Ενα ερώτημα πλανιέται από το 2010 πάνω από τη χώρα, που έκτοτε γίνεται κάθε μέρα και πιο επίμονο: Ποια είναι η ευθύνη των πολιτικών θεσμών και του κομματικού συστήματος για τη de facto χρεοκοπία του κράτους; Και ένα δεύτερο ερώτημα, συναρτώμενο με το προηγούμενο και προκλητικότερο:

Ποια είναι η ευθύνη του λαού για αυτή την καταστροφική διαδρομή; Φταίει ο «ανώριμος λαός» ή η πολιτική τάξη για την υπερδιόγκωση του δημόσιου χρέους, τη διάλυση της παραγωγικής βάσης, τη χαμηλή αποτελεσματικότητα του δημόσιου τομέα, τα ελλείμματα της κοινωνικής ασφάλισης, το πελατειακό κράτος;

Ποιον εξυπηρετεί η θεωρία ότι η πολιτική τάξη αποτελεί καθρέφτη του λαού που την επέλεξε, καθιστώντας τον τελικό υπεύθυνο για όσα δεινά προκάλεσαν οι κυβερνώντες;

Η αναζήτηση των αιτίων είναι προφανώς αναγκαία για να βγούμε από την καταστροφική δίνη.

Ομως συνιστά αλλοίωση της πραγματικότητας, με σαφή πολιτική στόχευση, η σύσταση Εξεταστικής Επιτροπής για τα πεπραγμένα της περιόδου 2009-2015, αφού είναι γνωστό ότι το δημόσιο έλλειμμα και το χρέος διογκώθηκαν τη μακρά περίοδο πριν από τις εκλογές του 2009.

Μήπως είναι πιο βολικός ο ισχυρισμός ότι το βάρος της ευθύνης πέφτει στη «γερμανική Ευρώπη», στις κατασκευαστικές ατέλειες της Νομισματικής Ενωσης και στην αντιαναπτυξιακή λογική των Μνημονίων; Ολα αυτά εμπεριέχουν σημαντικές αλήθειες, όμως δεν αναιρούν την ευθύνη της ελληνικής πλευράς για τις εγγενείς παθογένειες του κράτους και της οικονομίας.

Επιστρέφουμε λοιπόν πάλι στην ελληνική πολιτική τάξη και στον λαό που την ανέδειξε. Γιατί χώρες με παρεμφερή προβλήματα και Μνημόνια παρουσιάζουν σήμερα πορεία ανάκαμψης;

Μήπως η ρίζα του προβλήματος δεν εντοπίζεται στον λαό και στους κυβερνώντες, αλλά στους πολιτικούς θεσμούς (βλ. Ξ. Κοντιάδης, «Το ανορθολογικό μας Σύνταγμα. Γιατί απέτυχαν οι πολιτικοί θεσμοί;», εκδ. Παπαζήση 2015);

Μήπως αντί για ανώφελες και παραπλανητικές Εξεταστικές Επιτροπές πρέπει να εγκύψουμε στα θεσμικά ελλείμματα που είναι συνυπεύθυνα για την προϊούσα αποσύνθεση της χώρας;