Ενώ η χώρα εξακολουθεί να περνά τα βάσανα της ύφεσης, με τις μεταρρυθμίσεις να μην προχωρούν και τις δημοσιονομικές συνταγές να ανακυκλώνονται και να μην πιάνουν τους στόχους τους, μένει ακόμη σε δεύτερη μοίρα το κύριο πεδίο άσκησης πολιτικών διεξόδου από την κρίση, που είναι η αναπτυξιακή παραγωγική ανασυγκρότηση.
.
Ανικανότητα, άγνοια, κρίση πολιτικής/συνδικαλιστικής/ κοινωνικής εκπροσώπησης, έλλειψη ικανού κράτους-επιτελείου, αντιαναπτυξιακό κλίμα, ένταξη των επενδύσεων σε κομματικές και άλλες ιδιοτελείς σκοπιμότητες, νοοτροπία της ευκολίας που μας κληρονόμησε η οικονομία των δανεικών; Νομίζω όλα μαζί και το καθένα χωριστά.
.
Ευτυχώς, μας έρχονται από αλλού και κυρίως από έξω, γεγονότα που δείχνουν τις δυνατότητες και τις ευκαιρίες, μετά τη μερική έστω βελτίωση του οικονομικού κλίματος και της εμπιστοσύνης προς την Ελλάδα. Θα πρέπει όμως να αξιοποιηθούν με ολοκληρωμένες και συνδυασμένες δημόσιες πολιτικές, για να έχουμε τη διάχυση των ωφελειών σε όλο το παραγωγικό σύστημα, σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, αλλά και στην κοινωνία.
.
Τα γεγονότα αυτά αναφέρονται κυρίως,
.
α) Στη συνέχιση μέχρι το 2022, των χρηματοδοτήσεων των διαρθρωτικών πολιτικών συνοχής και ανταγωνιστικότητας από την Ευρωπαϊκή Ένωση, με προγράμματα τύπου ΕΣΠΑ, εξασφαλίζοντας τη ροή σημαντικών πόρων προς τη χώρα, πέρα από τους πόρους των δανείων διάσωσης της ελληνικής οικονομίας, των αγροτικών ενισχύσεων, των χρηματοδοτήσεων ερευνητικών προγραμμάτων κ.λπ.
.
β) Στην κινητικότητα γύρω από τις μεγάλες ξένες επενδύσεις, με πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα την κινέζικη Cosco στο λιμάνι του Πειραιά, τις επενδύσεις των Καναδών και την ελβετονορβηγογερμανική κοινοπραξία ΤΑΡ στον αγωγό φυσικού αερίου.
.
γ) Στη συνεχιζόμενη αύξηση των εξαγωγών, με ενισχυμένη σε αυτές τη θέση των προϊόντων του αγροτοδιατροφικού τομέα, που με την ποιότητα και την ποικιλία τους, κατέχουν τις 6 από τις 10 πρώτες θέσεις στη λίστα των κυριότερων εξαγωγικών προϊόντων.
.
Πώς όμως θα μετατρέψουμε τις ευκαιρίες και τα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα, σε βιώσιμα πολλαπλασιαστικά αναπτυξιακά αποτελέσματα στο εισόδημα και στην απασχόληση, για το σύνολο της οικονομίας και της κοινωνίας;
.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει και έχει επιβάλει ως προϋπόθεση για τη ροή των χρηματοδοτήσεων κατά τη νέα Προγραμματική Περίοδο 2014-2020, τη στρατηγική της έξυπνης εξειδίκευσης και τις πολιτικές της έξυπνης, διατηρήσιμης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης, για να πετύχει η Ευρώπη τους στόχους του 2020.
.
Έξυπνη εξειδίκευση σημαίνει αποδοτική τοποθέτηση των πόρων σε επιλογές που θα απαντούν στις αναπτυξιακές ανάγκες και προκλήσεις κάθε περιφέρειας. Επιλογές όμως που θα έχουν προκύψει με διαδικασίες από «τα κάτω προς τα πάνω» (bottom up) και όχι με κεντρικούς κρατικούς σχεδιασμούς που εκτοξεύονται από «από πάνω προς τα κάτω» (top-down). Με επενδύσεις στη γνώση και στην καινοτομία, με κινητοποίηση όλων των τοπικών συντελεστών και με δέσμευση και εμπλοκή του ιδιωτικού τομέα σε όλα τα στάδια, ξεκινώντας από το στάδιο του σχεδιασμού.
.
Για να το πετύχουμε, χρειαζόμαστε άμεσα την ενεργοποίηση και τη στενή συνεργασία, στο πλαίσιο της λεγόμενης τριπλής έλικας, των εθνικών και περιφερειακών δημόσιων και αυτοδιοικητικών αρχών, των πανεπιστημιακών/ ερευνητικών φορέων και των φορέων της παραγωγής και των επιχειρήσεων.
.
Υπάρχουν οι προϋποθέσεις; Η πρώτη φάση δεν οδηγεί σε αισιόδοξα συμπεράσματα. Το πολιτικό σύστημα και ο δημόσιος τομέας που πρέπει να ηγηθούν, βρίσκονται στη δίνη της κρίσης και της απαξίωσης. Οι φορείς της γνώσης σημειώνουν μεν υψηλές επιδόσεις στις δημοσιεύσεις άρθρων σε διεθνή περιοδικά και στη συμμετοχή τους σε ευρωπαϊκά ερευνητικά προγράμματα, αλλά τα αποτελέσματά τους κάπου χάνονται στη λεγόμενη κοιλάδα του θανάτου, δηλαδή στο χάσμα που τους χωρίζει με τους παραγωγούς προϊόντων και υπηρεσιών. Ο δε ιδιωτικός τομέας και κυρίως οι φορείς των εκατοντάδων χιλιάδων μικρομεσαίων επιχειρήσεων που τον απαρτίζουν και αποτελούν τους τελικούς αποδέκτες των πόρων και των πολιτικών για εκσυγχρονισμό και ανάπτυξη, κινούνται, στην πλειοψηφία τους, με παραδοσιακές πρακτικές για να αντιμετωπίσουν τα σημερινά προβλήματα επιβίωσης και προοπτικής.
.
Από κάπου όμως πρέπει να ξεκινήσουμε.