Σαν σήμερα, στις 18 Αυγούστου του 1936, δολοφονήθηκε ο Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα στα 38 του χρόνια. Το έγκλημά του; Ήταν αριστερός και ομοφυλόφιλος… Αντί άλλου αφιερώματος, το dim/art αναδημοσιεύει ένα κείμενο βασισμένο σε ομιλία της Άννας Ρόζενμπεργκ στο πλαίσιο της «Εβδομάδας Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα», που διοργάνωσε το Ινστιτούτο Θερβάντες της Αθήνας με αφορμή τα 70 χρόνια από τον θάνατο του ποιητή, στις 25-30 Σεπτεμβρίου 2006. 

— της Άννας Ρόζενμπεργκ —

Φέτος συμπληρώνονται εβδομήντα χρόνια απουσίας του Λόρκα και δέκα του Ελύτη, κι αυτή η διπλή επέτειος μνήμης μάς δίνει το έναυσμα να ξαναδούμε τους δύο ποιητές μέσα από ένα αντικαθρέφτισμα, στο πλαίσιο της πλατιάς απήχησης του Ισπανού συγγραφέα στη χώρα μας. Ο Λόρκα μπαίνει στη ζωή του Ελύτη πριν από την Κατοχή – ήδη το 1938, στο άρθρο-απάντηση προς τον Γιώργο Θεοτοκά γύρω από τον υπερρεαλισμό, ο Ελύτης αναφέρει τον Λόρκα ως έναν από τους ποιητές της «νέας πραγματικότητας». Σε μια συνέντευξή του στα 1942 δηλώνει: «Ο ποιητής που αυτή τη στιγμή μ’ ενδιαφέρει περισσότερο, είναι ο Ισπανός Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, που τον θεωρώ σαν τον σημαντικότερο λυρικό της σύγχρονης Ευρώπης».

Η αναγνώριση αυτή του Λόρκα από τον Ελύτη έρχεται σε μια εποχή όπου η ανάγκη για ανανέωση της ποίησης στην Ελλάδα είναι επιτακτική. Η συζήτηση για τον υπερρεαλισμό, που έχει αρχίσει στα χρόνια του Μεσοπολέμου, συνεχίζεται παράλληλα με το αίτημα για ελληνικότητα και στροφή προς την παράδοση. Ο Ελύτης, που λαμβάνει ενεργό μέρος στις αναζητήσεις αυτές, ανακαλύπτει στον Λόρκα ένα ελκυστικό μείγμα παράδοσης και πρωτοπορίας. Έτσι, χρησιμοποιεί κατά μια έννοια τον Λόρκα, έναν συγγραφέα που είχε ήδη αποκτήσει διεθνή φήμη, για να εισαγάγει ομαλότερα και να νομιμοποιήσει έναν «μεσογειακό υπερρεαλισμό» στην Ελλάδα.

Συνέχεια στο DimArt