Δημιουργήθηκε το 2014, με στόχο να εκφράσει σύγχρονο λόγο και φρέσκες ιδεες, να απευθυνθεί σε κεντρώους προοδευτικούς πολίτες και νέους και να γεμίσει το πολιτικό κενό που δημιουργούσε τότε η επερχόμενη διάλυση της ΔΗΜΑΡ, η κατάρρευση του ΠΑΣΟΚ, η ραγδαία ριζοσπαστικοποίηση του ΣΥΡΙΖΑ αλλά και η συντηρητικοποίηση της ΝΔ του Σαμαρά. Το ξεκίνημα ήταν πολλά υποσχόμενο, τα πρώτα εκλογικά αποτελέσματα ιδιαίτερα ενθαρρυντικά και η αφρόκρεμα των πιο φωτισμένων μυαλών της κοινωνίας άρχισε να το υποστηρίζει και να εντάσσεται στους κόλπους του. Στη συνέχεια όμως, πολιτεύθηκε χωρίς στρατηγική και απρόβλεπτα, έγινε πρώτα εκφραστής του κέντρου, μετά λοξοκοίταξε προς τον ΣΥΡΙΖΑ για να καταλήξει συνιδρυτής του ΚΙΝΑΛ από το οποίο αποχώρησε στο εξάμηνο, αδιαφόρησε για την ανάγκη υιοθέτησης μιας σαφούς πολιτικής ταυτότητας, δεν έγινε ποτέ κόμμα με σαφή οργανωτική δομή και οι μπόλικες νεωτερικότητες σε συνδυασμό με τον συχνά απολιτίκ του λόγο σταδιακά συνετέλεσαν να απομακρυνθεί ο κόσμος του. Σήμερα, μόλις 5 χρόνια από την ίδρυση του, το Ποτάμι έχει χάσει σχεδόν όλους τους βουλευτές που εξέλεξε το Σεπτέμβριο του 2015, στις δημοσκοπήσεις καταγράφεται σε πολύ χαμηλά επίπεδα και στις ευρωεκλογές της Κυριακής δίνει πλέον μια μάχη επιβίωσης.

Σήμερα, όμως έχει λόγο ύπαρξης το Ποτάμι; Αξίζει την ψήφο μας – φιλί ζωης – στις ευρωεκλογές; Ή πλέον έχει χάσει κάθε αξιοπιστία;

Το Ποτάμι αναμφισβήτητα ταρακούνησε τα πολιτικά νερά από την πρώτη στιγμή της δημιουργίας του. Ξένισε αλλά και προσέλκυσε νέα ακροατήρια με τον αντισυμβατικό του λόγο και πρακτικές, δεν δίστασε να υιοθετήσει τολμηρές θέσεις χωρίς να φοβάται το πολιτικό κόστος και ήταν πάντα υπέρμαχο των συναινέσεων. Σταθερά επικριτικό στα «παλαιά κόμματα», αν και με αφορισμούς και συχνά απλουστευτικό λόγο που περισσότερο του κόστισαν, εντούτοις, η αλήθεια είναι πως ποτέ δεν έγινε σαν αυτά, ποτέ δεν δημιούργησε πελατείες, ποτέ δεν κατέφυγε σε παλιομοδίτικο λόγο και στάθηκε αταλάντευτα ενάντια του κομματικού κρατους και του υπερτροφικού δημόσιου τομέα. Όλα αυτά βέβαια με δεδομένο ότι 1) ποτέ δεν του δόθηκε η ευκαιρία να αποκτήσει θέσεις και αξιώματα – γιατί αν την είχε, ποιός ξέρει αν τελικά θα την αξιοποιούσε όπως έκανε η ΔΗΜΑΡ του 4-2-1, για την οποία τα ίδια αρχικά πιστεύαμε και 2) οι μισοί βουλευτές του το εγκατέλειψαν στοχεύοντας εκεί ακριβώς, να αποκτήσουν δηλαδή – ή εστω να διατηρήσουν – τα αξιώματα που έβλεπαν ότι χάνουν με τη σταδιακή συρρίκνωση του Ποταμιού.

