Η απερχόμενη συγκυβέρνηση έχει σοβαρές ευθύνες – έστω κι αν προσχηματικά τις προκάλεσε ο Σύριζα – για το ότι πάμε σ αυτή την εκλογική αναμέτρηση και ουσιαστικά με την καταστροφική ατζέντα Σύριζα. Στην διάρκεια της διετίας της έκανε προσπάθειες σε πολλούς τομείς με κάποια επιτυχία αλλά χαρακτηριστικά δεν προχώρησε σε καμία αλλαγή του πολιτικού- συνδικαλιστικού (και του συνεπαγομένου διοικητικού) συστήματος που αποτελούσε την προϋπόθεση για να υπάρξει ουσιαστική πρόοδος στη χώρα.
Βέβαια οι αλλαγές στις οποίες επιμέναμε -δραστικός περιορισμός του κόστους και της πολυανθρωπίας του κρατικοδίαιτου διεφθαρμένου πολιτικού και διοικητικού συστήματος κλπ- θα έθεταν σε κίνδυνο αυτούς τους ίδιους τους πολιτικούς της μεταπολίτευσης . Είναι χαρακτηριστικό ότι ως προς το πολιτικό σύστημα η «αντιμνημονιακή» αντιπολίτευση, με πρωτεργάτη το Σύριζα, δεν είπε και επιμένει να μην λέει λέξη. Μια πιθανή κυβέρνηση Σύριζα θα γεμίσει και πάλι την χώρα με «πολιτικούς», δηλαδή κομματικούς, αξιωματούχους.
Οι πολιτικές μας δυνάμεις επομένως τις επόμενες μέρες θα συνεχίσουν να αντιμάχονται, πολλές φορές με εμφυλιοπολεμικούς όρους, μέσα στο κλειστό σύστημα του κράτους κόμματος που κυριαρχεί στη χώρα. Δεν ενδιαφέρονται καν για την πραγματική οικονομία η οποία, μόνη κι αβοήθητη, δείχνει σημάδια υγιούς ανάκαμψης. Μας σέρνουν τώρα σε αχρείαστες εκλογές, λογαριάζοντας την συγκυρία του ίδιου του συστήματος κι όχι της χώρας. Ένα πολιτικό σύστημα που προσιδιάζει σε μια προευρώ και προ Ευρωπαϊκής Ένωσης για να μην πει κανείς προνεοτερική εποχή.
Αλλά όλα αυτά είναι πλέον δεδομένα. Οι εκλογές αυτές θα είναι αδιέξοδες. Με την έννοια ότι το αποτέλεσμά τους θα οδηγήσει σε χειρότερη διακυβέρνηση από αυτή που είχαμε. Και πιθανώς θα κινδυνεύσει και η ίδια η στρατηγική θέση της χώρας. Ακόμα και αν στο Σύριζα επικρατήσει μια κάποια λογική κατεύθυνση.
Μέσα στο κλίμα της χαμένης τετραετίας (από το 2009), οι προσπάθειες δημιουργίας μιας νέας και ίσως ενιαίας Κεντροαριστεράς, στο χώρο της λογικής, απέτυχαν. Τα αίτια είναι πολλά και οι ευθύνες όλων μας δεδομένες.
Στην αποτυχία αυτή καθοριστικό ρόλο είχαν οι κατεστημένες πολιτικές δυνάμεις στο χώρο αυτό. Αρνήθηκε να αδράξει την ευκαιρία η ΔΗΜΑΡ ως Αριστερά της ευθύνης ( μάλλον εμείς, ως συνήθως, την υπερεκτιμούσαμε) και βέβαια το πληρώνει τώρα με τη διάλυσή της. Δεν φέρθηκε διαφορετικά το ΠΑΣΟΚ που άλλωστε αποτελούσε μέρος του προβλήματος και όχι της λύσης.
Πάμε πλέον στις εκλογές με δύο παρατάξεις στο χώρο αυτό.
