Μενου

Εσωτερικός Κευνσιανισμός στην χρηματοδότηση της Υγείας

Αντώνης Δημόπουλος 18 Νοε 2015
Άρθρα

  • Η ένταση και η έκταση των προβλημάτων της καθημερινότητας στο χώρο της Υγείας διογκωμένες συχνά από τα Μ.Μ.Ε έχουν καθηλώσει τον τελευταίο χρόνο την ηγεσία και τις υπηρεσίες του Υπουργείου Υγείας σε μια αγχωτική ανταπόκριση στο τρίτο μνημόνιο. Ταυτόχρονα η πίεση από τους ΄΄θεσμους΄΄ αποσπασματική, διαρκής   και συχνά ιδιοτελής, έχει οδηγήσει σε ιδιαίτερη  στενότητα πόρων (από τα 23,1 δις το 09 στα 15,7 το 13) όπου η δημόσια δαπάνη είναι στα 10 περίπου δις.(4,8 του ΑΕΠ) Την ίδια στιγμή με ή χωρίς μνημονιακή «όχληση» μεγάλες ομάδες εργαζομένων (φαρμακοποιοί, νοσηλευτές, φυσικοθεραπευτές,  γιατροί ΕΟΠΥΥ και νοσοκομειακοί ) αρχίζουν να κινητοποιούνται ξανά ενώ   άλλοι κλάδοι εξαιρετικά δοκιμαζόμενοι από την κρίση αδυνατούν να πιέσουν ( οδοντίατροι, κοιν. λειτουργοί, επισκέπτες υγείας, μαίες,). Δίπλα σ’ αυτά, αυξάνονται και τα προβλήματα της εποχής όπως η επιδημία των χρόνιων νοσημάτων την τελευταία εικοσαετία, η αύξηση της τέταρτης ηλικίας με συνακόλουθη ανάγκη για υψηλές δαπάνες υγείας, νέα «θαυματουργά» φάρμακα, παλιές και νέες διεθνείς νόσοι ( γρίπη, Νείλος, Έμπολα, κτλ).Η  αποασφάλιση μεγάλου μέρους εργαζομένων μαζί με το τεράστιο μέγεθος της ανεργίας έχουν δημιουργήσει υπερβολική  πίεση στο δημόσιο σύστημα υγείας ειδικά στα τριτοβάθμια  νοσοκομεία ταυτόχρονα με την κατάρρευση της πρωτοβάθμιας Τέλος το θέμα των προσφύγων μέσα σε λίγους μήνες απέκτησε ευρύτατες διαστάσεις δημιουργώντας μεταξύ των άλλων και θέματα Δημόσιας Υγείας. Kριση της υγείας η Υγεία  της  κρίσης ?
  • Μέσα σε αυτό το ασφυκτικό πλαίσιο της επικαιρότητας, το σύστημα Υγείας της χώρας εξακολουθεί να διέπεται από μια τριπλή στρέβλωση. Το δημόσιο σύστημα δεν έχει βρει ακόμα τον δρόμο συνεργασίας μεταξύ ΕΣΥ και ΕΟΠΥΥ, ο Ιδιωτικός τομέας πιέζει κερδοσκοπικά και έντονα ανταγωνιστικά και συχνά χωρίς κανόνες τον Δημόσιο  και οι εγχώριες ιδιοπάθειες της κεντρικής  πολιτικής αντανακλούν τις «αρετές» τους (πελατειασμός, συντεχνιασμός, κρατισμός, κακοδιοίκηση, κλπ) στα επί μέρους υποσυστήματα κοινωνικής πολιτικής (Υγεία, Παιδεία, Ασφαλιστικό,Πρόνοια, ). Είναι χαρακτηριστικό το πρόσφατο θέμα του διορισμού των νέων διοικητών Νοσοκομείων όταν από το 2000 (Αλ Παπαδόπουλος) επιχειρείται η εισαγωγή σοβαρού ανεξάρτητου management στα Νοσοκομεία και εξουδετερώνεται  ξανά και ξανά από τον εκαστοτε  κομματικό έλεγχο.  Ο  ΕΟΠΥΥ μετά από σχεδιασμό και προσπάθειες  τριών δεκαετιών (Ενιαίος Φορέας το 83, Δίκτυα το 96, ΟΔΙΠΥ  το 2000) έχει λειτουργήσει από  την δημιουργία του (2011) σαν  ένας  κουμπαράς, βραχυκυκλωμένος από τα χρέη χωρίς καμιά ρυθμιστική πρωτοβουλία  Η σημαντική αύξηση  κοινωνικών δαπανών μετά το 81 σήμανε την δημιουργία του κοινωνικού κράτους στη χώρα μας και πρόσφερε μια ουσιαστική προοπτική ανάκαμψης και μείωσης ανισοτήτων, ωστόσο  τα αποτελέσματα δεν είναι αντίστοιχα των προσδοκιών. Το σύστημα Υγείας κτισμένο  με  διαρκείς επιστρώσεις του καινούργιου πάνω στο υπάρχον χωρίς σύνθεση και ομογενοποιηση,  έχει παγιδευτεί ανάμεσα στο παρωχημένο και το καινούργιο, είναι νοσοκεντρικό, χωρίς συγκεκριμένη κατεύθυνση , σε μεγάλο βαθμό ακυβέρνητο και κυρίως χωρίς κουλτούρα ασθενοκεντρική.

