Να λοιπόν και μια πρωτιά, για να μην παραπονιόμαστε.
Μαζί με το φόρο που προστέθηκε από την 1η Ιανουαρίου του 2017 – καλή χρονιά επί τη ευκαιρία – ο καπνός γίνεται το πλέον φορολογημένο προϊόν, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και ανάμεσα σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες.
Μιλάμε για 90% φόρο. Τι δεν καταλαβαίνουμε? Στο ένα (1) ευρώ που πληρώνουμε, τα 90 λεπτά πηγαίνουν στο κράτος και τα 10 λεπτά σε όλη την αλυσίδα παραγωγής και διακίνησης!
Ας δούμε πρώτα την οικονομική επιτυχία του μέτρου.
Έχουν ήδη κλείσει περίπου 12.000 περίπτερα ή τσιγαροπωλεία, δηλαδή το 25% του συνόλου. Αναμένεται δε να κλείσουν τα μισά.
Έχει αυξηθεί η εισαγωγή λαθραίων κάνοντας ρεκόρ αλλά και ακόμη μια πρωτιά. Από 3% που ήταν το 2009 έχει ξεπεράσει το 22% με μέσο όρο στην Ευρώπη 9,8%. Πάμε και για νέο ρεκόρ μετά την 1η Ιανουαρίου.
Ακολουθεί βέβαια και η δημοσιονομική επιτυχία
Συνολικά η Ελλάδα χάνει ετήσια έσοδα 670 εκατομμυρίων ευρώ από το λαθρεμπόριο 4 δις λαθραίων τσιγάρων, με βάση τους υπολογισμούς του ΙΟΒΕ.
Από το 2009 ως το 2015 που η φορολογία αυξήθηκε κατά 58% τα έσοδα από τον φόρο μειώθηκαν κατά 6,5%. Δηλαδή, μια τρύπα στο νερό.
Αλλά προς τι η στοχοποίηση του καπνού?
Επειδή έχει ένα ηθικό άλλοθι με γέμιση οικονομική.
Φροντίζουν για την υγεία του λαού. Τη σωματική και οικονομική. Να κόψει ο καπνιστής το καταραμένο τσιγάρο, να σώσει την υγεία του και να ανακουφιστεί και το σύστημα υγείας από το κόστος όσων ασθενούν εξ αιτίας του.
Αυτό είναι το πλέον ανισόρροπο όσο και υποκριτικό επιχείρημα.
Διότι, αν πετύχει και κόψει ο εθισμένος το τσιγάρο, τότε δεν θα πετύχει το δημοσιονομικό μέτρο. Κι αν πετύχει το δημοσιονομικό μέτρο σημαίνει πως δεν το έκοψε.
Και στην πράξη συμβαίνει το τρίτο και χειρότερο. Ούτε το τσιγάρο κόβει ο εθισμένος επειδή ακρίβυνε, ούτε παραπάνω έσοδα εισπράττουν. Μόνο αυξάνεται δραματικά το λαθρεμπόριο ενώ τα έσοδα μειώνονται. Επειδή το δίκτυο λαθραίων έχει σοβαρό κίνητρο να οργανώνεται καλύτερα και να οδηγεί στην φοροδιαφυγή.
Να το πούμε και με νούμερα.
Τα 3.900 δις του 2011 μειώθηκαν σε 3 δις το 2015 και η πτώση συνεχίζεται όσο οι φόροι αυξάνονται.
Από πού να το πιάσουμε λοιπόν αυτό το παραμύθι;
Αν ήταν να έκοβαν τα ψυχότροπα οι εθισμένοι λόγω τιμής, τότε η ηρωίνη που κοστίζει εκατό φορές περισσότερο, θα είχε μηδενίσει τη ζήτηση και θα είχε σωθεί η ανθρωπότης. Από τα διάφορα μέτρα που έχουν δρομολογηθεί για το ευρύτερο θέμα, η τιμή δεν έχει προσφέρει ποτέ τα αναμενόμενα στη μείωση της χρήσης ψυχότροπων.
