Να επιχειρήσω να γράψω για το Brexit για το οποίο όπου σταθείς και όπου βρεθείς συζητιέται και αναλύεται, είναι ολίγον δύσκολο για μένα, τον σχεδόν αδαή περί των διεθνών ζητημάτων, ιδιαιτέρως όταν έχουν να κάνουν με την οικονομική κατάσταση μιας Ευρωπαϊκής Κοινότητας, η οποία χάνει έναν σημαντικό εταίρο-δυνατό παίχτη- όπως εκείνον του Ηνωμένου Βασιλείου. Με ποια γνώση, βασισμένος σε ποια πληροφόρηση, με ποια αξιοπιστία να εμβαθύνω, ώστε να διαβάσει κάποιος το κείμενό μου σχετικά με το ζήτημα;

Ακόμα και η σχετική εμπειρία στη χώρα μας, που έδειχνε Grexit με τις διφορούμενες και αντιτιθέμενες διατυπώσεις των λαφαζανοστρατούληδων (περί δραχμής), ήταν διαφορετικής κοπής από τον φλεγματικό κόσμο των αποικιοκρατικών χαρακτηριστικών τής Μεγάλης Βρετανίας. Τι να πω; Ίσως για να δικαιολογηθεί η έννοια της «Μεγάλης» να… έπρεπε να αποχωρήσει αυτή η χώρα μπροστά στον ανταγωνισμό με τους δυνατούς εταίρους Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία κλπ. Πάντως, αυτή η-όπως αποφασίστηκε-αποχώρηση, αυτονόμηση, απόσχιση από την Ευρώπη, δεν θα περιοριστεί σ’ αυτό το σημείο. Νιώθω πως η τραυματισμένη Ευρώπη («των λαών» και άλλων πηχυαίων μεγαλοστομιών) εδώ και δεκαετίες προκαλεί τα κράτη-έθνη που βρίσκονται μέσα στην Κοινότητα, να σκεφτούν πιο σοβαρά την ένταξή τους ή τη συνέχειά τους σε αυτήν.

Η συνολική πολιτική τής Ευρώπης έχει αποκαλύψει πολλές πληγές της, με πρώτη κι ολοφάνερη την αυστηρή λιτότητα, την όλο και περισσότερη φτωχοποίηση των μεγαλύτερων κοινωνικών τμημάτων τής επικράτειάς της, διόγκωση του κύματος των αστέγων, αύξηση ανεργίας, ψιλικατζίδικος και ανάλγητος τακτικισμός τού προβλήματος των μεταναστών και προσφύγων, κάκιστο χειρισμό στα πολύπλοκα θέματα των εγκλημάτων πολέμων, με πρώτο εκείνο της Μέσης Ανατολής και Ασίας. Αλήθεια, πού να σταματήσω και τι να πρωτοαριθμήσω; Κάτι μου λέει πως με την «ευκαιρία» του Brexit ξεδιπλώνεται (απελευθερώνεται) μια πιο θαρραλέα συζήτηση περί Ευρώπης και πάνω στο θέμα, νιώθω πως οι σπόντες, τα μισόλογα και οι αόριστες αναφορές για την ανάγκη ύπαρξης μιας Ευρώπης πραγματικά των λαών (δίχως εισαγωγικά), στην οποία αναφερόταν συχνά ο Τσίπρας, αποδεικνύεται πως δεν ήταν εκτός θέματος.
Η Ευρώπη είναι το κυρίως πρόβλημα και όχι καθ’ εαυτού η αποχώρηση μιας χώρας, έστω και αν αυτή είναι η Μ. Βρετανία.

Τώρα βιώνουμε τον υπαρκτό κίνδυνο όχι απλά τής επώασης του αυγού τού φιδιού, όπως χαρακτηρίζαμε στο παρελθόν ένα ενδεχόμενο ακροδεξιό πολιτικό σενάριο εποχής… Έχουν μαζευτεί πολλές χώρες που φλερτάρουν σφόδρα με νεοφασιστικές και ακροδεξιές πολιτικές ενώ συγχρόνως λαϊκά στρώματα φαίνονται πρόθυμα να συμβάλουν με την ψήφο και τη συμμετοχή τους στη διαμόρφωση πολιτικού πλαισίου που θα οδηγήσει σε πισωγυρίσματα, ευνοώντας σκοτεινές καρικατούρες τού παρελθόντος, οι οποίες γονιμοποιήθηκαν και γεννήθηκαν από τις τρύπιες σημαίες τής ευρωπαϊκής πολιτικής που άφησε κενά, μέσα στην οικονομική μονομέρεια τού υπερβολικού κέρδους για κάποιους και την υπερβολική λιτότητα για τους περισσότερους, δίχως σοβαρές τομές ώστε να αναπτυχθούν οι δημοκρατίες με τους πολίτες σε ρόλους δημιουργικούς, που εν δυνάμει θα συνέβαλαν στην πνευματική ανάπτυξη των κοινωνιών των χωρών της ΕΕ.

