Αν έχει υποπέσει στην αντίληψή σας το βίντεο με τις μαθήτριες στο ΤΙΚ – ΤΟΚ που συμπεριφέρονται με αδιανόητη χυδαιότητα στην καθηγήτριά τους, μη βιαστείτε να αποδώσετε την πράξη τους στα γνωστά: Πως δηλαδή υπάρχουν καθηγητές που δεν μπορούν να “κρατήσουν την τάξη” και παιδιά που προέρχονται από οικογένειες αδιάφορες ή ανίκανες για την αγωγή τους. Τέτοιες εξηγήσεις ήταν αρκετές για να υποδείξουν τις αιτίες ανάλογων φαινομένων, όταν ήταν σπάνια και δεν ξεπερνούσαν το πλαίσιο της μαθητικής αταξίας. Τώρα όμως που τα φαινόμενα αυτά συμβαίνουν με ολοένα μεγαλύτερη συχνότητα και δριμύτητα δεν αρκούν. Καθώς δεν είναι λογικό τόσοι πολλοί εκπαιδευτικοί να μη μπορούν να ελέγξουν την τάξη τους και τόσοι πολλοί γονείς να ασκούν πλημμελώς τον γονικό τους ρόλο.
Η εξήγηση λοιπόν, είναι απλή και δεν έχει χρεία περισπούδαστων αναλύσεων. Πολύ απλά το Ελληνικό σχολείο και ειδικά το Λύκειο, εδώ και δεκαετίες είναι ένα σχολείο ζόμπι, που η κύρια προσφορά του, είναι να παρέχει στον κάτοχο του απολυτηρίου του – απολυτηρίου που το λαμβάνει, ακόμη και με θλιβερές επιδόσεις, ή πλημμελή φοίτηση – το δικαίωμα να προσέρχεται στις πανελλαδικές εξετάσεις, για τις οποίες – σημειωτέον – προετοιμάζεται έξωθεν…
Συνεπώς είναι ένα σχολείο – πρόσχημα. Ένα σχολείο ανυπόληπτο που δεν εμπνέει κανέναν σεβασμό στους μαθητές, στους γονείς τους, ακόμη και στους ευσυνείδητους εκπαιδευτικούς, που το εγκαταλείπουν για να γυρίσουν σπίτια τους αποκαρδιωμένοι από τη ματαιότητα των προσπαθειών τους. Τα κουδούνια μπορεί να σημαίνουν την έναρξη και τη λήξη των μαθημάτων, τα ωρολόγια προγράμματα μπορεί να τηρούνται – όταν δεν γίνονται καταλήψεις – αλλά η πραγματικότητα δεν κρύβεται. Ένα ποτάμι γνώσεων περνά για τρία χρόνια μέσα από τα δάκτυλα των μαθητών, αλλά αυτοί αδυνατούν να συγκρατήσουν τα στοιχειώδη: Την ικανότητα να κλίνουν ένα τριτόκλιτο ή να εκτελούν μια πράξη με δεκαδικά ψηφία...
Λυπάμαι να πω, ότι το σχολείο αυτό δεν έχει ούτε μια στις χίλιες, πιθανότητες να γίνει καλύτερο επειδή οι μαυροπίνακες αντικαταστάθηκαν από διαδικτυακούς, ή επειδή εκπονήθηκαν νέα προγράμματα σπουδών και συντάχθηκαν νέα βιβλία. Καλές και ευφρόσυνες είναι αυτές οι αλλαγές, αλλά σε εκπαιδευτικά συστήματα με στέρεα δομή, στιβαρή διοίκηση και αρχές λειτουργίας που είναι σεβαστές από διδάσκοντες και διδασκόμενους.
Ελλείψει αυτών των χαρακτηριστικών, όποια καινοτομία κι αν προστεθεί θα υπονομευτεί από την ανυπαρξία ελέγχου, αξιολόγησης και λογοδοσίας των διαδικασιών δηλαδή που ανατροφοδοτούν και βελτιώνουν κάθε κοινό έργο.
