Οι Ελληνοτουρκικές σχέσεις έχουν μπεί σε πορεία ταχείας διολίσθησης σε κατάσταση ακραίας αντιπαράθεσης που συμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις μπορεί να φθάσει και σε θερμό επεισόδιο. Κάποιοι το βλέπουν να έρχεται ( ίσως γιατι τώρα να το επιδιώκει και ο Πρόεδρος Ερντογάν λόγω επικείμενων εκλογών ή και για την αναβολή τους ). Η ευθύνη βέβαια γι’ αυτή την εξόχως δυστοπική έξελιξη ανήκει στην Τουρκία, στη ρητορική και πράξεις της ( υπερπτήσεις, κ.λπ). Η Ελλάδα αντιδρά με τα δικά της επιχειρήματα επιδιώκοντας ταυτόχρονα την ευρεία καταδίκη από την διεθνή κοινότητα της Τουρκίκής επιθετικότητας. Αναγκαία όλα αυτά. Αλλα από μόνα τους δεν οδηγούν σε πρακτικά αποτελέσματα. Αν βλεπουμε ότι το θερμό καλοκαίρι/επεισόδιο έρχεται, υπάρχει κάποιο πολιτικό σχέδιο (πέρα από τις δηλώσεις , καταδίκες κ.λπ) για την αποτροπή του ; Αυτό είναι το μείζον ερώτημα. Πολύ περισσότερο που όπως διαπίστωσα σε πρόσφατη συνάντηση μου εκτός Ελλάδος σύσσωμη η διεθνής κοινότητα λέγει: « βρείτε τα με διαπραγματεύσεις με βάση το διεθνές δίκαιο» .
Η τρέχουσα ένταση έχει ως αφετηρία δύο σύνδρομα: ένα έντονο προσωπικό στοιχείο. Ο Ερντογάν είναι αυταρχικός ισχυρός ηγέτης, ένας πολιτικός νταής (strongman) που όπως αναλύει ο Γκίντεον Ράχμαν στο τελευταίο του βιβλίο (G. Rachman, The Age of the Strongman, 2022) δεν μπορεί να δεχθεί ότι κάποιος Άλλος είναι «υψηλότερος απ’ αυτόν», ικανότερος και επιδραστικότερος στη διεθνή σκηνή, πολύ περισσότερο στις Ην. Πολιτείες. Και ο Έλληνας πρωθυπουργός πιστοποίησε με την επίσκεψή του στην Ουάσιγκτον ότι εχει όλα αυτά τα στοιχεία. Εάν δε, ως νταής, έχει και την αίσθηση ότι ο άλλος ηγέτης δεν τήρησε κάποια (υποτιθέμενη) συμφωνία μαζί του τότε το προσωπικό στοιχείο καθίσταται κυρίαρχο και εκδηλώνεται ως ανεξέλγκτη οργή. Αυτή είναι η προσωπική διάσταση που δεν μπορεί να υποτιμάται, είτε πρόκειται για τον Βλαντιμίρ Πούτιν είτε για τον Ταγίπ Ερντογάν.
Υπάρχει όμως και θεσμική, πολιτική πτυχή. Ο Ερντογάν εμφανώς πιστεύει ότι η Τουρκία είναι η ισχυρότερη κυρίαρχη δύναμη στην περιοχή. Και παρά ταύτα δεν λαμβάνεται πολύ σοβαρά υπόψη κυρίως από τις ΗΠΑ/Δύση . Πολύ περισσότερο: οι ΗΠΑ εξοπλίζουν την Ελλάδα (με F-35) και χειροκροτούν τον Έλληνα πρωθυπουργό όταν τους λέει δημοσίως να μην εγκρίνουν εξοπλισμούς στην Τουρκία (αν και δεν ανέφερε τη λέξη Τουρκία). Έτσι για τον Ερτογάν η Ελλάδα προσλαμβάνεται και πάλι ως η αιχμη των δυνάμεων εκείνων της Δύσης που βυσοδομούν, στρέφονται εναντίον της Τουρκίας. Το κλασσικό σύνδρομο που κατατρύχει την Τουρκία. Έχουμε να κάνουμε με ένα αυταρχικό καθεστώς αναθεωρητικής λογικής και ένα αυταρχικό ηγέτη χωρίς κάν την ισχυρή προοπτική να προκύψει μετά τις εκλογές μια ευνοϊκότερη κατάσταση. Το αντίθετο ίσως. Όπως γράφει ο D.Bechev στο τελευταιο βιβλίο του «ο Ερτογανισμός θα συνεχισθεί για πάρα πολύ» ( Turkey Under Erdogan, 2022) . Το πώς χειρίζεσαι έναν strongman, έναν νταή ( Πουτιν, Ερτογάν) είναι ένα τεράστιο ερώτημα με το οποίο βρίσκεται τώρα αντιμέτωπη όλη η Δύση. Πάντως, στη περίτωση Τουρκίας όχι με το να πλειοδοτησουμε στη λογική Ερτογάν της ακραίας ρητορικής αντιπαράθεσης ενω βλέπουμε ήδη την άβυσσο κάτω. Χρειάζεται πολιτικό σχέδιο όχι κορώνες «για αποφασιστικά χτυπήματα» και άλλα συναφή. Με σχέδιο μέσω και ΕΕ- που μπορεί να υπάρξει- και οχι απλά και μόνο με λεκτικές καταδίκες ανευ αντικρύσματος μπορούμε και πρέπει να ανακόψουμε την επικίνδυνη αυτή λογική και πορεία πρός θερμη αντιπαράθεση. Και τέτοιο πολιτικό σχέδιο φοβάμαι ότι δεν υπάρχει….
Πηγή: www.tanea.gr