Η Ελλάδα πλέον έχει καταστεί ουραγός στην Ευρωπαϊκή Ένωση, σε όλους σχεδόν τους συγκριτικούς δείκτες (με εξαίρεση τις επιδόσεις της Βουλγαρίας σε ορισμένους δείκτες). Οι επιδόσεις στην παιδεία είναι οι χειρότερες, οι χρήστες του συστήματος υγείας το κατατάσσουν ως το χειρότερο στην ΕΕ, η λειτουργία της δικαιοσύνης υποσκάπτει το δημοκρατικό πολίτευμα, η αστυνομία διαπλέκεται με τους εγκληματίες, οι πολιτικές αβελτηρίες στο σύστημα των συντάξεων κατέστρεψαν τις ζωές εκατομμυρίων συνταξιούχων, οι οποίοι αναμένουν 3-4 χρόνια για να πάρουν την σύνταξή τους. Το Κτηματολόγιο διαπιστώθηκε ότι δεν είναι ψηφιακό και οι καθυστερήσεις στον καθορισμό των χρήσεων γης υπερβαίνουν τον μισό αιώνα. Οι διοικήσεις των δημόσιων οργανισμών ανατίθενται σε ανειδίκευτα στελέχη των κομμάτων, με αποτέλεσμα τον εκτροχιασμό τραίνων, την πλήρη διάλυση των νοσοκομείων, την απαξίωση της πυροσβεστικής, κλπ. Οι διοικήσεις αυτές αδυνατούν να χειριστούν επιχειρησιακά απαιτητικές καταστάσεις και γεγονότα υψηλής αβεβαιότητας, με σημαντικές επιπτώσεις στις ζωές και τις περιουσίες των πολιτών.
Όλα αυτά οφείλονται στο λανθασμένο πολιτικό σύστημα της χώρας, όπου δεν υφίσταται ο κλασσικός και απαραίτητος διαχωρισμός των εξουσιών. Η εκτελεστική εξουσία είναι, ουσιαστικά, ταυτόσημη με την νομοθετική εξουσία. Ενώ στις αναπτυγμένες χώρες επιδιώκεται η στελέχωση της εκτελεστικής εξουσίας με ό,τι καλύτερο διαθέτει η χώρα, και στη νομοθετική εξουσία ανατίθεται ο έλεγχος της εκτελεστικής εξουσίας. Η δε δικαιοσύνη είναι πλήρως ανεξάρτητη από τις άλλες δύο εξουσίες.
Αναμφίβολα, οι προβληματισμοί αυτοί έχουν απασχολήσει πολλούς, για πολλές δεκαετίες στην Μεταπολίτευση, χωρίς καμία ουσιαστική βελτίωση. Τώρα, όμως, η χώρα είναι μπροστά στις νέες μέγα-τάσεις που θα καθορίσουν την βιωσιμότητα των εθνών στον επόμενο μισό αιώνα. Αυτές οι μέγα-τάσεις είναι οι εξής: γήρανση του πληθυσμού, κλιματική αλλαγή, ανασύνθεση της παγκοσμιοποίησης σε περιφερειακά συστήματα με υποχώρηση της PaxAmericana. Πέραν αυτών, η χώρα κινείται σε μια μακροχρόνια τροχιά οικονομικής ανάπτυξης περί το 1% ετησίως, και αντιμετωπίζει σοβαρές προκλήσεις από την Τουρκία.
Οι προαναφερόμενες μέγα-τάσεις δεν αφορούν μόνο την Ελλάδα, αλλά απειλούν την επιβίωση πολλών εθνών που δεν θα έχουν την οργάνωση και τις δυνάμεις να αξιοποιήσουν τις νέες τεχνολογίες, που θα διαμορφώσουν το περιβάλλον της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης. Όσοι δεν ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της νέας εποχής θα μετατραπούν σε παρίες της διεθνούς κοινωνίας και θα απορροφηθούν σταδιακά από ισχυρότερα έθνη, χωρίς πολέμους και την χρήση βίας.
Προτείνονται τρεις σημαντικές παρεμβάσεις για την αναδιοργάνωση της εκτελεστικής εξουσίας στη χώρα.
Η πρώτη πρόταση αφορά στη δραστική μείωση του αριθμού των υπουργείων, και την ανάθεση των κύριων καθηκόντων τους σε εξειδικευμένους δημόσιους οργανισμούς. Επειδή η ανάθεση των υπουργείων, στην Ελλάδα, γίνεται σε εκλεγμένα πολιτικά πρόσωπα, η εν λόγω πρόταση θα περιορίσει τις αρνητικές συνέπειες της άσκησης διοίκησης από μη εξειδικευμένα στελέχη. Αυτή η επιλογή είναι αυτονόητη για τις περισσότερες δημοκρατίες του Δυτικού κόσμου, πλην Ελλάδος.