Η παρούσα κατάσταση της κουτσουρεμένης πλέον ΕΕ, δείχνει συνέχεια και στο βάθος… ζόφος! Οι μεταλλαγμένοι Ευρωπαίοι χρυσαυγίτες βλέπουν πως το παιχνίδι τού λαϊκισμού είναι κραταιά δύναμη αθάνατη και διαχρονική. Να πω πως η ιστορία κάνει κύκλους και επανεμφανίζει μια άλλη, πιο εκσυγχρονισμένη μορφή πραξικοπημάτων, όχι τόσο με όπλα και στρατηγούς παλαιού στιλ, αλλά με τεχνοκράτες hay-tech, που αντιστρατεύονται τις δημοκρατικές ιδέες, τα ιδανικά τής ισότητας, των προσωπικών και σεξουαλικών ελευθεριών, των ατομικών και συλλογικών δικαιωμάτων, του αντιρατσιστικού χάρτη, της γνώσης, της παιδείας και άλλων ιδανικών. Όλα δείχνουν πως η ρότα της ευρωπαϊκής ιστορίας θα κάνει στροφή και η περίοδος της μεταπολεμικής εξέλιξης θα δοκιμαστεί πολύ σοβαρά, τόσο ώστε να μην γνωρίζουμε εάν αντέχει ακόμα το σύνθημα: «Στη Δημοκρατία δεν υπάρχουν αδιέξοδα»… Εάν λοιπόν οι ευρωπαϊκές δημοκρατίες παράγουν μέσα στο καβούκι τους και τους ανατροπείς τους, τότε αποδεικνύεται πως οι δημοκρατίες αυτές υπήρξαν ανεπαρκείς και αντιφατικές καθώς συνέβαλαν, με κάποιον τρόπο, στην δημιουργία κατάλληλου περιβάλλοντος για την γονιμοποίηση και εκκόλαψη του αυγού τού φιδιού…

Για να επανέλθω: υπάρχει σοβαρός λόγος παρακολούθησης της σύγχρονης ευρωπαϊκής ιστορίας. Καθημερινά σημαντικά γεγονότα προστίθενται στα περασμένα, δημιουργώντας μια εξέλιξη στην οποία δεν γνωρίζουμε το μέλλον της. Εκείνο που είναι σαφές και αναμφισβήτητο είναι η κατευθυνόμενη λαϊκή «βούληση», που σημειολογικά δείχνει ακραίο συντηρητισμό, καθώς και οξειδωμένες από το χρόνο αναχρονιστικές λογικές, προετοιμάζοντας ένα μελλοντικό έδαφος υποταγμένο ακόμα περισσότερο στα μεγάλα οργανωμένα συμφέροντα για περισσότερα και φτηνότερα εργατικά χέρια, για πιο πειθαρχημένα λαϊκά στρώματα, για λιγότερες διεκδικήσεις, τέλος, για την δόξα των εθνικισμών, των «καλύτερων», των πιστών της πατρίδας, καθώς και της δοξασίας των ισχυρών…

Και η Ευρώπη; Μπορεί να αντιδράσει για να αποφευχθεί το ξήλωμα τού πουλόβερ; Με τις ίδιες πολιτικές που επί πολλά χρόνια πραγματεύονται τις ισορροπίες των ενταγμένων σε αυτήν χωρών; Οι πολιτικές, οι οποίες την έφεραν σ’ αυτή την κρίση, θα ανταπεξέλθουν στο ξεπέρασμα της κρίσης; Πολύ αμφιβάλω. Ίσως όμως χρειαστούμε περισσότερη… Ευρώπη. Μια Ευρώπη με μεταρρυθμιστική ποιότητα στους θεσμούς, αλλά με κοινωνική ισορροπία, με οικονομική σοφία, με απομάκρυνση από τη συνταγή τής απάνθρωπης και αποτυχημένης λιτότητας, η οποία επιφέρει δυστυχία, λαϊκή δυσφορία και καταλήγει σε νέα κύματα ανεργίας, αστέγων και φτωχοποίησης των εργαζόμενων τάξεων…

Έτυχε λοιπόν το παρόν Σχολιάκι μου να είναι το εκτενέστερο των υπολοίπων 245, λόγω θέματος που «καίει» όλους μας. Το κάνω ενσυνείδητα, έστω και αν σας κουράζω. Η κοινή ανησυχία είναι δικαιολογημένη. Στο ενδεχόμενο ξήλωμα της δημοκρατικής Ευρώπης, ας ετοιμαστούμε να επανατοποθετηθούμε πάνω στις έννοιες «Ένωση», «Ένταξη», «Συμμαχίες», «Ευρωπαϊκό πνεύμα», «κοινωνίες των λαών», «Παγκόσμια Κοινότητα», «Παγκοσμιοποίηση», κλπ. Ερωτήματα και έννοιες θα ξανατεθούν για να επαναπροσδιοριστούν και να λάβουν νέα διάσταση, αφού πολλά απ’ αυτά έχουν χάσει ένα μεγάλο μέρος από τη σημασία τους, ή τουλάχιστον έχουν διαφοροποιηθεί… Εδώ είμαστε για να συνεχίσουμε τις κοινές απορίες και τις ανησυχίες μας σε μια διαδρομή που ακόμα δεν γνωρίζουμε την κατεύθυνση…