Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) εγκαινίασε ένα πρότοτυπο πείραμα συμμετοχικής δημοκρατίας με την επίσημη έναρξη την Κυριακή 9 Μαΐου – ημέρα της Ευρώπης – των εργασιών της Διάσκεψης για το Μέλλον της Ευρώπης (Conference on the Future of Europe). Ο καινοτόμος στόχος της Διάσκεψης είναι να επιτρέψει στους πολίτες να συμμετάσχουν σε μια ανοιχτή διαδικασία κατάθεσης προτάσεων, απόψεων, ιδεών για τη μελλοντική εξέλιξη της Ευρώπης σε τομείς άμεσου ενδιαφέροντος με απώτερο στόχο βέβαια να ενισχυθούν οι δεσμοί Ευρωπαϊκής Ένωσης, κοινωνίας και πολιτών. Η Συνέλευση, που θα διαρκέσει ένα χρόνο, θα παρουσιάσει τα συμπεράσματα της την Άνοιξη του 2022 στη διάρκεια της Γαλλικής προεδρίας στο Συμβούλιο της Ένωσης. Το ερώτημα είναι βέβαια εάν μπορεί να πετύχει ένα τέτοιο πείραμα.
Σύμφωνα με τα όσα έχουν συμφωνηθεί μεταξύ των θεσμών (Κοινοβούλιο, Επιτροπή, Συμβούλιο), οι προτάσεις της Διάσκεψης δεν θα οδηγήσουν στη τροποποίηση των Συνθηκών αλλά στη βελτίωση της ΕΕ μέσα από την αξιοποίηση των δυνατοτήτων που ήδη υπάρχουν. Πολλές χώρες μέλη εμφανίζονται αντίθετες στην ιδέα τροποποίησης , μιας ομολογουμένως βασανιστικής διαδικασίας. Αν και πρόσφατα η απερχόμενη Καγκελάριος της Γερμανίας Άγκελα Μέρκελ τόνισε ότι «ίσως είναι αναγκαία μια αναθεώρηση προκειμένου να ενισχυθούν οι αρμοδιότητες της Ένωσης στον τομέα της υγείας τουλάχιστον ». Και μάλλον έχει δίκιο. Η Ένωση χρειάζεται νέες εξουσίες όχι μόνο στον τομέα της υγείας αλλά και σε σειρά άλλων . Αν κάτι υπογράμμισε η εμπειρία της πανδημίας είναι η ανάγκη για την Ένωση να αναπτυχθεί σε Πολιτική Ένωση. Οι Έλληνες πολίτες που θα κληθούν να συμβάλουν στη συζήτηση αυτή μπορούν να καταθέσουν όποια πρόταση κρίνουν χρήσιμη. Αν και καλό είναι η συζήτηση να εστιασθεί σε τέσσερεις κύριες ενότητες:
Πρώτον, Ευρωπαϊκή δημοκρατία. Με ποιούς τρόπους, μηχανισμούς και διαδικασίες μπορεί να ενισχυθεί ο δημοκρατικός χαρακτήρας της Ένωσης, η ορατότητα (visibility) της για την ευρωπαϊκή κοινωνία και πολίτες. Καθώς έχει καταστεί σαφές ότι η ενοποίηση δεν μπορεί να προχωρήσει πλέον ερήμην της ευρωπαϊκής κοινωνίας και πολιτών.
Δεύτερον, κοινωνική Ευρώπη και ανάπτυξη. Η ανάγκη να αναπτυχθεί παραπέρα η κοινωνική διάσταση της Ένωσης με πολιτικές και δράσεις στους τομείς της δημόσιας υγείας, καταπολέμησης της φτώχειας, ανεργίας έχει γίνει εμφανής. Παράλληλα με την ολοκλήρωση της ΟΝΕ, ενίσχυση του προϋπολογισμού, κλπ. Η Ένωση θα πρέπει να καταστεί γνήσιο «σύστημα μεγιστοποίησης της κοινωνικής ευημερίας».
Τρίτον, μεγάλες προκλήσεις του μέλλοντος όπως είναι η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής (η ΕΕ πρωτοπορεί εδώ βέβαια), η προσαρμογή στη 4η βιομηχανική επανάσταση, τεχνητή νοημοσύνη, ψηφιακός μετασχηματισμός, κλπ.
Τέταρτον , ο εξωτερικός ρόλος της Ένωσης, κοινή εξωτερική πολιτική, ασφάλεια και άμυνα. Το μείζον ζητούμενο είναι πώς θα μπορέσει η Ένωση να αποκτήσει τα μέσα, μηχανισμούς και ικανότητες για να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις όπως την άνοδο της Κίνας και το νέο ρόλο που διεκδικεί η Ρωσία, αλλά και να διαχειρίζεται πιο αποτελεσματικά κρίσεις και να προστατεύει τα κράτη μέλη της.
Και για τις τέσσερεις ενότητες υπάρχουν ειδικότερες ελληνικές περιοχές ενδιαφέροντος για τις οποίες η Ελληνική συμμετοχή μαζί με τη γενικότερη συμβολή της για την ανάπτυξη της Ένωσης μπορεί να συνεισφέρει με καλάθι συγκεκριμένων προτάσεων.
Πηγή: www.tanea.gr