Η δεύτερη πρόταση αφορά στη δημιουργία δημόσιων οργανισμών, οι οποίοι θα απορροφήσουν και θα ασκούν τα καθήκοντα των υφιστάμενων υπουργείων. Για παράδειγμα, εάν συνενωθούν τα υπουργεία εργασίας και υγείας, σε ένα ενιαίο υπουργείο Κοινωνικής Πολιτικής, τότε ο τομέας των συντάξεων θα αναληφθεί εξ ολοκλήρου από τον ΕΦΚΑ, ο τομέας της ασφάλισης ανεργίας από τον ΟΑΕΔ, ο τομέας της ασφάλισης υγείας από τον ΕΟΠΥΥ, και η διοίκηση των νοσοκομείων από το ΕΣΥ ΝΠΔΔ (νέο δημόσιο οργανισμό). Ένα άλλο παράδειγμα: το υπουργείο κλιματικής αλλαγής και πολιτικής προστασίας πρέπει να αντικατασταθεί από έναν σύγχρονο Οργανισμό Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών (για σεισμούς, πλημμύρες, δασικές πυρκαγιές, κλπ.), με βάση την σχετική διεθνή εμπειρία. Επίσης, η κλιματική αλλαγή δεν μπορεί να αφορά ένα υπουργείο, αλλά οι απαιτούμενες προσαρμογές αφορούν όλους τους τομείς της οικονομίας και της κοινωνίας.
Η τρίτη πρόταση αφορά στην επιλογή των Διοικητών των οργανισμών και των Γενικών Διευθυντών του κρατικού μηχανισμού. Ο στόχος είναι οι θέσεις αυτές να καταλαμβάνονται από στελέχη εκτός δημοσιοϋπαλληλικής ιεραρχίας, με διεθνείς διαγωνισμούς του ΑΣΕΠ, στους οποίου θα μπορούν να συμμετέχουν και Έλληνες ομογενείς. Η θητεία τους θα είναι μεγαλύτερη από αυτήν της εκάστοτε κυβέρνησης, και θα ελέγχονται και θα λογοδοτούν στη Βουλή. Αποτελεί, πλέον, θέμα μακροπρόθεσμης επιβίωσης της χώρας η ύπαρξη ενός Σώματος Διοικητών και Γενικών Διευθυντών, που θα συγκροτούν το στρατηγικό επιτελείο της χώρας, και θα αποτελούν την συνέχεια της δημόσιας διοίκησης. Οι εκάστοτε υπουργοί θα αναθέτουν στους αρμόδιους Διοικητές και Γενικούς Διευθυντές την υλοποίηση της πολιτικής της εκάστοτε κυβέρνησης, και θα είναι υποχρεωμένοι να διαβουλεύονται με αυτούς για την τελική μορφή των νομοθετημάτων. Με την διαδικασία αυτή της αποπολιτικοποίησης του κρατικού μηχανισμού, η χώρα θα αποκτήσει μακροχρόνια στρατηγική και σχέδια λειτουργίας σε συνθήκες μεγάλων απαιτήσεων, υψηλής αβεβαιότητας και σημαντικών επιπτώσεων. Δηλαδή αθροιστικά θα δημιουργηθεί η δυνατότητα διοίκησης που χρειάζεται για να επιτυγχάνονται πάντα τα επιθυμητά αποτελέσματα.
Η επανίδρυση του κράτους, μετά από τις αλλεπάλληλες κυβερνητικές αποτυχίες, αποτελεί πλέον παράγοντα επιβίωσης του έθνους, στο πλαίσιο των νέων συνθηκών και κινδύνων του 21ου Αιώνα. Η επανεκκίνηση της χώρας απαιτεί να απομακρυνθούμε συντεταγμένα από την φεουδαρχική προσέγγιση λειτουργίας των μηχανισμών του κράτους, προς την κατεύθυνση της εφαρμογής συντεταγμένων πολιτικών από επαγγελματικές διοικήσεις που λογοδοτούν συστηματικά στη Βουλή.
Επειδή, όμως, όσοι παροικούν Ιερουσαλήμ δεν πρέπει να έχουν ψευδαισθήσεις για την πιθανότητα υιοθέτησης των προτεινόμενων από το υφιστάμενο πολιτικό σύστημα, παρουσιάζουμε και μια τέταρτη πρόταση, η εφαρμογή της οποίας εξαρτάται από τους πολίτες και την κοινωνία. Η ιδέα βασίζεται στην έννοια των αστικών ευθυνών της δημόσιας διοίκησης. Όταν από πράξεις ή παραλείψεις της δημόσιας διοίκησης προκύπτουν ζημιές στις περιουσίες ή θάνατοι και σωματικές βλάβες πολιτών, τότε προτείνεται να ενεργοποιηθεί ο θεσμός των ομαδικών αγωγών κατά του δημοσίου. Στη διαδικασία αυτή μπορούν να έχουν κρίσιμο ρόλο οι δικηγορικοί σύλλογοι της χώρας. Όταν η ανεξάρτητη δικαιοσύνη αρχίσει να καταλογίζει αποζημιώσεις δεκάδων ή εκατοντάδων εκατομμυρίων σε βάρος του δημοσίου, τότε είναιεύλογο να αναμένεται ότι το εκλογικό σώμα, αργά ή γρήγορα, θα ζητήσει τον δευτερογενή καταλογισμό των ποσών αυτών στους υπαιτίους διοικητές, γενικούς διευθυντές, υπουργούς, και άλλους υπεύθυνους για τις ζημιές. Μια τέτοια σειρά γεγονότων θα υποχρεώσει το πολιτικό σύστημα, να προβεί σε διορθωτικές κινήσεις όσον αφορά στην επιλογή των διοικούντων τους οργανισμούς και τις υπηρεσίες του δημοσίου.
Συμπερασματικά, μπορούμε να ισχυριστούμε ότι οι τρεις προτάσεις αποτελούν την αναγκαία συνθήκη για την επανίδρυση του κράτους, ενώ η τέταρτη πρόταση αποτελεί την ικανή συνθήκη.