Ο πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου Martin Schulz έβαλε τίτλο στο βιβλίο του «Ο Αλυσοδεμένος Γίγαντας – Η τελευταία ευκαιρία της Ευρώπης» (Der Gefesselte Riese – Europas letzte Chance). Ο πρώην πρωθυπουργός της Ελλάδας Κώστας Σημίτης επισημαίνει, ότι «η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι αδύναμη να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ της περιφέρειας της και του πυρήνα της».

.

Σύμφωνα με τον ολλανδό οικονομολόγο Jan in`t Veld, ο οποίος εργάζεται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, θα μπορούσαν οι χώρες του πυρήνα της Ευρωζώνης με ένα επενδυτικό πρόγραμμα ύψους 2 % της οικονομικής τους ισχύος προς την Ισπανία, την Γαλλία, την Ιταλία, την Ελλάδα και την Πορτογαλία να προκαλέσουν περίπου 0,5 % άνοδο της οικονομικής τους ανάπτυξης. Αυτό θα μπορούσε να «διευκολύνει την διαδικασία προσαρμογής των χωρών της περιφέρειας» γράφει ο Jan in`t Veld. Επειδή όμως ένα τέτοιο πρόγραμμα θα κόστιζε στη Γερμανία περίπου 25 δισεκατομμύρια το χρόνο δηλ. 50 δισεκατομμύρια την διετία, η γερμανική κυβέρνηση αρνείται να συμβάλλει. Ακόμη και μια κυβέρνηση συνασπισμού των Χριστιανοδημοκρατών και των Σοσιαλδημοκρατών θα διαφωνούσε με τη διάθεση αυτού του ποσού σύμφωνα με άρθρο της εφημερίδας „Die Zeit“ („Aus der Balance“, Mark Schieritz, 31.10.2013).

.

Και αυτό τη σιγμή που μια σειρά ερευνητικών ινστιτούτων της Γερμανίας προβλέπουν 1,8 % ανάπτυξη το 2014 για την γερμανική οικονομία, ενώ διατυπώνεται η θέση, ότι το γερμανικό εξαγωγικό πλεόνασμα σε σχέση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες αποτελεί την βασική αιτία για την ύφεση, η οποία μαστίζει την οικονομία της ευρωπαϊκής ηπείρου. Η σχέση εξαγωγών – εισαγωγών στη Γερμανία το 2012 ήταν: εξαγωγές 1.097 δισεκατομμύρια ευρώ, εισαγωγές 909 δισεκατομμύρια ευρώ. Σε ό,τι αφορά δε την ποσοστιαία συμμετοχή της στο παγκόσμιο εμπόριο το 2011 έχουμε 6,8 % εισαγωγές και 8,1 % εξαγωγές. Η ανάπτυξη της γερμανικής οικονομίας το 2012 κινήθηκε στο 0,7 %.

.

Από την άλλη πλευρά στην Ελλάδα το 2012 σημειώνεται ύφεση 6,4 % και σε ό,τι αφορά τη σχέση εξαγωγών – εισαγωγών έχουμε το 2012 εξαγωγές ύψους 27,2 δισεκατομμύρια ευρώ και εισαγωγές 47,5 δισεκατομμύρια ευρώ.

.

Και αν η Ελλάδα δεν αποτελεί συγκρίσιμο μέγεθος με την Γερμανία ως προς την δυσαναλογία της σχέσης εξαγωγών – εισαγωγών και την ποσοστιαία συμμετοχή στο παγκόσμιο εμπόριο, έχουν ενδιαφέρον τα στοιχεία για άλλες ανάλογου περίπου μεγέθους οικονομίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα οποία αναφέρονται στο έτος 2012.

.

.

Εξαγωγές                                Εισαγωγές

.

.

Ιταλία                          389  δισ.                                  378  δισ.

.

Γαλλία                         443  δισ.                                  524  δισ.

.

Ισπανία                        229  δισ.                                  261  δισ.

.

Ως προς την ποσοστιαία συμμετοχή στο παγκόσμιο εμπόριο η ισορροπία εξαγωγών και εισαγωγών έχει ως εξής:

.

.

Εξαγωγές                                Εισαγωγές

.

.

Ιταλία                          2,9  %                                      3    %

.

Γαλλία                         3,3  %                                      3,9  %

.

Ισπανία                        1,7  %                                      1,9  %

.