Λύση υπάρχει, και πιστέψτε με, είναι μακράν πιο οικονομική και άμεσης αποδόσεως από τον (αναγκαίο) εκσυγχρονισμό του περιεχομένου σπουδών και του τεχνολογικού εξοπλισμού.
Έχει όμως το μειονέκτημα ότι χρειάζεται κάτι που αποτελεί είδος εν ανεπαρκεία.
Αναφέρομαι λοιπόν στην πολιτική τόλμη η οποία θα μετέτρεπε το απολυτήριο που αποδίδει το σχολείο αυτό, από ένα παλιόχαρτο - εισιτήριο για τη συμμετοχή στις πανελλαδικές εξετάσεις - σε ένα αξιόπιστο εφόδιο, για την απόκτηση του οποίου ο μαθητής θα κοπίαζε, ώστε να σέβεται και να τιμά το πνευματικό ίδρυμα που του το παρέχει.
Θα το θέσω λοιπόν ωμά: Τέτοιο απολυτήριο δεν μπορεί να υπάρξει, χωρίς απορριπτόμενους και ανεξεταστέους, χωρίς δηλαδή τη σφραγίδα μιας προσπάθειας που επιβραβεύει τον μελετηρό και υποδεικνύει στον υστερούντα, τι πρέπει να κάνει για να βελτιωθεί.
Θα αναμετρηθεί λοιπόν ο νεαρός και με πλούσιο ήδη έργο υπουργός παιδείας με την πρόκληση να εισαγάγει ένα τέτοιο απολυτήριο ή θα πισωπατήσει μπροστά στο ενδεχόμενο να ριψοκινδυνεύσει το πολιτικό μέλλον του;
Θα επιθυμούσα λοιπόν – από τα βάθη της καρδιάς μου – να ενθαρρύνω και να καθησυχάσω τον κ. Πιερρακάκη, ότι τέτοιο κίνδυνο μπορεί να μη διατρέχει. Πριν όμως από αυτό, θα του πρότεινα – αν τύχει να με ακούει – να ρίξει μια ματιά στα πορτρέτα των προκατόχων του που κοσμούν τον τοίχο του Υπουργείου Παιδείας. Πόσων εξ αυτών τα ονόματα θυμάται ο πολίτης και τα συνδυάζει με κάποιο σημαντικό επίτευγμα στον καιρό της υπουργίας τους; Τριών; Τεσσάρων; Ίσως πολλά να λέω…
Αν το απολυτήριο αυτό ήταν πράγματι αδιάβλητο και αξιόπιστο – με την έννοια ότι ο κάτοχός του θα το αποκτούσε δίκαια, κι ότι θα εγγυόταν ότι διαθέτει τις εγκύκλιες γνώσεις με τις οποίες η Πολιτεία κρίνει ότι πρέπει να εφοδιάζονται οι μελλοντικοί πολίτες της - αυτό θα αποτελούσε μια ριζοσπαστική αλλαγή, που θα έδινε νόημα στην ύπαρξη και στη λειτουργία του παρηκμασμένου σχολείου. Αυτήν την αλλαγή, οι πολίτες θα την επικροτούσαν – διότι είναι ώριμη και επιβεβλημένη – και θα την πίστωναν στον εμπνευστή της.
Άλλωστε αν χρειάζεται τόλμη για να μπει ένα τέλος στο μακροχρόνιο τέλμα της εκπαίδευσής μας, πόση τόλμη χρειάζεται για να βλέπει κανείς το τραίνο να κατευθύνεται στον γκρεμό και να μη κάνει τίποτε για να το αποτρέψει;
Ήταν το σχόλιο της στην εκπομπή «Καθρέφτης» του Χρήστου Μιχαηλίδη στο Α΄Πρόγραμμα της ΕΡΤ