Μας θυμίζει ότι δεν θα έχουμε περισσότερη Ευρώπη αν » συνεχίσουμε έτσι». Και ότι η παθητική αναμονή του νέου ενάρετου κύκλου στην οικονομία δεν αποτελεί λύση . Η Ιστορία ενίοτε επιφυλάσσει εκπλήξεις και εκρήξεις.