Την εποχή των Βαλκανικών Πολέμων και του 1ου Παγκόσμιου , που σχηματίζονταν τα Έθνη – Κράτη ο εθνικισμός υπό όρους ήταν μιά λογική διακύβευση …Έτσι συνέβη και με τον Βενιζελικό εθνικισμό , εξαιρουμένων ακραίων φωνών αντιπάλων του όπως ο Ιων Δραγούμης…Ειρήσθω εν παρόδω οι απόψεις του τελευταίου ήταν επεξεργασμένες ουτοπίες πρώιμης φασιστικής λογικής , που εν μέρει υποστηρίχθηκαν σε προσωπικό επίπεδο από τον Κορδάτο , τον Μπεναρόγια και άλλους κορυφαίους σοσιαλκομμουνιστές…

Τώρα έχουμε το μοντέλο του σκωτικού εθνικισμού , που είναι μεν αποσχιστικός αλλά πολιτικά προοδευτικός αναφορικά με το Brexit και το ακροσυντηρητικό σχήμα , που το στήριξε…

‘Εχουμε τον ακροδεξιό – φιλοφασιστικό εθνικισμό στις χώρες της ΕΕ , που είναι μερκαντιλιστικός και προγονοπληκτικός ….Σ΄αυτό το πλαίσιο αυτοπροσδιορίζεται και η ΧΑ…

Το Καταλανικό είναι το μείγμα ενός εθνολαικισμού με διπλό προσωπείο , με πρόσχημα υπάρχουσες ανισότητες όπως και με την Λέγκα της Ιταλίας….

Γενικά σήμερα το κριτήριο τείνει να ορίζεται ως ο αγώνας εντός μιας σταδιακώς φεντεραλίζουσας Ευρώπης, ΕΕ …