Η ανισορροπία σε σχέση με την ανάπτυξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση σε όλο της το μεγαλείο. Με βάση και μόνο αυτή τη διαπίστωση αναρωτιέται κάποιος, εάν το ευρωπαϊκό πολιτικό σύστημα είναι επαρκές ή έχει τη βούληση για την πραγμάτωση του εγχειρήματος της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Είναι δε σχήμα οξύμωρο να εκφράζει την ανησυχία του για την ανάπτυξη του ευρωσκεπτικισμού και την αύξηση του λαϊκισμού και των ακροδεξιών κομμάτων στη γηραιά ήπειρο, ενώ σε μεγάλο βαθμό φέρει την κύρια ευθύνη, διότι δεν έχει ευρωπαϊκή στρατηγική και ουσιαστικά λειτουργεί ως τροχοπέδη στην προοπτική της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.

.

Με αυτά τα δεδομένα στην Ευρώπη και την αυξανόμεη δυναμική της πραγκοσμιοποίησης κινδυνεύει το ευρωπαϊκό όραμα να καταρρεύσει παταγωδώς, συμπαρασύροντας τις επιμέρους κοινωνίες σε άκρως προβληματικές οικονομικά καταστάσεις και στην κοινωνική και πολιτική αποσταθεροποίηση. Η ευθύνη είναι μεγάλη και δυστυχώς δεν συνειδητοποιείται.

.

Αν μάλιστα λάβουμε υπόψη και το φαινόμενο της γήρανσης των ευρωπαϊκών κοινωνιών σε έναν πλανήτη, του οποίου ο πληθυσμός θα αυξάνεται συνεχώς τις επόμενες δεκαετίες, τότε το μέλλον δεν φαίνεται να είναι ευοίωνο. Συγκεκριμένα η Ευρώπη τώρα έχει 500 εκατ. πληθυσμό ενώ παγκόσμιος πληθυσμός είναι 7,5 δισεκατομμύρια με αυξητική τάση. Εκτιμάται, ότι θα φτάσει τα 9 δισεκατομμύρια σε βάθος χρόνου, πριν σταθεροποιηθεί και ακολουθήσει πτωτική πορεία.

.

Και ενώ είναι εμφανές, ότι ο κίνδυνος της ευρωπαϊκής κατάρρευσης και παρακμής συνεχώς αυξάνεται, ο πολιτικός χρόνος ως προς τη λήψη λειτουργικών αποφάσεων στην Ευρώπη κινείται με ρυθμούς χελώνας. Αρκεί να παρακολουθήσει κάποιος τις απόψεις, οι οποίες διατυπώνονται στο πλαίσιο του δημόσιου πολιτικού διαλόγου σε ευρωπαϊκό επίπεδο και θα καταλάβει το μέγεθος του κινδύνου. Για παράδειγμα διακινείται η άποψη, ότι αυτή την περίοδο της οικονομικής κρίσης η Ευρώπη πρέπει να κάνει συντήρηση δυνάμεων και να ανακάμψει η κάθε χώρα –μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία αντιμετωπίζει την οικονομική κρίση, με αργούς αλλά σταθερούς ρυθμούς, ώστε να δοθεί η ευρκαιρία για περισυλλογή, προβληματισμό και μετά επιτάχυνση για την επίτευξη των στόχων, οι οποίοι θα τεθούν ως προς την ενοποίηση. Αυτή η λογική διέπει την κυρίαρχη αυτή την περίοδο πολιτική άποψη, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η φθορά του ευρωπαϊκού οράματος στις ευρωπαϊκές κοινωνίες.

.

Όσο περνάει μάλιστα ο χρόνος αυτή η στάση του ευρωπαϊκού πολιτικού συστήματος οδηγεί σε ελλειματική δημοκρατική λειτουργία, διότι οι όποιες πολιτικές αποφάσεις λαμβάνονται, στοχεύουν στην εξισορρόπηση οικονομικών συμφερόντων, τα οποία δεν συνάδουν με το κοινωνικό συμφέρον. Αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης είναι η αποσταθεροποίηση των κοινωνιών, οι οποίες πλήττονται από την οικονομική κρίση και η προώθηση της εσωστρέφειας και του φόβου για το μέλλον. Ταυτοχρόνως ευδοκιμεί και η καχυποψία και η έλλειψη αλληλεγγύης μεταξύ των κοινωνιών, οι οποίες συνθέτουν την ευρωπαϊκή πργματικότητα. Για τους Έλληνες οι Γερμανοί είναι Ναζί και για τους Γερμανούς οι Έλληνες αποτελούν κίνδυνο για την ευημερία τους. Υποσκάπτεται συστηματικά η ευρωπαϊκή συνοχή και το πολιτικό σύστημα «πορεύεται με βάρκα την ελπίδα» και την ψευδαίσθηση του εθνικού συμφέροντος, το οποίο ουσιαστικά δεν ταυτίζεται με το κοινωνικό συμφέρον.

.