Δεν είναι του παρόντος να αναλύσουμε την αντιαπαγορευτική πολιτική που προσπαθεί να διορθώσει το συγκεκριμένο παγκόσμιο πρόβλημα και η οποία στη χώρα μας αγνοείται, ακόμη και για τα μαλακά λεγόμενα ναρκωτικά. Την υποκρισία όμως που προσπαθεί να υποκαταστήσει την έλλειψη σοβαρής πολιτικής στο εν λόγω θέμα, δεν μπορούμε να μην την επισημάνουμε. Άλλωστε είναι πια αποδεδειγμένο πως τις ψυχότροπες ουσίες τις κόβει κάποιος όταν ο ίδιος το αποφασίσει και όχι όταν του το επιβάλλουν. Και είναι μια ολόκληρη συντεταγμένη προσπάθεια όλο αυτό, που το ελληνικό κράτος την κάνει πλημμελώς.
Από την άλλη, η οικονομική επιβάρυνση των φορολογούμενων επειδή δεν φροντίζουν την υγεία τους κάποιοι πολίτες, αγγίζει σαν θεωρία τη φρίκη που περιέγραψε ο Όργουελ.
Επειδή είναι πολλοί αυτοί που δεν παρακολουθούν τη διατροφή της Άντζελας Δημητρίου η οποία δηλώνει ότι τρώει μόνο …είδη υγιεινής, αν πάρουμε τοις μετρητοίς το θεώρημα, θα φτιάξουμε σενάριο επιθεώρησης.
Ας το φανταστούμε λοιπόν κι αυτό. Για να έχουμε μια συνέπεια στην τιμωρία του πολίτη που δεν φροντίζει δια της υγείας του να μην επιβαρύνει το ΕΣΥ, ο κατάλογος της κρατικής επαγρύπνησης γίνεται μακρύς. Πρέπει πχ να βρούμε τρόπο να ελέγχουμε ποιος πλένει τα δόντια του ταχτικά, ποιος κάθεται στο κρύο χωρίς μπουφάν, ποιος πίνει και ποιος ξενυχτάει κλπ πάρα πολλά. Επίσης να βάλουμε φόρους ή δελτίο στα αυγά και στο αρνάκι επειδή κάνουν χοληστερίνη. Και όπου μυρίζει τσίκνα να μπαίνει ο υγειονόμος του κράτους και να του κόβει πρόστιμο. Διότι τα τηγανιτά είναι ανθυγιεινά.
Δεν έχει νόημα να το ξεχειλώσουμε περισσότερο.
Δυστυχώς τα πράγματα είναι πολύ απλά. Όπου δεν ευδοκιμούν σοβαρές πολιτικές που να υπακούουν σε επιστημονικές μελέτες, ευδοκιμεί η βλακεία η υποκρισία και η αδικία.
Δεν συμβουλεύουμε κανέναν φυσικά να καπνίζει. Όλοι ξέρουμε πόσο κινδυνεύει η υγεία από το τσιγάρο. Όμως δεν μπορεί κανένας να υπολογίζει τον καπνιστή σαν πολίτη β κατηγορίας και είναι δικαίωμα του καθενός να κάνει τον εαυτό του ότι νομίζει όταν δεν ενοχλεί τους άλλους.
Κι αυτό σημαίνει ότι πρέπει να εστιάσουμε στα απαραίτητα μέτρα προστασίας των παθητικών καπνιστών.
Στεγανούς χώρους σε εστιατόρια καφετέριες κλπ καθώς και απαγορεύσεις σε υποχρεωτικά κοινόχρηστους χώρους.
Τα οποία μέτρα είναι λειψά ή αγνοούνται και δεν εφαρμόζονται.
Το σενάριο, με το οποίο θα μας σώζει το κράτος από τους εαυτούς μας αυξάνοντας τους φόρους στον καπνό, οφείλει να αντικατασταθεί από το καθήκον, αφ ενός να ενημερώνει πειστικά για τις επιβλαβείς ουσίες, και αφ’ ετέρου να προστατεύει τους παθητικούς χρήστες. Όχι να καίει μάγισσες για να τις σώσει από τον εαυτό τους. Αυτό μυρίζει και καπνό και μεσαίωνα.
Τουλάχιστον ας κερδίσει από αυτήν την υπόθεση τον αληθινό του στόχο. Να μαζέψει έσοδα τα οποία χάνει από το λαθρεμπόριο καθώς φορτώνει στον καπνό υπερβολικούς φόρους οι οποίοι το ενθαρρύνουν, καταστρέφοντας την ίδια στιγμή χιλιάδες οικογένειες που ζουν από την παραγωγή και την διακίνηση.