Η μια περί το ΠΑΣΟΚ η οποία έχει ευθύνες όχι μόνο για την κυβερνητική αποτυχία. Έχει επίσης ευθύνες για το ότι δεν προώθησε καμία αλλαγή στο πολιτικό σύστημα που θα έπειθαν ότι αντιλαμβάνεται τις καίριες δικές του. Αντίθετα στην κυβερνητική διαχείριση έμεινε σταθερό στις χειρότερες γνωστές πρακτικές που καθιέρωσε στη χώρα. Η δική μου, εδώ και τέσσερα τουλάχιστον χρόνια, υπόθεση εργασίας είναι ότι η ανασυγκρότηση του κεντρώου και κεντροαριστερού χώρου γενικότερα δεν διέρχεται από το ΠΑΣΟΚ. Άλλωστε η εσωτερική του διαμάχη δεν αφήνει περιθώρια…
Η άλλη κινείται περί το Ποτάμι που παρά την απειρία του προσφέρει μια σημαντική επιλογή για την εκπροσώπηση της λογικής σε ένα παράλογο, όπως αναμένεται, κοινοβούλιο που θα προκύψει από τις εκλογές. Πιστεύω ότι όσοι έχουμε κουράγιο και όσο έχουμε θα ήταν καλό να συνταχθούμε περί αυτή την προσπάθεια. Μέσα στις συνθήκες πόλωσης η προσπάθεια του Ποταμού θα είναι ιδιαίτερα δύσκολη.
Πολλές φορές σε συζητήσεις με φίλους τίθεται το ερώτημα εάν η πολιτική απειρία του Ποταμού προδιαγράφει και τις τύχες του. Η απάντησή είναι ότι δυστυχώς στην πολιτική δεν υπάρχουν απόλυτες εγγυήσεις. Και επιπλέον η απειρία του (και των νέων δυνάμεων που εισέρχονται στην πολιτική από την «κοίτη» του Ποταμού) μπορεί να αποτελεί και πλεονέκτημα. Για πολλούς από μας που έχουμε μάθει την πολιτική αλλιώς υπάρχει όντως μια δυσκολία. Έχουμε συνηθίσει να εμμένουμε κάποιων δήθεν «προγραμματικών θέσεων» που εκφωνούνται για να λησμονηθούν μετά τις εκλογές. Αλλά η κρισιμότητα της κατάστασης δεν μας επιτρέπει και πολλές πολυτέλειες. Ούτως ή άλλως ο δρόμος για την ανασυγκρότηση αυτού του πολιτικού χώρου μόλις τώρα αρχίζει.
Με τις εκλογές του Μαρτίου η χώρα θα μπει για άλλη μια φορά σε αχαρτογράφητα νερά. Δεν καταφέραμε, όπως μερικοί ελπίζαμε το 2009, να διαχειριστούμε την κρίση σαν έμπειρη ευρωπαϊκή χώρα. Επομένως τα δύσκολα είναι δυστυχώς μπροστά μας.
Η ελπίδα, αν υπάρχει, δεν αφορά το πολιτικό σύστημα. Αφορά το γεγονός ότι μετά το αποκορύφωμα της παραζάλης που εξέφρασε το λεγόμενο κίνημα των αγανακτισμένων μεγάλα τμήματα των πολιτών της χώρας αργά αλλά σταθερά εγκαταλείπουμε την εθνικολαϊκή σύγχυση και κατανοούμε ότι η διάσωση της είναι πρώτιστο δικό μας έργο και καθήκον. Ίσως αν αυτή η διαπίστωση στηρίζεται στην πραγματικότητα, μπορούν να προκύψουν νέα δεδομένα στο δύσκολο μέλλον που περιμένει την χώρα.
Καλή χρονιά
* Απέχοντας εδώ και καιρό από την τακτική εβδομαδιάτικη αρθρογραφία στην Μ θα ήθελα να ξεκαθαρίσω , κατά το συνήθειό μου και φυσικά όποιον ενδιαφέρει, τη θέση μου ενόψει των εξελίξεων, μετά και την αποτυχία εκλογής προέδρου της Δημοκρατίας.