Μπορεί το πολιτικό σύστημα να αντιστρέψει αυτά τα αρνητικά δεδομένα, στη δημιουργία των οποίων έχει συμβάλλει καθοριστικά? Έχει ρόλο και ποιόν η κοινωνία πολιτών σε αυτή την πορεί;

.

Είναι εύλογα ερωτήματα, τα οποία πρέπει να απαντηθούν και μάλιστα στην πράξη και χωρίς άλλες καθυστερήσεις. Ίσως θα έπρεπε να αναλάβει την πρωτοβουλία η ευρωπαϊκή κοινωνία πολιτών, ώστε να αρχίσουν διεργασίες όχι μόνο στο επίπεδο του πολιτικού συστήματος αλλά και σε αυτό της κοινωνικής βάσης. Αυτό θα ενίσχυε και την κοινωνική συνοχή. Η αρχή θα μπορούσε να γίνει με την πολιτικοποίηση της κρίσης, δηλαδή το άνοιγμα διαλόγου για την συνολική πορεία της Ευρώπης για την επίτευξη του στόχου της ενοποίησης. Να τεθούν και να γίνουν αντικείμενο συστηματικής διερεύνησης και διαλόγου οι πολιτικές, οικονομικές και πολιτισμικές προϋποθέσεις για την ουσιαστική και χωρίς παλινδρομήσεις και καθυστερήσεις οικοδόμηση της Ενωμένης Έυρώπης. Είναι επίσης ανάγκη να εξετασθούν οι θεσμικές προϋποθέσεις αυτής της πορείας, όπως είναι τα ποιοτικά χαρακτηριστικά και ο τρόπος λειτουργίας της γραφειοκρατίας των Βρυξελλών και το περιεχόμενο του ρόλου του Ευρωκοινοβούλιου σε σχέση με τη λήψη δεσμευτικών αποφάσεων για τις επιμέρους κυβερνήσεις.

.

Όλα αυτά όμως σημαίνουν προώθηση της ουσιαστικής συμμετοχής των κοινωνιών με τις δομές που διαθέτουν στην ανάπτυξη αυτού του διαλόγου. Και αυτό μπορεί να δρομολογηθεί με την διεκδίκηση από την ευρωπαϊκή κοινωνία πολιτών της δημιουργίας και μάλιστα με θεσμική καταχύρωση ενός ευρωπαϊκού κοινωνικοπολιτικού φόρουμ. Σε αυτό θα συμμετέχουν εκπρόσωποι των ευρωπαϊκών πολιτικών σχηματισμών και των ευρωπαϊκών δομών της κοινωνίας πολιτών. Θα κατατίθενται απόψεις και προτάσεις για την ευρωπαϊκή πορεία, θα συζητώνται και θα γίνονται αντικείμενο κριτικής, ώστε να είναι εφικτές και συναινέσεις. Πάνω από όλα όμως θα υπάρχει η δυνατότητα ουσιαστικής και σε πραγματικό χρόνο λογοδοσίας του πολιτικού συστήματος στους ευρωπαίους πολίτες, ενώ θα αρχίσει σταδιακά να χτίζεται και η κουλτούρα της αλληλεγγύης και της κατανόησης μεταξύ των ευρωπαϊκών κοινωνιών. Και αυτό πρέπει να αρχίσει να γίνεται πράξη, όσο γίνεται πιο γρήγορα, διότι η μέχρι τώρα πρακτική του πολιτικού συστήματος σε ευρωπαϊκό επίπεδο έχει οδηγήσει στην αποσταθεροποίηση της όποιας συνοχής υπήρχε και στην μείωση της αξιοπιστίας του. Δεν αρκεί να ομιλούν οι ευρωπαίοι πολιτικοί για έλλειμα δημοκρατίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο και να χαρακτηρίζουν ως τέρας τη γραφειοκρατία των Βρυξελλών, όπως κάνει ο πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου Martin Schulz, ο οποίος μάλιστα ομιλεί για λογοδοσία της Τρόϊκα σε επίπεδο Ευρωβουλής για τα λάθη σε σχέση με την πολιτική αντιμετώπισης της κρίσης στις χώρες του Ευρωπαϊκού Νότου και ιδιαιτέρως στην Ελλάδα. Για να αποκτήσει αξιοπιστία πρέπει να αρχίσουν άμεσα να δρομολογούνται λειτουργικές αλλαγές σε σχέση με το ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Τότε η ευχή, την οποία εκφράζει ο πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου στο βίβλίο του:» Αυτοί, οι οποίοι έχουν θέσεις ευθύνης στην πολιτική, στην οικονομία, στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και στην κοινωνία, να συνειδητοποιήσουν πράγματι αυτή την ευθύνη» θα γίνει πραγματικότητα και η Ευρωπαϊκή Ένωση θα αποκτήσει προοπτική.