Τρία χρόνια μετά την ατελέσφορη εισβολή στην Ουκρανία, είναι φανερό ότι τα ρωσικά τανκς δεν είναι ικανά να απειλήσουν την Δυτική Ευρώπη. Οι εύλογες ανησυχίες του Τσώρτσιλ το 1945 πως «θα είναι εύκολο στους Ρώσους να προχωρήσουν εάν θέλουν ως τις ακτές της Βορείου Θαλάσσης και του Ατλαντικού» δεν ισχύουν πλέον, έστω και αν έχει κλονισθεί ο αμυντικός συνασπισμός του ΝΑΤΟ. Το ρωσικό πυρηνικό οπλοστάσιο είναι απειλητικό, όμως τα λίγα πυρηνικά όπλα Γαλλίας και Αγγλίας συνιστούν δύναμη αποτροπής, αφού αρκεί μια βόμβα υδρογόνου για να ισοπεδωθεί η Μόσχα. Ωστόσο, ευάλωτες ευρωπαϊκές χώρες, όπως οι Βαλτικές, η Φινλανδία και η Ελλάδα απειλούνται από ισχυρούς ευρασιατικούς γείτονες.
Εσθονία, Λετονία και Λιθουανία ήταν επί χρόνια ενσωματωμένες στην Τσαρική και στην Σοβιετική Αυτοκρατορία. Υπέστησαν συστηματική πολιτική εκρωσισμού σε εκπαίδευση, διοικητικό σύστημα και δημόσια ζωή, αντιστάθηκαν όμως, αναπτύσσοντας προηγμένη κοινωνική δομή, ενώ η ελευθερία των αγροτών τους ήταν μοναδική. Στο τέλος του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, οι Βαλτικές χώρες έγιναν ανεξάρτητες για μια 20ετία. Ωστόσο, τη μέρα που το Παρίσι καταλαμβάνεται από τους Γερμανούς το 1940, η Σοβιετική Ένωση επιτίθεται στην Λιθουανία και σε λίγες μέρες κατέχει τις τρεις χώρες. Η πρώτη σοβιετική κατοχή διαρκεί μόλις ένα χρόνο αλλά θα αφήσει τρομακτικές εντυπώσεις στις κοινωνίες. Το 1941, τις καταλαμβάνει ο γερμανικός στρατός. Το 1944 «απελευθερώνονται» από τους Σοβιετικούς και εντάσσονται στην Αυτοκρατορία, προσάρτηση που δεν αναγνωρίζεται από την Δύση. Το παλιό σχέδιο εκρωσισμού προωθείται με εισδοχή Ρώσων μεταναστών. Η βίαιη σοβιετοποίηση προχωρά, τα μικροσκοπικά τοπικά κομμουνιστικά κόμματα γίνονται κυρίαρχες πολιτικές δυνάμεις, οι αντιστάσεις καταπνίγονται, οι κοινωνίες αποκόπτονται από τον εξωτερικό κόσμο, θανατώσεις και εκτοπίσεις μέχρι το 1953 ξεπερνούν το μισό εκατομμύριο, αγγίζοντας τα όρια εθνοκάθαρσης.
Στις 23 Αυγούστου 1989 εκδηλώνεται ειρηνικά μια από τις σημαντικότερες συμβολικές κινητοποιήσεις στην Ιστορία. Δύο εκατομμύρια άνθρωποι ενώνουν τα χέρια, σχηματίζοντας την «Βαλτική Οδό», μια ανθρώπινη αλυσίδα 600 χιλιομέτρων, στην γραμμή Ταλίν-Ρίγα-Βίλνιους. Η ανεξαρτησία επικυρώνεται με εκλογές το 1990 και υλοποιείται το 1991. Υιοθετούνται ιδέες πολιτικής και οικονομικής ελευθερίας, ανεκτικότητας, διαφάνειας και οικολογίας. Οι τρεις χώρες εντάσσονται στο ΝΑΤΟ, στην Ευρωπαϊκή Ένωση, στην Ευρωζώνη και γρήγορα, με μια σειρά κοινωνικών, οικονομικών και νομοθετικών μεταρρυθμίσεων, αναπτύσσονται ως «Βαλτικές Τίγρεις».
Οι τρεις μικρές ανυπότακτες κοινωνίες ανέκαθεν έζησαν στα ακραία ανατολικά όρια του Διαφωτισμού, καταφέρνοντας να διασώσουν επί αιώνες τις ιδιαίτερες γλώσσες και κουλτούρες τους. Αποτελούν ιστορικό παράδειγμα διαχρονικής προσήλωσης και προσέγγισης στις δυτικές αξίες. Προς Ανατολάς, εκτείνεται τεράστια ηπειρωτική ενδοχώρα, αχανείς πεδιάδες, μονοτονία, καθυστέρηση των χωρικών, μελαγχολία και μυστικισμός. Στα Δυτικά, ελπιδοφόροι θαλάσσιοι δρόμοι, αναπτυξιακές διέξοδοι με εμπορικές ανταλλαγές, πλούτο, πολιτική και πολιτιστική κινητικότητα. Η Χανσεατική Λίγκα, εμπορικός συνασπισμός 195 πόλεων και αγορών σφράγισε την ανάπτυξη από τον 13ο μέχρι τον 17ο αιώνα, κτίζοντας πόλεις με κάστρα, παλάτια, εκκλησίες και εμπορικούς σταθμούς, δημιουργώντας επαφές με Σκανδιναβία, Γερμανία, Ολλανδία, Γαλλία και Αγγλία. Έξοχο δείγμα ευημερίας και πολιτιστικής ανάπτυξης από το 1579, το καταπληκτικό Πανεπιστήμιο του Βίλνιους, το παλαιότερο ίδρυμα ανώτατης εκπαίδευσης στην ευρύτερη περιοχή και το ανατολικότερο του κόσμου εκείνη την εποχή. Το έκλεισαν οι Ρώσοι το 1832 για σχεδόν 90 χρόνια.
Οι Βαλτικές χώρες μεσοπρόθεσμα κινδυνεύουν. Όσο δεν γίνεται η Ρωσία δημοκρατική χώρα, ενσωματωμένη στο διεθνές σύστημα, δεν θα εκλείψει ο φόβος δυνητικής εξ Ανατολών απειλής. Μετά την εμπειρία της εισβολής στην Ουκρανία, ο δημοκρατικός κόσμος δεν έχει δικαίωμα να εγκαταλείψει τα συνεπή μέλη της «ενιαίας Δύσης» στο έλεος ολοκληρωτισμών.
Πηγή: www.tanea.gr