Από την 1η Δεκεμβρίου η Ευρώπη – Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) και ΝΑΤΟ – έχουν νέα θεσμική ηγεσία. Μια πολιτικά άλλη Ευρώπη. Στην ΕΕ ανέλαβε νέα Επιτροπή με πρόεδρο όμως την ήδη υπηρετούσα στη θέση αυτή Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν αλλά με 21 νέα μέλη από τα συνολικά εικοσιεπτά. Πολύ σημαντική αλλαγή είναι όμως η ανάληψη της προεδρίας του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου (διάσκεψη κορυφής των 27 αρχηγών κρατών- ανώτατο πολιτικό οργανο ΕΕ ) από τον πρώην πρωθυπουργό της Πορτογαλίας, τον σοσιαλιστή Αντόνιο Κόστα . Η περίπτωση Κόστα είναι ιδιαίτερα ξεχωριστή. Καθώς είναι ο πρώτος εθνοτικής προέλευσης πολιτικός που αναλαμβάνει το ανώτατο αυτό αξίωμα της ΕΕ. Η καταγωγή του είναι από Ινδία και Μοζαμβίκη και αυτό σε συμβολικό και όχι μόνο επίπεδο είναι πολλαπλώς ενδεικτικό των αλλαγών που συντελούνται στην Ευρώπη. Η αντίληψη ότι η γηραιά ήπειρος είναι χώρος που κατοικείται αποκλειστικά από Λευκούς αρχίζει να υποχωρεί, αν και μέσα από ισχυρές αντιδράσεις κατά κανόνα από την ακροδεξιά (βλέπε και H. Kudnani, Eurowhitness, 2023). Η εθνοτική καταγωγή του Κόστα θα έχει ωστόσο και σημαντικές πολιτικές προεκτάσεις. Θα του επιτρέψει να αξιοποιήσει τους δεσμούς που έχει αναπτύξει με τον Παγκόσμιο Νότο προκειμένου η ΄Ενωση να βελτιώσει τις σχέσεις της με την περιοχή αυτή. . Το όραμά μου για την εξωτερική πολιτική ΕΕ, όπως είπε, θα είναι “360 μοιρών”, θα καλύπτει όλο τον κόσμο.
Από την άλλη μεριά, η αλλαγή ηγεσίας στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα επιτρέψει την αποκατάσταση της θεσμικής συνοχής και αρμονίας στο σύστημα της ΕΕ. Θα πάψει δηλαδή η σύγκρουση Επιτροπής και Συμβουλίου που υπήρξε το κύριο (τοξικό) χαρακτηριστικό της προηγούμενης πενταετίας. Σαρλ Μισέλ και Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ήσαν συνεχώς «στα μαχαίρια» εις βάρος της θεσμικής αποτελεσματικότητας της Ένωσης. Σε ότι αφορά την ευρύτερη ατζέντα, η νέα πολιτική ηγεσία θα έχει πρώτα και πάνω απ’ όλα να διαχειρισθεί την πολλαπλή αβεβαιότητα. Την αβεβαιότητα των σχέσεων με τις ΗΠΑ μετά την ανάληψη της προεδρίας από τον Ντ. Τραμπ. Το ενδεχόμενο ενός διατλαντικού πολέμου που θα μπορούσε να πλήξει καίρια την Ευρωπαϊκή οικονομία και κάθε κράτος μέλος ξεχωριστά (και την Ελλάδα) δεν μπορεί να αποκλεισθεί εάν ο Ντ. Τραμπ προχωρήσει στην επιβολή δασμών στις εισαγωγές ευρωπαϊκών προϊόντων στις ΗΠΑ όπως έχει προαναγγείλει. Την παράλληλη αβεβαιότητά σχετικά με τον τρόπο τερματισμού του πολέμου στην Ουκρανία που επιδιώκει ο Ντ. Τραμπ. Μπορεί να έχει καταλυτικές επιπτώσεις για την Ευρωπαϊκή κυριαρχία και ασφάλεια πολύ περισσότερο εάν, όπως φαίνεται βέβαιο, θα χαλαρώσει αποφασιστικά την αμυντική κάλυψη της Ευρώπης από τις ΗΠΑ. Έτσι Κόστα και φον ντερ Λάιεν θα πρέπει να πλοηγήσουν την Ευρώπη μέσα στα επόμενα χρόνια προς την επίτευξη δύο κρίσιμων στόχων: την ανάπτυξη της άμυνας/ ασφάλειας με την ανάληψη μεγαλύτερης ευθύνης από την Ευρώπη και τον εκσυγχρονισμό της Ευρωπαϊκής οικονομίας (εφαρμογή της έκθεσης Ντράγκι).
Αλλά ίσως το πιο απτά κρίσιμο θέμα της νέας περιόδου θα είναι η διαπραγμάτευση και συμφωνία πάνω στο νέο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο 2028-2034 (MFF), τον μακροχρόνιο προϋπολογισμό δηλαδή της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Θέμα που αφορά άμεσα και καθοριστικά κάθε κράτος μέλος και ιδιαίτερα την Ελλάδα. Με την πιο δεξιάς απόκλισης Ευρωπαϊκή Επιτροπή και Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ο ρόλος του σοσιαλιστή Αντόνιο Κόστα, προερχόμενου από μια χώρα συνοχής του Νότου, θα είναι καθοριστικός: να διασωθούν τα διαρθρωτικά ταμεία και η πολιτική συνοχής.
Νέα ευρωπαϊκή πραγματικότητα( και για την Ελλάδα.)..
Πηγή: www.tanea.gr