 

  • Όλα τα παραπάνω μας οδηγούν στο συμπέρασμα πως η «σταθεροποίηση» του συστήματος – που προωθεί ο νέος Υπουργός Υγείας – μόνο την εξακολούθηση στρεβλώσεων μπορεί να προκαλέσει, χωρίς να αντιμετωπίζει το βάρος της εποχής. Με δεδομένη την αδυναμία αύξησης των πόρων για το σύστημα υγείας την τρέχουσα περίοδο η μόνη λύση είναι ένας «εσωτερικός’’ Κευνσιανισμός  στη βάση ενός συνεκτικού σχεδίου αναδιάρθρωσης    Πρέπει να απελευθερωθούν  οικονομικοί πόροι και ανθρώπινες δυνάμεις από κακή ή μη αποδοτική χρήση και να επενδυθούν σε ευφυείς ευέλικτες και κυρίως  καινοτόμες και αποτελεσματικές μεταρρυθμιστικές  κατευθύνσεις,  ταυτόχρονα με την όποια μνημονιακή διαπραγμάτευση    Κανείς δεν εισηγείται περαιτέρω μείωση των ελαττωμένων σημαντικά πόρων της Υγείας, ούτε αρνείται την ανάγκη των νέων προσλήψεων, αλλά απαιτείται σωστότερη  αξιοποίηση  όλων των  υπαρχόντων αυτή τη περίοδο ώστε να αποκτήσουν αναπτυξιακή δυναμική. Είναι διεθνής πια εμπειρία ότι η μάστιγα των τεσσάρων  χρόνιων παθήσεων (καρδιαγγειακά, διαβήτης, καρκίνος, χρόνια αναπνευστική ανεπάρκεια) απορροφούν τα τελευταία τριάντα χρόνια το 70% των δαπανών υγείας και είναι υπεύθυνες για το 80% των θανάτων ετησίως. Είναι προφανές ότι η διάθεση των πόρων  με την διατήρηση η επέκταση παλιών και χαμηλής απόδοσης  νοσοκομειακών  δομών, καθώς και υπερβολικού αριθμού  κλινικών, χωρίς ένα σύγχρονο επιχειρησιακό σχέδιο συνεργασίας με την πρωτοβάθμια του ΕΟΠΥΥ (ΠΕΔΥ),  κοστίζει ακριβά  παράγοντας 500.000 επανεισαγωγές κάθε χρόνο.  Η  οργάνωση δικτύων χρόνιων νόσων  μεταξύ νοσοκομείων και πρωτοβάθμιων πολυκέντρων,  η αλλαγή χρήσης δομών όπου είναι χρήσιμο, η αξιοποίηση των πλεοναζόντων εξειδικευμένων ιδιωτών  γιατρών, η στοχευμένη και όχι μηχανιστική αντιμετώπιση   των χρονίως πασχόντων, η χρήση επιτέλους διεθνών οδηγιών, είναι μέτρα επείγοντα και καθοριστικά. Είναι σημαντική εδώ η δυνατότητα του ΕΟΠΥΥ να συντονίσει δημόσιο και ιδιωτικό τομέα και να επιτύχει συμπληρωματικές δράσεις, υπερβαίνοντας την τωρινή σπάταλη πόρων και δυνάμεων. Επίσης είναι προφανές ότι έτσι μεταβάλλεται το τωρινό μείγμα των  χορηγούμενων φαρμάκων,  με ιδιαίτερη προτίμηση στα ακριβότερα λόγω της συμπτωματικής –  και όχι τεκμηριωμένης με θεραπευτικά πρωτόκολλα – Ιατρικής,  που παράγει την υπερβολή των 60 εκατομμυρίων συνταγών το χρόνο, σε ένα οργανωμένο κατά ασθένεια και κοστολογημένο νέο σχήμα πολύ πιο αποδοτικό. Ένας εσωτερικός «κευνσιανισμός΄΄ της κρίσης, όπου όλοι  οι πόροι -ανθρώπινοι και οικονομικοί, δημόσιοι και ιδιωτικοί- κατευθύνονται στη βέλτιστη απόδοση  αλλά πάνω σε ένα συγκεκριμένο κοστολογημένο και συμφωνημένο σκοπό. Είναι επείγουσα λοιπόν αναγκαιότητα μέσα από μια διακομματική συνεννόηση, να προκύψουν ελάχιστες συμφωνίες αναδιοργάνωσης, χρηματοδότησης και σύγχρονης διοίκησης του συστήματος υγείας προς αυτό  το σκοπό με ένα συγκεκριμένο οδικό χάρτη .   Eνα επιτελικό και όχι πελατειακό και κομματικό κράτος,  μια μεγάλη αναδιάρθρωση του δημόσιου  συστήματος και ευέλικτη συμπληρωματικότητα με τον ιδιωτικό τομέα, μπορεί με τους τωρινούς πόρους και ανθρώπους να πετύχει εντυπωσιακές και κυρίως   τόσο αναγκαίες αναπτυξιακές επιδόσεις.

 

  • To κρίσιμο ζητούμενο σήμερα είναι να σπάσουμε το φαύλο κύκλο της ανταπόκρισης στον Προκρούστη των μνημονίων και την εμμονή στη διατήρηση παρωχημένων και ξεπερασμένων σχημάτων και την στασιμότητα, με γενναίες συναινέσεις, ώστε να προλάβουμε την εποχή και όχι να σερνόμαστε πίσω της. Μετά την τριπλή εμπειρία της διακυβέρνησης τα χρόνια της κρίσης,  είναι η ώρα  της αναζήτησης της ανάπτυξης μέσα από την ευρύτατη αναδιαμόρφωση της κοινωνικής πολιτικής  με ένα σύγχρονο μεταρρυθμιστικό ορίζοντα. Το μέλλον – έλεγε ο Χομπσμπάουμ – ανήκει στις μεικτές οικονομίες όπου το δημόσιο και το ιδιωτικό συμπλέκονται. Το πως, είναι  σήμερα το πρόβλημα  όλων και ιδιαίτερα των ανθρώπων της  Αριστεράς.