Το πιο ενδιαφέρον κομμάτι σε κάθε επιστήμη, είναι να μελετάς το κομμάτι που δεν ταιριάζει, αλλά, ταυτόχρονα, δεν μπορείς και να το απορρίψεις. Είναι εκείνο το κομμάτι που κατέρριψε την γεωκεντρική θεωρία, το κομμάτι που έφερε τη βιομηχανική επανάσταση, το κομμάτι που ανέδειξε τη θεωρία της εξέλιξης, είναι εκείνο που μετασχημάτισε τα μαθηματικά σε πληροφορία, εκείνο που έδειξε ότι ο κομμουνισμός ήταν μία ιστορική αστοχία και ότι ο ελεύθερος κόσμος δημιουργείται από εκείνους που είναι πρόθυμοι να γίνουν μέρος της αλλαγής.

Θυμάμαι μία φράση από μία συνέντευξη του Ρίτσαρντ Φέινμαν, ενός επιφανούς φυσικού και δάσκαλου, βραβευμένου με Νόμπελ: «Δεν φοβάμαι το να μη γνωρίζω. Δεν με τρομάζει. Το βρίσκω πιο ενδιαφέρον από το να έχω απαντήσεις οι οποίες μπορεί να είναι λάθος.» Ξέρεις, αυτή η φράση έχει μεγαλύτερη αξία από λαμπερά πτυχία και μεγαλόσχημους τίτλους. Ένας από τους πιο σημαντικούς οικονομολόγους του προηγούμενου αιώνα, ονόματι Τζον Μέιναρντ Κέινς, δήλωσε ότι «Πρέπει να σώσουμε τον καπιταλισμό από τους καπιταλιστές.» Όπερ σημαίνει, ότι η ελεύθερη οικονομία υπονομεύεται πρωτίστως από τους θιασώτες της. Ξέρεις, όλοι θεωρούν ότι τους ανήκει κάθε ευρώ που έχουν στην τσέπη τους… και τα εκατό σεντς, θεωρούν ότι δεν ωφελήθηκαν από τις δημόσιες επενδύσεις, από τη δομή της κοινωνίας μέσα στην οποία ανέπτυξαν τις δραστηριότητές τους. Βέβαια, αυτό δεν ισχύει μόνο για το διεθνοποιημένο κεφάλαιο, αλλά για όλους.

Το τίμημα να είσαι πολίτης σε μια σύγχρονη κοινωνία, είναι ότι επηρεάζουν την προσωπική και επαγγελματική σου ζωή, εξελίξεις που συμβαίνουν σε κάθε γωνιά της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας. Για τούτο και μόνο, κάθε πράξη είναι πολιτική πράξη και κάθε λαός είναι υπεύθυνος για την πορεία του και τις επιλογές του, μέσα από όλους τους ρόλους που παίζει ο καθένας από εμάς.

Μπορεί να μην τα φάγαμε όλοι μαζί… από το ίδιο τραπέζι, ωστόσο, η σαθρή δομή της οικονομίας μας έδειξε ότι ακόμη και μία από τις πλουσιότερες χώρες του κόσμου, η Ελλάδα, δεν ήταν έτοιμη να στηριχθεί στην εγχώρια παραγωγή της ώστε να ισοσκελίσει την καθίζηση της παγκόσμιας οικονομίας. Δεν είχε το βαθμό της αυτονομίας που πρέπει να έχει κάθε κράτος το οποίο διεκδικεί θέση στη διεθνή αγορά εργασίας, θέση στην παγκόσμια αγορά με ανταγωνιστικά προϊόντα, θέση στην παγκόσμια εκπαίδευση που διακρίνεται για την καινοτομία και την εφευρετικότητα. Αυτός ο σημαντικός οικονομολόγος και επενδυτής, μίλησε για το ρόλο του κράτους στην αντιμετώπιση μιας οικονομικής κρίσης, μάλιστα είχε δηλώσει ότι «Το κράτος, για να αντιμετωπίσει την οικονομική κρίση, πρέπει να προσλαμβάνει έναν εργάτη για να χτίζει και έναν για να γκρεμίζει.» Και με αυτόν τον παραστατικό τρόπο περιέγραψε τη σημασία της αυξημένης ζήτησης στην ανάκαμψη της οικονομίας. Παρόλα αυτά, φαίνεται ότι όταν η εθνική πίτα είναι εγχώρια, όταν οι εισαγωγές γίνονται βάσει των εξαγωγών, όταν έχεις παραγωγικές δραστηριότητες, όταν έχεις γνώση, έχεις λόγο και θέση σε μια μεγάλη αγορά. Τότε, ο κοινωνικός ιστός δεν καταρρέει, αλλά με παρεμβάσεις του κράτους, ανασυγκροτείται.

Το άτομο κάνει τη διαφορά, φιλελεύθερε… το άτομο και οι ιδέες του. Αλλά δεν την κάνει μόνος του! Δεν είναι ότι δεν υπάρχουν έννοιες όπως η κοινωνία ή το δημόσιο χρήμα, όπως έλεγε η Θάτσερ, αλλά η ύπαρξή τους αποκτά νόημα και υπόσταση όταν άτομα και ιδέες μπορούν να συναντηθούν κάτω από την ίδια στέγη.

Ακούω πολλούς να λένε ότι και ο Ομπάμα είναι φιλελεύθερος… Ναι, αλλά τότε, φιλελευθερισμός είναι και η δημόσια εκπαίδευση, η κρατική ασφάλιση, η επιτροπή ανταγωνισμού, η δικαιοσύνη, η προοδευτική φορολογία και άλλα, τα οποία συγκροτούν την ελεύθερη οικονομία. Η κοινωνική θέση στην οποία ανήκεις, το σημείο αναφοράς, φιλελεύθερε, ορίζει τη σφαίρα του πολιτικού κέντρου… και όταν η γη είναι γη της ευκαιρίας, τότε αφήνει όλα τα άνθη να ανθίσουν.