Η αλήθεια είναι ότι εν όψει των ευρωεκλογών της Κυριακής, το Ποτάμι ήταν το κόμμα που περισσότερο προσπάθησε να μιλήσει για ευρωπαϊκά θέματα και πολιτικές, να ταυτιστεί με την πανευρωπαϊκή πρωτοβουλία του Εμάνουελ Μακρόν, να μην αρκεστεί σε ευχολόγια για την ανάγκη αντιμετώπισης της ανόδου της ακροδεξιάς και της προάσπισης του κοινωνικού μοντέλου, και κυρίως να μην επιδοθεί σε κοκορομαχίες εντυπώσεων. Το ακροατήριο του βέβαια είναι πια πολύ μικρό, ευρύτερες προοδευτικές φωνές και προσωπικότητες για να το υποστηρίζουν και να προωθούν την ατζέντα του δεν υπάρχουν, και τα επιφανή στελέχη του έφυγαν προς όλες τις κατευθύνσεις – ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ – αποδεικνύοντας ταυτόχρονα το εξαρχής βασικό του έλλειμμα, την έλλειψη πολιτικής ταυτότητας. Μία έλλειψη βέβαια που καμουφλάρεται όποτε αυτό είναι εφικτό – όπως πχ στις αυτοδιοικητικές εκλογές – που λόγω της απουσίας στελεχών, διεισδύσης στις τοπικές κοινωνίες αλλά και ευρύτερων αναφορών το Ποτάμι δεν κατέβασε δικά του στελέχη αλλά υποστήριξε υποψήφιους όλων των άλλων κομμάτων με διαφορετικά κριτήρια ανά περίσταση, και πάντα προτάσσοντας το ωραίο σύνθημα «κατά της κομματικοποίησης της αυτοδιοίκησης».

Μία χώρα που κυριαρχείται από συντηρητικά κόμματα και αντιλήψεις σίγουρα δεν έχει την πολυτέλεια να στερηθεί κάποιο που προσπαθεί να υιοθετήσει σύγχρονο λόγο, να πει “αλήθειες μόνο” και να μην καταφεύγει σε ιδεολοψίες. Δεν εχει την πολυτέλεια να στερηθεί τον Μίλτο Κύρκο, έναν πολιτικό με βαρύ όνομα που υπήρξε αθόρυβος πετυχημένος ευρωβουλευτής και προς τιμήν του παρέμεινε στο Ποτάμι και δεν διάλεξε πιο βολική στέγη με περισσότερες πιθανότητες εκλογής. Θα είναι κρίμα να χάσει την τρέλα αλλά και αυθεντικότητα του Σταύρου Θεοδωρήκη, η φωνή του οποίου στο μετεκλογικό σκηνικό σίγουρα θα έχει την αξία της. Όμως από την άλλη, μπορεί πλέον κανείς να του έχει εμπιστοσύνη; Μπορεί να προβλέψει προς τα που θα αποφασίσει να τραβήξει την επομενη φορά; Θα είναι πίσω στο ΠΑΣΟΚ, θα τα βρει με τον Τσίπρα «στη μάχη κατά του παλιού” ή θα καταλήξει στον Μητσοτάκη επειδή “προέχει να σωθεί η χώρα”; Και τις όποιες αποφάσεις που θα λάβει θα τις συζητήσει πρώτα ή απλά θα τις ανακοινώσει στα όργανα του κόμματος, ίσως του πιο αρχηγικού ολόκληρης της χώρας; Και μήπως αρκετοί από όσους δώσουν το φίλι ζωής μεθαύριο στο Ποτάμι τελικά μείνουν δυσαρεστημένοι από την επόμενη πολιτική επιλογή του αρχηγού του;

Τελικά, αξίζει το Ποτάμι μία ακόμα ευκαιρία; Αν μη τι άλλο, η απάντηση δεν μπορεί να δοθεί αβασάνιστα.

Στέλιος Διακουλάκης, Μέλος του Πανελλαδικού Συμβουλίου της κίνησης «ΜΕΤΑρρυθμιστές της Αριστεράς».