Τον τελευταίο καιρό πληθαίνουν τα φαινόμενα πολιτικής αντιπαράθεσης χωρίς σοβαρό και ουσιαστικό περιεχόμενο, τα οποία θυμίζουν τις χειρότερες στιγμές του παρελθόντος.

Το παρελθόν αυτό των ανούσιων πολιτικών αψιμαχιών έχει καταδικάσει η πλειονότητα των Ελλήνων πολιτών, γιατί θεωρεί ότι -μεταξύ πολλών άλλων- έχουν οδηγήσει τη χώρα στη σημερινή πολύπλευρη κρίση.

Οι πολιτικές αντιπαραθέσεις, που δεν ανταποκρίνονται σε σοβαρά πολιτικά διακυβεύματα σχετικά με τη βελτίωση της ζωής των πολιτών στις σημερινές συνθήκες οικονομικής δυσπραγίας και συχνά ανοιχτής φτώχειας ή/και σε μείζονα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής, απαξιώνουν ακόμη περισσότερο το ήδη απαξιωμένο πολιτικό σύστημα.

Αυτή η κατάσταση, όπου η πολιτική τάξη κυβερνά ή αντιπολιτεύεται, χωρίς να αντιμετωπίζει τα σοβαρά προβλήματα της χώρας και όπου το κοινό παρακολουθεί δωρεάν θέαμα στα τηλεοπτικά παράθυρα, έχει επανειλημμένα συμβεί στο παρελθόν κατά τη διάρκεια της Μεταπολίτευσης. Με τον τρόπο αυτό δημιουργούνταν η αίσθηση στους πολίτες ότι η πολιτική διαμάχη ήταν έντονη επειδή διακυβεύονταν πολύ σοβαρά ζητήματα και ότι γινόταν πραγματική προσπάθεια να λυθούν μεγάλα θέματα, τα οποία λόγω της σοβαρότητάς τους προκαλούσαν τόσο μεγάλες αντιπαραθέσεις.

Δυστυχώς, όμως, τις περισσότερες φορές επρόκειτο για μια ψευδαίσθηση, γιατί στην πραγματικότητα πολλά από τα μεγάλα ζητήματα του τόπου έμεναν άλυτα, με αποτέλεσμα να οδηγηθεί η χώρα στη σημερινή κατάσταση, όπου έχουν συσσωρευτεί όλα αυτά τα άλυτα ζητήματα τόσο στην οικονομία όσο και σε πολλούς άλλους τομείς της δημόσιας ζωής.

Σήμερα ένα μέρος των πολιτών, ενώ αντιλαμβάνονται ότι τέτοιες αντιπαραθέσεις είναι στην ουσία σκηνοθετημένες, χαμηλού επιπέδου, θεατρικές παραστάσεις, επειδή είναι αποκαρδιωμένοι και συχνά στα πρόθυρα της κατάθλιψης από την οικονομική τους κατάσταση, άλλοτε δικαιολογημένα άλλοτε αδικαιολόγητα, απλώς παρακολουθούν με ανάμικτα αισθήματα θυμού και απογοήτευσης.

Ομως ένα άλλο σημαντικό μέρος των Ελλήνων πολιτών, μετά την εμπειρία του παρελθόντος, έχουν αντιληφθεί ότι με θεατρικού τύπου πολιτικές αντιπαραθέσεις δεν μπορούν να λυθούν τα σοβαρά προβλήματα της χώρας και επειδή η ευημερία τους, ή/και η επιβίωσή τους βρίσκεται σε κίνδυνο, δεν μπορούν να αδιαφορήσουν, όπως γινόταν στο παρελθόν και να «απολαύσουν» το θέαμα. Οι πολίτες αυτοί ενεργοποιούνται και απαιτούν πλέον από το πολιτικό σύστημα περισσότερη σοβαρότητα, μεγαλύτερη ενασχόληση με τα πραγματικά προβλήματα και ζητούν να εγκαταλειφθούν οι πρακτικές του παρελθόντος.

Το ερώτημα προφανώς είναι πόσο θα μπορέσουν οι πολίτες αυτοί να επηρεάσουν το σημερινό πολιτικό σύστημα ή/και να το ανανεώσουν προς την κατεύθυνση της μεγαλύτερης αποτελεσματικότητας. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι σήμερα κάτω από την πίεση της κρίσης και το ίδιο το πολιτικό σύστημα θα έπρεπε να συναισθάνεται πως δεν έχει την «πολυτέλεια» των ανούσιων αντιπαραθέσεων, όμως το βάρος του παρελθόντος είναι πολύ μεγάλο.

Είναι προφανές ότι από την αλλαγή της συμπεριφοράς του πολιτικού συστήματος προς μια πιο ώριμη και αποτελεσματική λειτουργία, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό και η επιβίωσή του στις σημερινές συνθήκες. Αν δεν μπορέσει να αλλάξει ώστε οι πολίτες να αισθανθούν ότι οι πολιτικές αντιπαραθέσεις, που είναι η ουσία της δημοκρατίας, αφορούν πραγματικά μεγάλα προβλήματα, για τα οποία δεν πρέπει να αδιαφορούν, αλλά αξίζει τον κόπο να παίρνουν θέση, τότε το μέλλον της χώρας μας δεν προοιωνίζεται ευοίωνο και η έξοδος από τη σημερινή κρίση μπορεί να μην είναι ούτε σύντομη ούτε να πραγματοποιηθεί σε συνθήκες κοινωνικής ειρήνης και δημοκρατικής ομαλότητας.

Ο ΝΑΠΟΛΕΩΝ ΜΑΡΑΒΕΓΙΑΣ είναι καθηγητήα του Πανεπιστημίου Αθηνών, πρώην υπουργός