ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Είναι δύσκολο για τους δημοσκόπους να αποτυπώσουν τις τάσεις του εκλογικού σώματος πανευρωπαϊκά. Oχι μόνο επειδή είναι νωρίς ακόμη, ούτε επειδή οι εκλογές αυτές είναι πιο «χαλαρές» από τις εθνικές, αλλά και γιατί ένα μεγάλο ποσοστό ψηφοφόρων βρίσκονται εκτός πεδίου οράσεως των δημοσκόπων. Είναι αυτοί οι ψηφοφόροι που αποτελούν τη σκοτεινή ύλη και που στην Ελλάδα τούς έχουμε ονομάσει «ψεκασμένους»: στρώματα κοινωνικά που έχουν βρεθεί στο περιθώριο της κοινωνίας και είτε δεν ψηφίζουν είτε επιλέγουν αντιευρωπαϊκούς σχηματισμούς. Στην Ελλάδα καταγράφηκαν από τη διαΝΕΟσις σε επανειλημμένες έρευνες και εκπροσωπούν το 1/4 του εκλογικού σώματος. Στη Μεγάλη Βρετανία, ανέτρεψαν όλες τις αξιόπιστες προβλέψεις και έδωσαν τη νίκη στο Brexit.
Δεν θα σας κουράσω με αριθμούς, αλλά οι δημοσκοπήσεις που έχουμε υπόψη μας δίνουν όλες το ίδιο πάνω-κάτω αποτέλεσμα. Σημαντική συρρίκνωση των μέχρι τώρα κυρίαρχων πολιτικών ομάδων (Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα και Σοσιαλδημοκράτες), περίπου σταθερή εκπροσώπηση των Φιλελεύθερων, των Πρασίνων και των Αριστερών και σημαντική αύξηση των αντιευρωπαϊκών πολιτικών ομάδων, που όμως είναι ακόμη διασπασμένες. Τι συμπεράσματα μπορούν να εξαχθούν από αυτή την εικόνα; Πρώτον, ότι οι δύο μεγάλοι θα πρέπει να συμπράξουν τουλάχιστον με τους Φιλελεύθερους για να αποκτήσουν την πλειοψηφία στη Βουλή των 705 ευρωβουλευτών της νέας, χωρίς τους Βρετανούς, Βουλής. Δεύτερον, είναι αδύνατον να υπάρξουν άλλοι συνδυασμοί συνεργαζόμενων ομάδων. Οι μεν παραδοσιακοί συντηρητικοί είναι στα μαχαίρια με τους δεξιούς λαϊκιστές, οι δε σοσιαλιστές δεν μπορούν να σχηματίσουν πλειοψηφία, ακόμα και με τη συνδρομή τόσο των αριστερών όσο και των Πρασίνων.
Τρίτον, το εκλογικό σώμα στρέφεται σαφώς προς συντηρητικότερους σχηματισμούς, μιας και οι ανησυχίες της πλειοψηφίας εστιάζουν περισσότερο στο ζήτημα της μετανάστευσης και της ασφάλειας, παρά σε θέματα ανεργίας ή οικονομίας. Η προσπάθεια του σοσιαλδημοκράτη spitzenkandidat Φ. Τίμερμανς για σχηματισμό μιας «προοδευτικής συμμαχίας» –που θα περιλαμβάνει και τον κ. Τσίπρα– δεν συγκινεί τους ψηφοφόρους και γίνεται για προεκλογικούς σκοπούς. Την επομένη των εκλογών ο κ. Τίμερμανς θα διεκδικήσει μια από τις σημαντικές θέσεις στα όργανα της Ευρωπαϊκής Ενωσης, η δε Αριστερά είναι διασπασμένη σε τρία στρατόπεδα. Το ερώτημα, πάντως, παραμένει: Θα μπορέσει το νέο Κοινοβούλιο να λειτουργήσει ή θα οδηγηθεί στην παραλυσία που επιδιώκουν οι πάσης φύσεως λαϊκιστές;
Σε μια πρόσφατη εργασία που δημοσίευσε στο Protagon ο Αντώνης Παπακώστας, ειδικός σε θέματα στατιστικής, κατέγραψε τη σύνθεση του Κοινοβουλίου με την υπόθεση ότι θα συμμετάσχουν και οι Βρετανοί στην κατανομή των 750 εδρών. Τα αποτελέσματα είναι σχεδόν τα ίδια, με σημαντική άνοδο των Σοσιαλδημοκρατών οφειλόμενη στη συμμετοχή των Εργατικών στην κεντροαριστερή ομάδα.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον σχετικά με την πιθανή συμμετοχή της Μ. Βρετανίας παρουσιάζουν οι προβλέψεις για την πρόθεση ψήφου που κατέγραψε πολύ πρόσφατα η εταιρεία δημοσκοπήσεων YouGov. H μόλις προ ολίγων ημερών επισημοποίηση της πρόθεσης του κ. Φάρατζ, εκ των πρωτεργατών του Brexit, να συμμετάσχει στις ευρωεκλογές αυτόνομα, καταγράφηκε και απορροφά μεγάλο ποσοστό των συντηρητικών ψήφων. Ο Φάρατζ δεν θέλησε να συμπράξει με το πρώην κόμμα του, το UKIP, καταγγέλλοντάς το για αντιδημοκρατική διολίσθηση. Οι Εργατικοί και οι Συντηρητικοί χάνουν περίπου 16% και 24% αντίστοιχα σε σχέση με τις εθνικές εκλογές του 2017. Αν αυτές οι μετρήσεις επιβεβαιωθούν, η «μαύρη τρύπα» του δημοψηφίσματος οδηγεί σε αποσταθεροποίηση. Ισως, πάντως, οι προβλέψεις αυτές οδηγήσουν τα δύο σημερινά μεγάλα κόμματα να βρουν μια κοινή θέση, ώστε να υπάρξει συμφωνία εξόδου προ των ευρωεκλογών. Οσον αφορά την Ελλάδα, πιστεύω ότι όλοι οι Ελληνες έχουν συνειδητοποιήσει την κρισιμότητα αυτών των εκλογών τόσο για την Ευρώπη όσο και για την Ελλάδα. Και ότι θα κάνουν τον κόπο να μεταβούν μαζικά στην κάλπη.