Μετά το ατύχημα ασχολούμαστε όλοι με το ποιός και τι φταίει για την κακοδαιμονία μας. Ωραία λέξη η κακοδαιμονία. Μεταθέτει σε ένα απροσδιόριστο δαίμονα το φταίξιμο για όσα μας συμβαίνουν.
Γιατί όσο πιο μακριά μεταθέσουμε την αιτία τόσο δεν κινδυνεύουμε να βρεθούμε μπροστά στον καθρέφτη καί να δούμε την πραγματική εικόνα.
Όσο όμως μένουμε στις σφαίρα της ευθύνης και την αναζήτησής της, που είναι πρωτίστως δουλειά της δικαιοσύνης και του πολιτικού συστήματος, δεν μιλάμε για την υπευθυνότητα.
Μαγική λέξη η υπευθυνότητα. Αν και ομόριζη με την ευθύνη μας οδηγεί σε διαφορετικα μονοπάτια σκέψης.
Υπευθυνότητα λοιπόν είναι η ιδιότητα του ανθρώπου που διακατέχεται από αίσθημα της ευθύνης και η στάση που του επιβάλλει αυτό.
Τα παραδείγματα πολλά.
Ο πιλοτος του μαχητικού αεροπλάνου δεν διανοείται να μην τηρήσει αυστηρα τους κανόνες και τις οδηγίες που του έχουν δοθεί.
Παρομοίως και ο γιατρός της ΕΝΤΑΤΙΚΗΣ θα πέσει πάνω στον ασθενή που κινδυνεύει.
Αλλά και εκείνος ο δάσκαλος του ακριτικού χωριού που δεν απήργησε τότε που ήρθε ο πρόεδρος Ομπάμα και οι σκληρές συνδικαλιστικές ηγεσίες κατέβασαν τους κλάδους τους σε απεργία για να καταγγείλουν τον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό.
Όμως αυτός συναισθανόμενος ότι το σχολείο είναι ένα πολύτιμο αγαθό για τους λιγοστούς του μαθητές ακολούθησε την φωνή της συνειδησης και δεν απήργησε.
Το ότι το προεδρείο της Διδασκαλικης Ομοσπονδίας το ήλεγχε η ΔΑΚΕ μην σας εκπλήσει. Αντίθετα φωτίζει την φύση του προβλήματος.
Δεν είναι λάθος λοιπόν να πούμε ότι στην Ελλάδα έχουμε σοβαρό έλλειμμα κουλτούρας υπευθυνότητας, παρά τα λαμπρά παραδείγματα που βλέπουμε συχνά .
Και αυτό γιατί ο φόβος του καταλογισμού της ευθύνης ενθαρρύνει την καταφυγή σε συλλογικές αντιμετωπίσεις προκειμένου να νοιώθει ασφαλής αυτός που έχει ευθύνες αλλά δεν έχει αίσθημα υπευθυνότητας.
Το αίσθημα υπευθυνότητας σε κάνει αυτεξούσιο άτομο.
Καθοδηγεί της πράξεις σου. Δεν έιναι επίσης λάθος να πούμε ότι το αίσθημα επαγγελματικής υπευθυνότητας γίνεται μέρος της ταυτότητας σου και συμβάλλει στην προσωπική σου ολοκλήρωση.
Όποιος έχει ακούσει το συνταξιούχο σταθμάρχη Βόλου κ Γιώργο Αποστολέρη και έχει δει τις φωτογραφίες του με την στολή και πηλίκιο αντιλαμβάνεται τι εννοώ.
Σημειωτέον δε πως κανείς δεν τόλμησε να τον αμφισβητήσει.
Πώς όμως καλλιεργείται η κουλτούρα υπευθυνότητας;
Γιατί χωρίς αυτήν όσες αξιολογήσεις και να κανουμε δεν θα εγγραφεί σαν αξία στο φτωχό αξιακό μας σύστημα.
Προφανως όλα ξεκινάνε από το σχολείο και την οικογένεια.
Όταν η δράση του σχολείου εκτείνεται πέρα από την τυπικη διδασκαλία κι εμπλουτίζεται και με άλλα καθήκοντα σχετικά με τη κοινωνική ζωή του σχολείου τότε τα παιδιά μαθαίνουν να αντιμετωπίζουν θετικά την ανάλυψη της ευθύνης για ένα έργο που τους έχει ανατεθεί. Αποκτούν έτσι αυτοεκτίμηση και το σημαντικότερο αποκτούν κουλτούρα υπευθυνότητας για όλη τους τη ζωή. Το ιδιο πρέπει να γινεται και στο σπίτι.
Ο έλεγχος και η δίκαιη κρίση πρέπει όμως να συνοδεύεται και απο την αναγνώρισή και τον έπαινο οπου χρειάζεται.
Αυτό είναι κάτι που δεν το έχουν ανάγκη μόνο οι μαθητές αλλά και εμείς οι ενήλικες πολίτες. Και ο νοών νοείτω.
Μέχρι όμως να ετοιμάσουμε μια άλλη γενιά πολιτών ας ξεκινήσουμε με τον έλεγχο και την δίκαιη κρίση για εμάς τους ιδιους, τους συναδέλφους και τους συνεργάτες μας στο χώρο της δουλειάς.
Γνωρίζω οτι οι αντιστάσεις θα είναι πολλές. Ευτυχώς όμως είμαστε πολλοί κι εμείς που θέλουμε να δούμε κάτι να αλλάζει.
*Διαβάστηκε στην εκπομπή Καθρέφτης του Χρήστου Μιχαηλίδη στην ΕΡΑ 1)